Samenvatting
Logopedische interventie bij
kinderen (LIK)
Iris van de Wijngaart
,Inhoudsopgave
1. De student interpreteert anamnese- en onderzoeksgegevens, formuleert een passende
diagnose/conclusie en geeft de cliënt een advies op maat. ............................................................................. 2
2. De student stelt een behandelplan op, voert (delen van) het behandelplan uit en evalueert het eigen
handelen. ..................................................................................................................................................... 11
3. De student verantwoordt gemaakte keuzes in het logopedisch handelen vanuit de literatuur, de
perspectieven van de cliënt en de therapeut. ............................................................................................... 19
4. De student maakt een fonetische transcriptie met behulp van IPA. ..................................................... 20
5. De student past kennis vanuit de articulatorische en akoestische fonetiek toe in casuïstiek. ............... 22
6. De student voert een logopedisch onderzoek uit bij een kind met een fonologische articulatiestoornis,
formuleert een passende (differentiaal)diagnose en stelt een behandelplan op. .......................................... 27
7. Voorbeeld behandeling Hodson & Padon, Metahpon. ......................................................................... 30
1
, 1. De student interpreteert anamnese- en onderzoeksgegevens, formuleert een
passende diagnose/conclusie en geeft de cliënt een advies op maat.
1.1 De student interpreteert anamnese- en onderzoeksgegevens bij diverse casussen (TOS,
meertaligheid, fonologische stoornis, ASS, verstandelijke beperking, laaggeletterdheid)
Taalontwikkelingsstoornis TOS
Specifieke taalontwikkelingsstoornis (S-TOS)
Neurobiologische ontwikkelingsstoornis die gekenmerkt wordt doordat de
taalontwikkeling beduidend achterblijft bij die van leeftijdsgenoten.
§ S-TOS staat op zichzelf, er zijn geen aanwijsbare neurologische afwijkingen.
Niet specifieke taalontwikkelingsstoornis (N-TOS)
Een niet specifieke taalontwikkelingsstoornis wordt veroorzaakt door een andere, op
de voorgrond staande zintuigelijke of ontwikkelingsstoornis (ASS, Down etc.).
Blootstellingsachterstand
§ Gezinnen waar thuis geen/ nauwelijks Nederlands gesproken wordt (door beperkte
kennis niet optimaal kunnen profiteren van het onderwijsaanbod).
§ Voldoende input vanuit de Nederlandse taal blijft de vaardigheid in de (tweede) taal
achter, wanneer ook de thuistaal niet goed ontwikkeld is kan er sprake zijn van TOS.
Gevolgen TOS
§ Verhoogd risico op sociale, emotionele en gedragsproblemen.
§ Verhoogd risico op lees- en leerproblemen (minstens 50% heeft ernstige lees en
spellingsproblemen.
§ Vaker gepest en faalangst.
§ Problemen hebben bij het volgen van de lessen op school.
§ Moeite met onderhouden van vriendschappen.
§ Hij/ zij wordt niet altijd begrepen, daarom stil/ agressief reageren.
§ De communicatie met ouders/ betrokken loopt soms verstoord, dit kan voor beide
moeilijk zijn.
Signaleren van TOS Diagnostiek
Mogelijk TOS Tot 3 jaar altijd vermoedelijke TOS!!
SNEL toepassen >2 jaar CELF afnemen, ook dagelijks taalgebruik
Meertalig? Signalering op alle en communicatieve redzaamheid
talen die het kind spreekt meenemen.
Minimaal 1 test(onderdeel) voor taalbegrip
en productie af nemen.
4 jr> multidisciplinaire diagnostiek wanneer
er sprake is van ernstige taalachterstand/
vermoedens van meervoudige problematiek
Logopedie bij TOS
Betrokken bij de signalering, diagnostiek en begeleiding van kinderen/
jongvolwassenen met TOS. Er wordt afgestemd op de ouders en zij worden erbij
betrokken (indirecte therapie).
§ Samenwerking met andere professionals die betrokken zijn bij de zorg/ educatie van
het kind.
§ Interdisciplinaire samenwerking (docenten, pedagogisch medewerker etc.)
De behandeling wordt gericht op:
2
, Ø Communicatie verbeteren
Ø Spreken
Ø Barrières doorbreken
Meertaligheid en TOS:
§ Indirecte therapie
§ Logo heeft coachende rol
Richtlijn Logopedie bij TOS
§ Logo dient vast te stellen of er wordt voldaan aan het inclusiecriterium voor TOS (met
behulp van testen dat de taalvaardigheid achterloopt en dat het kind hierdoor wordt
beperkt in ADL wordt dit aangetoond, ook is de verwachting dat er geen spontaan
herstel zal optreden).
o A.d.h.v. de deelgebieden aantonen dat de taalvaardigheid achterloopt en het
kind beperkt wordt in activiteit in ADL.
§ De exclusiecriteria dient uitgesloten te worden
o Gehoorverlies
o Afwijkingen aan de spraakorganen
o Duidelijke aanwijsbare neurologische afwijkingen
o Contactstoornis (ASS)
o Extreme deprivatie of andere ongunstige taalaanbodsituatie
Er is geen (inter)nationale consensus over de afkapwaarde voor het inclusiecriterium
binnen TOS. Binnen Nederland worden er wel regels aangehouden, o.a. hoeveel
SD-afwijking bij welke test gehanteerd mag worden.
Aanbevelingen
§ Diagnose kan worden gesteld vanaf 3 jaar. Tot de leeftijd van 3 jaar, of wanneer er
andere redenen zijn om terughoudend te zijn met de diagnose, spreken we van
vermoedelijke TOS.
§ Logo kan kinderen met TOS klasseren in 2 subtypen
1. Kinderen met een taalproductiestoornis en een relatief goed begrip
2. Kinderen met zowel taalproductie- als een taalbegripsstoornis
§ Logo dient om indicatie van de ernst te geven, taaltestscores te combineren met een
beoordeling van het ADL taalgebruik en de communicatieve redzaamheid.
§ Doorgaans wordt een score van -1,0 tot -1,3 SD (of lager) gehanteerd om de
diagnose TOS te stellen en behandeling te starten.
Aanbevelingen t.a.v. behandeling
§ Taalvaardigheid en de communicatie bevorderen. (Sterk)
§ Keuze voor therapiemethode- en vormen en daarmee gepaard gaande
behandeldoelen bepalen op basis van de handelingsgerichte diagnostiek, de
hulpvraag van ouder en kind (evt. leerkracht) en de eigen klinische expertise. (Zwak)
§ Naast therapie gericht op taal en communicatieve vaardigheden, tevens aandacht
besteden aan het leren omgaan met de gevolgen van TOS. (Zwak)
§ De duur van de behandeling te bepalen op basis van aard en ernst van TOS en op
basis van wensen en mogelijkheden van de ouders en het kind en evt. de omgeving.
(Sterk)
3
