ISTA samenvatting
- Staat: gemeenschap van mensen op een bepaald grondgebied, waarover een organisatie het
hoogste gezag uitoefent. Ook wordt het erkent door andere staten.
➢ Grondgebied: territorium. Grens met andere landen, zee, luchtruim boven het land.
➢ Gemeenschap: door afstamming of op eigen verzoek door de staat, de nationaliteit,
verkregen.
➢ Gezag: exclusieve zeggenschap over zijn grondgebied. Gericht op het scheppen en
handhaven van orde en recht.
➢ Erkennen: Andere staten erkennen de staat.
- Geweldmonopolie: alleen het hoogste gezag van de staat mag geweld gebruiken. Het
voorkomt dat burgers voor eigen rechter gaan spelen.
- De staat is soeverein: recht van een bestuursorgaan om het hoogste gezag uit te oefenen
zonder dat verantwoording is verschuldigd aan een ander orgaan.
- De staat is een rechtspersoon.
- Hoofdlijnen van het staatsrecht:
➢ Inrichting van de staat en verdeling van bevoegdheden.
➢ Handhaving individuele vrijheden van de burger.
➢ Rechtspraak en rechtsbescherming tegen de overheid.
➢ Totstandkoming, gelding en handhaving van het recht.
- Rijkswetten: wetten die van toepassing zijn in het gehele koninkrijk.
- Constitutie/ staatsregeling: de rechtsregels die het staatsgezag en de organisatie van de staat
vastleggen.
➢ Statuut: regelt de organisatie van het koninkrijk en de onderlinge verhoudingen en
samenwerking tussen Nederland en de overzeese delen van het koninkrijk.
➢ Grondwet: regelt de inrichting en het functioneren van de Nederlandse staat en de
staatsorganen en de verdeling van de staatsmacht.
• De grondwet is de hoogste wet in Nederland en minder gemakkelijk gewijzigd dan
gewone wetten.
- Organieke wetten: wetten die betrekking hebben op de organisatie van de staat en waarvan
de basis in de grondwet is geregeld.
➢ Gewoonterecht
➢ Verdragen
➢ Jurisprudentie
➢ Reglementen
- Vroeger had elke staat een aparte stadhouder en eigen wetgeving. (De republiek der Zeven
Verenigde Nederlanden) Toen de Fransen de Verenigde Nederlanden veroverden, eindigde
de soevereiniteit van de provincies.
- Door de vrijwillige samenwerking met de Nederlandse Antillen heeft het koninkrijk der
Nederlanden veel weg van de vroegere statenbond.
- In een bondsstaat geven de deelstaten hun macht grotendeels af aan de federale regering.
, - De verdeling van bevoegdheden tussen de deelstaten en het federale gezag in een bondstaat
wordt vastgelegd in de grondwet. In een statenbond staat dit in een verdrag.
- In een eenheidsstaat ligt de macht bij één centrale overheid. Een eenheidsstaat kan wel
decentralistisch zijn. Deze bestuursorganen worden speciaal opgericht voor de
overheidstaken die zij moeten uitvoeren. Nederland is een gedecentraliseerde
eenheidsstaat.
- Kenmerken democratische rechtsstaat:
➢ De overheid mag slechts optreden op grond van algemene regels die democratisch tot stand
zijn gekomen. (legaliteitsbeginsel)
➢ De macht van de overheid is verdeeld over verschillende organen of personen in de staat.
➢ Een onafhankelijke rechter biedt burgers bescherming tegen overheidsoptreden dat
willekeurig is of op een andere manier in strijd is met het recht.
➢ Burgers hebben fundamentele rechten die de overheid moet eerbiedigen
- Sociale grondrechten kun je niet afdwingen bij de rechter.
- Constitutionele monarchie: koninkrijk dat is vastgelegd in een staatsregeling.
- De koning: staatshoofd van het koninkrijk der Nederlanden. Drager van de kroon der
Nederlanden.
- Regering: ministers + staatshoofd. Ook wel de kroon genoemd. (art. 42 lid 1 Gw)
- Minister-president: hoofd van de regering.
- Voor een huwelijk is er toestemming nodig (art. 28 Gw).
- Wanneer de koning niet meer in staat is om het koninklijkgezag uit te oefenen zal de regent
(art. 37 Gw) of de Raad van State (art. 38 Gw) het gezag tijdelijk overnemen.
- De koning ondertekent alle besluiten en wetten van de regering (art. 47 Gw).
- Troonrede: artikel 65 grondwet
- De koning is onschendbaar, minister zijn verantwoordelijk (art. 42 lid 2 Gw).
- Grondslagen van de democratisch rechtstaat:
➢ Legaliteitsbeginsel
➢ Scheiding van de overheidsmachten
➢ Onafhankelijke rechtspraak
➢ Eerbiediging van de grondrechten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LBrouwer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.