1 Belangrijke begrippen
1.2 Ontwikkelingen in de sectoren zorg en welzijn
Aan het einde van de jaren tachtig van de vorige eeuw werd geleidelijk aan marktwerking in de zorg- en
welzijnssector geïntroduceerd. Er kwamen en komen meer en andere spelers op de markt, en dus meer
concurrentie.
1.2.1 Marktwerking
Organisaties in de sector zorg en welzijn moesten zich als marktspeler gaan opstellen. Een markt is waar
aanbieders en afnemers van producten elkaar ontmoeten en onderhandelen. Marktwerking: aanbieders
stimuleren elkaar om nieuwe en betere producten te zoeken, die steeds afgestemd zijn op de wensen en
behoeftes van de klant (afnemer).
Privatisering: als publieke diensten naar particuliere organisaties overgenomen worden. De overheid
reguleert de marktwerking: de overheid stelt de financiële en juridische kaders vast waarbinnen
aanbieders op de markt onderhandelen.
Drie soorten zorgaanbieders te onderscheiden:
- individuele zelfstandige professionals: motief is vaak de onvrede over de gang van zaken daar en
de behoefte aan vrijheid om eigen ideeën vorm te geven.
- kleine (soms sectorvreemden) organisaties die onderdak, verzorging en/of werk aanbieden aan
mensen met een beperking of kwetsbare groepen als (ex-) psychiatrische patiënten en
drugsverslaafden.
- grote instellingen in de gehandicaptezorg, de ouderenzorg en de geestelijke gezondheid.
1.2.2 Samenwerking
Daarnaast moeten zorg- en welzijnsorganisaties steeds meer op zoek naar samenwerkingspartners. De
reden voor deze ketensamenwerking is dat organisaties in de sectoren zorg en welzijn steeds vaker te
maken krijgen met mensen met complexe problematische leefsituaties.
Concurreren en samenwerken vormen een nieuwe uitdaging voor professionals on deze organisaties. Ze
moeten zich ondernemend en innovatief opstellen.
1.3 Ondernemen
1.3.1 Persoonlijk ondernemen
Ondernemendheid houdt in dat je doelgericht zoekt naar nieuwe kansen en deze ook weet te realiseren.
Ondernemende professionals in de dienst van een organisatie (intrepreneurs) beschikken over dezelfde
ondernemerscompetenties als succesvolle zelfstandige ondernemers (entrepreneurs). De verschillen die
er tussen beiden zijn komen met name voort uit de context en de middelen die hun daarbij wel of niet
ter beschikking staan.
1.3.2 Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Organisaties zijn een samenwerkingsverband van individuen. De activiteiten van de organisaties hebben
gevolgen voor belanghebbenden. Belanghebbenden noem je stakeholders. Zorg- en
welzijnsprofessionals moeten zich steeds meer “naar buiten” richten en oog moeten hebben voor de
,belangen van de diverse stakeholders. In dit verband kwam maatschappelijk verantwoord ondernemen
(MVO) aan de orde. MVO is een vorm van ondernemen waarbij er een balans is tussen sociaal-
maatschappelijke doelen, economische doelen en ecologische doelen. Op basis daarvan wordt concreet
beleid ontwikkeld om aan die verantwoordelijkheden te voldoen. Dit wordt gerubriceerd in drie
gebieden: People, Planet en Profit (de drie P’s).
People: Hierbij gaat het om verantwoorde keuzes wat betreft medewerkers en sociaal-maatschappelijke
thema’s.
Planet: Hierbij gaat het om de zorg voor het milieu in ruimte zin.
Profit: Hierbij gaat het niet puur om de financiële prestaties van de organisaties. Het gaat ook om
bevordering van werkgelegenheid, investering in infrastructuur, politieke betrokkenheid, het werk
uitbesteden, economische effecten van producten.
1.3.3 Maatschappelijk betrokken ondernemen
Een onderdeel van MVO is maatschappelijk betrokken ondernemen (MBO). Met name MBO biedt zorg-
en welzijnsorganisaties kansen om verbindingen met sectorvreemden organisaties aan te gaan.
Daaronder vallen alle activiteiten die door het bedrijfsleven worden ondernomen om de kwaliteit van de
leefomgeving te verbeteren.
Er zijn veel vormen van MBO, waarbij de zogenoemde vijf M’s een belangrijke rol spelen:
- mensen: het beschikbaar stellen van medewerkers, ook wel werknemersvrijwilligerswerk.
