Nationaal en internationaal procederen – week 2 – college 2 – dinsdag 12 januari ’21
Erkenning en tenuitvoerlegging
Stel bedrijf A (gevestigd in NL) dagvaardt bedrijf B (gevestigd in Italië) in Nederland wegens wanprestatie. Nederlandse
rechter neemt bevoegdheid aan, veroordeelt B tot betaling. B betaalt niet: Hoe kan een Nederlands vonnis in Italië worden
ten uitvoer gelegd? Binnen de EU-context is de vraag: Hoe en buiten de EU (zeker een land waar geen verdrag mee is) is
de vraag of het überhaupt kan. De bilaterale verdragen zijn bijna niet meer relevant, omdat we internationaal regelingen
hebben. Maar met het VK kunnen we hele oude verdragen op tafel krijgen doordat zij uit de EU zijn. Europees is het van
belang dat we de BIB hebben en ook vanuit de economische rationale stond dat lidstaten moeten onderhandelen om tot
een regeling te komen. Vroeger hadden we nog niet de wetgevende bevoegdheid; en toen die kwam ging hij wetgeving
maken. Vroeger moest het een verdrag zijn omdat het alleen tussen lidstaten kon onderhandeld, en nu is het een
verordening.
Internationale achtergrond
Het is zo dat er geen verplichting is tot erkenning en tenuitvoerlegging. Ieder land is soeverein en bepaalt of een
buitenlands vonnis in aanmerking komt. Gelukkig zijn er wel vee EU verordeningen en verdragen. Vroeger vooral bilaterale
verdragen waar veel handel mee gedreven werd, maar nu ook meer multilaterale verdragen. Daarbij geldt een reciprociteit
= zowel het land waar het vonnis wordt gewezen en waar tenuitvoerlegging wordt gevraagd partij mot zijn bij die regeling.
In die regelingen/verdragen/verordening zie je vereisten of weigeringsgronden: in beginsel kan uitgegaan worden erkend
en tenuitvoergelegd tenzij sprake is van weigeringsgronden. Een belangrijke rol is ook wel de exequaturprocedure =
procedure om toestemming te krijgen voor tenuitvoerlegging. Die wordt in de EU steeds meer afgeschaft (vooral de
procedure, de weigeringsgronden zijn voor een deel nog in stand gebleven). Als een lidstaat toestaat dat er erkend en
tenuitvoer gelegd kan worden; en voor de tenuitvoerlegging is wel een exequatur nodig.
Onder het nationale recht kan vaak worden erkend en ten uitvoer gelegd. Er zijn landen waar ze soepel zijn of helemaal niet
mogelijk is. De reden waarom landen overgaan tot erkenning en tenuitvoerlegging, gebaseerd op:
Theorie van comity: je moet buitenlandse rechten en staten respecteren en op grond daarvan zullen we overgaan
in bepaalde gevallen tot erkenning en tenuitvoerlegging.
Theorie van obligation: er wordt meer naar private belangen van partijen gekeken. Zij hebben een bepaalde
rechtsverhouding en zijn naar de rechter geweest en hebben een vonnis gekregen en op basis daarvan is er een
contract overeengekomen en daar moet binnen een bepaalde voorwaarden rechtskracht aan het vonnis worden
verleend.
Hoe kan de erkenning en tenuitvoerlegging plaatsvinden? Via exequaturprocedure waar aan het vonnis zelf
rechtswaarde wordt toegekend en toestemming wordt verleend om te executeren. Het komt ook wel eens voor dat aan het
buitenlandse vonnis bewijskracht wordt toegekend; dan moet een nieuwe procedure plaatsvinden maar
feitelijke/juridische bewijskracht wordt aan het buitenlandse vonnis toegekend.
Betekenis erkenning en tenuitvoerlegging
Erkenning: Bedrijf A kan zich in Italië op de beslissing beroepen. (De status erkennen: dat wanprestatie of OD is)
- Het gaat om het toekennen van rechtskracht van de door de beslissing in het leven geroepen rechtstoestand en
de rechtsverhouding tussen partijen.
- Met name van belang bij declaratoire en constitutieve beslissingen. (Waar iets wordt vastgesteld of bepaalde staat
wordt verleend)
Tenuitvoerlegging: De Nederlandse beslissing kan in Italië worden geëxecuteerd.
- Nemen van (dwang)maatregelen om uit de beslissing voortvloeiende verplichtingen af te dwingen. Bijv. het leggen
van beslag.
- Alleen van belang bij condemnatoir (= veroordelende) vonnissen.
Het exequatur is nodig om dit internationaal uiteen te zetten. Uitgangspunt is: er wordt wel tenuitvoergelegd tenzij…
Nationale recht zegt: er wordt alleen tenuitvoergelegd als…
Beslissing van NL-rechter is executoriale titel. Beslissing van buitenlandse rechter in beginsel geen executoriale titel, dus kan
niet ten uitvoer worden gelegd. Dit uitgangspunt terug te zien in art. 431 Rv. TENZIJ buitenlandse beslissing (vreemde staat)
op grond van een verdrag/wettelijke betaling, dan kan rechter verlof tot tenuitvoerlegging geven, art. 985 Rv. Verlof =
exequatur = ‘het moet ten uitvoer gelegd worden’. Brussel I-bis is uitzondering en geen exequatur nodig, art. 39 BIB.
