Volledige samenvatting en uitwerking van alle studiestof van blok 9 van SUMMA 'Psychiatrie', inclusief de hoorcolleges, werkcolleges, practica, studiewijzer en alle opgegeven stof uit de leerboeken.
,Thema 1 Inleiding psychiatrie
Onderwerpen
• Inleiding
• Psychiatrie overzicht
• Diagnostiek en classificatie in de psychiatrie
• Etiopathogenese en stresskwetsbaarheidmodel
Inleiding
Inleiding
Een psychiater is anders dan een andere medische specialist. Een psychiater vraagt de hoofdklacht
uit zoals bij andere specialismen. De gebieden van de psychiatrie zijn (1) het gevoelsleven zoals geen
plezier meer in dingen of een overschot aan energie, angstig zijn, boos zijn (2) het
waarnemingsvermogen, zoals stemming in het hoofd, dingen zien die er niet zijn (3) het gedrag zoals
mensen die volledig gedesoriënteerd zijn, druk zijn, (4) cognitie zoals het niet kunnen onthouden van
dingen. Vanuit de hoofdklacht probeer je naar één van deze domeinen te gaan.
Het luisteren is het enige instrument dat je vaak hebt in de psychiatrie.
Psychiatrie is een multidisciplinair vak.
Dokters en psychiatrie
Artsen (niet psychiaters) dienen psychopathologie te herkennen en zo nodig door te verwijzen.
Psychiatrische stoornissen beïnvloeden (1) de behandelrelatie, (2) de effectiviteit behandelingen en
(3) het plezier in werk als arts. Psychiatrische stoornissen komen veel voor!
Psychopathologie
Psychopathologie is een stoornis in het psychisch functioneren. Dit kan fysiologisch of pathologisch
zijn. De stoornis in het psychisch functioneren is pathologisch als er disfunctioneren ontstaat óf als er
sprake is van lijden. Je kunt alle symptomen van een psychiatrische aandoening hebben maar als je niet lijdt,
heb je geen psychiatrische stoornis.
Modellen van zelf en omgeving
De zintuigelijke informatie die we binnenkrijgen is beperkt. Via onze ogen zien we alleen een scherp
beeld via de fovea centralis, een kleine plek op de retina. De verwerkingssnelheid van het
zenuwstelsel is echter hoog (dus op het moment dat het licht het oog binnenvalt, zien we al
ontzettend snel het beeld). De rest moeten we aanvullen met informatie uit het geheugen.
Een voorbeeld is dat je naar de zijkant van de kamer kijkt en blauw gordijnen ziet met de gele vlek en vervolgens
recht voor je kijkt en in je ooghoeken nog steeds blauwe gordijnen ziet terwijl buiten de gele vlek maar heel
weinig kegeltjes zitten en de kleurverwerking dus afwezig is.
Verder kunnen we als mens situaties voorspellen.
• Als ik deze steen werp, dan…
SUMMA Geneeskunde
• Als mijn partner met zijn telefoon gaat spelen, dan…
Blok 9 Psychiatrie
Je maakt voortdurend onderscheid tussen wat je zelf doet en wat de omgeving doet. Als dit mis gaat
kun je dingen horen of zien die er niet zijn of eigen handelingen niet als zelf beschouwen.
2
,Model van eigen lichaam
Wat merken we van ons eigen lichaam?
• Fysieke grenzen en afmetingen van het eigen lichaam
- Vulling van tand of kies
• Zelf en niet zelf
- Kriebel onder de voet zelf veroorzaakt?
- Eigen stem?
• (On)plezierige gewaarwordingen
- Zuurbranden na vet voedsel
• Eigen mogelijkheden inschatten
• Aantrekkelijkheid voor anderen inschatten
• Waar bevinden voorwerpen en mensen zich?
• Mogelijke bedreigingen zoals auto’s op straat en mensen in een steeg.
• Positie tussen medemensen wat essentieel is voor het aangaan van samenwerkingen en relaties.
Het is veelal subjectief en er zijn geen absolute criteria.
Flight or fight response
Amygdala
De amygdala (amandelkern) bevindt zich in de beide temporaalkwabben. Deze kern beslist of er een
angstreactie opgewekt moet worden of niet. De amygdala is bij iedereen anders afgesteld en dat
maakt de drempelwaarde
dus hoger of lager.
SUMMA Geneeskunde
Blok 9 Psychiatrie
3
, Biologische systemen
Er bestaan biologische systemen voor onder andere:
• Plannen van handelingen
• Motivatie om iets te doen
• Betekenis aan de omgeving geven
- Integratie van sensorische stimuli
- Inschatten van gevaar en bedoelingen van anderen
• Plezier aan iets beleven en er niet ongeremd aan toegeven (zoals bij een manie)
Van fysiologisch naar pathologie
Een psychiatrische stoornissen is een stoornis in het psychisch functioneren met lijden of
disfunctioneren.
Lijden of disfunctioneren door (1) een verstoorde beleving van zelf of de omgeving of (2) ongepast
gedrag.
Verstoorde beleving
Lichaam (voorbeelden)
• Interpretatie van pijn als ongeneeslijke ziekte
• Lichaam te dik of lelijk vinden
• Eigen acties als extern veroorzaakt ervaren (voelen alsof je gestuurd wordt)
Omgeving (voorbeelden)
• Overal gevaar zien
• Valse zintuigelijke waarneming
Medemensen (voorbeelden)
• Achterdocht
• Zichzelf extreem superieur of inferieur voelen
Draagkracht en draaglast
Onder bepaalde omstandigheden kan iedereen
wel een psychiatrische aandoening
ontwikkelen, afhankelijk van:
Sociale factoren
• Steunsysteem
Erfelijke factoren
• Persoonlijkheidstrekken
Omgevingsfactoren
• Trauma
SUMMA Geneeskunde
• Mishandeling
• Cannabis
Blok 9 Psychiatrie
Gen-omgevingsfactoren (GxE)
Een voorbeeld is de serotonine transporter. Er zijn twee varianten van de serotonine transporter, een korte en
een lange en de een is actiever dan de andere. Als je geen stress meemaakt, maakt het niet echt uit welke
transporter je hebt, als je echter stressvolle gebeurtenissen meemaakt, dan zijn de mensen met de korte variant
in het nadeel en ontwikkel je sneller een depressie.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper echvandoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