- middelen: het beschikbaar stellen van faciliteiten of goederen.
- massa: het openstellen van netwerken. Bijv. lobbyen bij gemeenten of fondsen.
- media: in- en externe mediakanalen openstellen voor promotie.
- munten: financiële ondersteuning.
1.4 Innoveren
1.4.1 Incrementele versus radicale innovatie
Radicale innovaties: het uitvinden of ontwikkelen van iets geheel nieuws. Het biedt een tot dan toe nog
niet bestaande oplossing of leidt tot een geheel nieuwe manier van organiseren. Je moet je bij radicale
innovaties twee dingen goed realiseren:
- veel radicale innovaties mislukken, omdat ze niet aansluiten bij bestaande waarden en normen.
- radicale innovaties vindt dan ook vrijwel nooit in één klap plaats. Het vindt meestal plaats via
kleine tussenstappen, zodat ze geleidelijk ingebed kan worden binnen de bestaande waarden en
normen.
Incrementele innovatie: stapsgewijze verbetering die voortborduurt op iets bestaands. Het is in principe
een kleinschalige innovatie die geringe verandering teweegbrengt en minder risicovol is.
Meerwaarde toevoegen aan iets bestaands
Een innovatief idee kan dus ook betrekking hebben op een verbetering en/of een vernieuwing van iets
bestaands. Er moet dan wel sprake zijn van een kwalitatieve sprong. Soms is het beter om lopende
initiatieven en projecten nog eens tegen het licht te houden.
, De context van de vernieuwing
Er wordt ook gesproken van een innovatie als iemand deze van elders overneemt, aanpast of voor het
eerst op zijn eigen vakgebied en/of in de eigen organisatie toepast. Het is verstandig om gebruik te
maken van goede voorbeelden die al in de praktijk zijn getest.
Innoveren is een essentiële een “verbetering” doorvoeren die waarde toevoegt. Uitgangspunt is dat de
innovatie een meerwaarde oplevert voor de klant.
Op basis van bovenbestaande kan dan ook worden geconcludeerd:
- aan een innovatie zit niet alleen een technisch-functionele kant, maar ook een culturele kant. De
innovatie moet “werken”, gebruiksvriendelijk zijn en aansluiten bij een klantbehoefte. Ze moeten
echter ook aansluiten bij de bestaande waarden en normen.
- Maak het jezelf niet te moeilijk, uitgaan van iets bestaands is prima, maar maak het niet te
maakkijk.
1.4.2 Open versus gesloten innovatie
Open innovatie gaat om “wij leven in een wereld die wordt gekenmerkt door overvloedige en verspreide
kennis en waarin niet alle slimme mensen voor jouw organisatie werken.” Gesloten innovatie werk in het
tegengestelde richting. Open innovatie kent twee varianten: outside-in-innovatie en
inside-out-innovatie.
Outside-in-innovatie: je weet waar je goed in bent en je dat wat buiten je eigen competenties ligt in de
organisatie haalt of in samenwerking met anderen gaat realiseren.
Inside-out-innovatie: als een organisatie zelf ontwikkelde kennis en/of eigen activiteiten gaan
commercialiseren. Elke tussenproduct in het innovatieproces kan als een economisch goed worden
gezien dat te gelde kan worden gemaakt door het beschikbaar te stellen voor externe partijen.
1.4.3 Soorten innovatie
Bij elke innovatie komen de volgende vragen aan de orde:
- wat gaan we aanbieden?
- aan wie gaan we het aanbieden?
- hoe gaan we het maken en aanbieden?
Productinnovatie:
Het gaat om de producten die de organisatie wil aanbieden. Als de organisatie besluit het aanbod uit te
breiden met nieuwe producten of bestaande producten te verbeteren is er sprake van productinnovatie.
Het gaat om verbeteren/vernieuwen van het aanbod.
Marktinnovatie:
Het gaat om de doelgroep of marktsegment voor het aanbod. Marktinnovatie is niet alleen op zoek gaan
naar nieuwe doelgroepen, maar ook het openen van een nieuwe markt. Ook het veranderen van de
spelregels op een markt behoort tot marktinnovatie. Op een markt kun je de volgende categorieën
aanbieders onderscheiden:
- de marktleiders (making rules)
- de marktvolgers, onder te verdelen in navolgers (taking rules) en uitdagers (breaking rules)
Procesinnovatie:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JaneMana. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