, Algemene vereisten in regelgeving
In de regelingen die we hebben: verdragen/verordeningen/nationale executierecht zin er bepaalde vereisten:
Rechtsmacht van gerecht van oorsprong: op grond van internationaal erkende bevoegdheidsgronden of op grond
van een bepaalde regeling die van toepassing is het buitenlandse recht rechtsmacht moet hebben gehad. Onder
de BIB verordening is het geen algemeen vereisten en kan alleen schending van bepaalde bevoegdheidsregels
leiden tot weigering van de tenuitvoerlegging.
Eerlijk proces moet zijn geweest (binnen de procedurele openbare orde moet zijn geweest) ook wel ‘due process’
hoor en wederhoor etc.
In strijd met openbare orde is niet toegestaan – materieel; fundamentele rechtsbeginselen.
Mag niet onverenigbaar zijn met een ander bestaand vonnis – buitenlands vonnis zal niet erkend worden en niet
tenuitvoer gelegd worden.
Beslissing moet uitvoerbaar zijn end at er geen beroep meer mogelijk is.
- Geen sprake is van fraude rond de beslissing
- Sommige landen eisen wederkerigheid; dat het land bekend is met erkenning en tenuitvoerlegging is – over en
weer.
- Conflictenrechtelijke toets (regels van toepasselijk recht): die zie je weinig in regelgeving.
- Soms wordt expliciet vertaling van een vonnis gevraagd als onderdeel van een eerlijk proces.
Regelgeving
EU-verordeningen:
Brussel I-bis – burgerlijke en handelszaken - hier is exequaturprocedure afgeschaft – heeft wel enorme discussie ten
grondslag gelegen: wil je de procedure niet meer? Of wil je de gronden van weigering schrappen? Dat laatste wilde de EU-
commissie. Maar er was nog wel een toets; als fundamentele beginselen van procesrecht geschonden zouden zijn, art. 6 EVRM
zou weigering nog mogelijk moeten zijn. Maar uiteindelijk waren de weigeringsgronden nog prima en waren veel lidstaten niet
eens dat de hele openbare orde afgeschaft zou moeten worden. Het is goed dat de weigeringsgronden zijn behouden, maar het
is wel zo dat de exequatur is afgeschaft, er is wel een soort rem maar dat ligt bij de belanghebbende die een nationale
procedure kan starten om aan te geven dat 1 van de weigeringsgronden is geschonden en op grond daarvan zou de
tenuitvoerlegging moet worden geweigerd.
EET-verordening: toegepast voor vorderingen die niet betwist zijn. (Hier is exequaturprocedure afgeschaft)
Eenvormige procedures (betalingsbevelprocedure, small claims/geringe vorderingen, bankbeslag) – op grond van
deze regelingen kan er geëxecuteerd te worden – staat in de regelingen.
Insolventieverordening: executieregelingen worden hierin vermeld.
Familie(vermogens)recht/erfrecht (o.a. Brussel II-bis, ErfrechtVo, AlimentatieVo).
o Bij familierecht en Erfrecht is exequaturprocedure niet afgeschaft.
Verdragen:
Haags Forumkeuzeverdrag: alleen geldt als een forumkeuze is gemaakt.
Nieuw: Hague Judgment Convention 2019 (Haags Executieverdrag) = wereldwijd– maar nog niet in werking,
omdat de benodigde ratificaties er nog niet zijn.
Bijzondere verdragen (met name familierecht) -
Geen verordening of verdrag: nationaal recht land executie – gaat om de import naar Nederlands recht.
In Nederland art. 431 Rv + Gazprombank-arrest:
Verkapte exequaturprocedure Daarbij dient tot uitgangspunt dat een buitenlandse beslissing in Nederland in beginsel wordt
erkend indien: 1. De bevoegdheid van de rechter die de beslissing heeft gegeven berust op een bevoegdheidsgrond die naar
internationale maatstaven aanvaardbaar is; 2. De buitenlandse beslissing tot stand is gekomen in een gerechtelijke procedure
die voldoet aan de eisen van een behoorlijke en met voldoende waarborgen omklede rechtsgang; 3. De erkenning van de
buitenlandse beslissing niet in strijd is met de Nederlandse openbare orde en; 4. De buitenlandse beslissing niet onverenigbaar
is met een tussen dezelfde partijen gegeven beslissing van de Nederlandse rechter, dan wel met een eerdere beslissing van de
buitenlandse rechter die tussen dezelfde partijen is gegeven in een geschil over hetzelfde onderwerp, mits die eerdere
beslissing in Nederland voor erkenning vatbaar is.
In 431 Rv staat eigenlijk: begin maar een nieuwe procedure: daar gelden alle formaliteiten weer: betekening, griffie rechter,
advocaten etc. at is dus wel wezenlijk anders dan het exequatur.
Van EEX-verdrag tot Brussels I-bis
Vroeger was het EEX-verdrag maar nu BIB. Onder het EEG-verdrag stond dat lidstaten moeten onderhandelen over
erkenning en tenuitvoerlegging over beslissingen en dat was in het belang van de interne markt: bedrijven goed handel
kunnen drijven en hun beslissingen executabel in andere lidstaten zijn. Dat is gebeurd en dat is het EEX-verdrag van 1968
geworden en dat is nu de BIB. Het had een economische achtergrond en nu is het veel verder gegaan omdat we een
juridische samenwerking hebben en is het een doel op zich dat je een recht kan afdwingen en recht hebt tot toegang tot de
rechter en uiteindelijk erkenning en tenuitvoerlegging. Het was onder het oude verdrag al zo en is nu nog steeds zo dat een
beslissing moet automatisch worden erkend. Maar vroeger was het zo dat je voor de tenuitvoerlegging een exequatur
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittje117. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.