Dit document bevat de uitwerking van de vijfde tutorial + aantekeningen van de onderwijsgroep. Het bevat eveneens samenvattingen van de voorgeschreven literatuur. Heel veel succes!
Bijeenkomst 5 – Het belang van de buurt: drugsgebruik en
criminaliteit vanuit het perspectief van de leefomgeving
De gelegenheden voor criminaliteit doen zich op bepaalde locaties meer voor dan op andere. De
omgevingskenmerken van een buurt spelen dus ook een rol bij het ontstaan van criminaliteit. Hierbij
kan gedacht worden aan de socio-economische status van een wijk, maar ook de sociale bindingen die
in een wijk aanwezig (of juist afwezig) zijn. Vanuit beleidsperspectief is het interessant om criminele
buurt te identificeren op basis van de eigenschappen van de buurt en vervolgens deze (structurele)
eigenschappen aan te pakken.
We bevinden ons op het niveau van meso (sociale banden) en macro (beleid). Het gaat immers niet om
psychologische of interpersoonlijke problemen. Men beland in een wijk door externe factoren
(bijvoorbeeld (door een gebrek aan) geld en werk).
Thuisopdracht
Het belang van de omgeving werd als eerste benadrukt door wetenschappers van de
zogenaamde Chicago School. Raadpleeg de tekst van Willem de Haan en de weblecture op
Canvas om te ontdekken en doorgronden wat de kernconcepten zijn van de Social
Disorganization Theory en hoe deze theorie zich door de tijd verder heeft ontwikkeld. In de
onderwijsbijeenkomst staat allereerst de volgende vraag centraal:
Hoe draagt de omgeving bij aan het ontstaan van crimineel gedrag? En welke factoren in een buurt
of omgeving dragen hieraan concreet bij? Anders gesteld: in welk type wijken/buurten zou er meer
criminaliteit moeten zijn volgens de Social Disorganization Theory?
Armoede, residentiële mobiliteit, etnische heterogeniteit en zwakke sociale netwerken beïnvloeden het
vermogen van een buurt om het gedrag van mensen in het openbaar te controleren en vermogen
hiermee de kans op criminaliteit.
Bij het kijken naar welke buurten van invloed zijn op criminaliteit, dient het begrip omgeving ruim
geïnterpreteerd te worden. Denk bij omgeving aan:
❖ Fysieke omgeving
❖ Bebouwde omgeving
❖ Inrichting van de openbare ruimte
❖ Sociale omgeving
❖ Bevolkingssamenstelling
❖ Gedrag van mensen in de publieke ruimte
➢ Transitgebied versus rustig stadsgedeelte
➢ Hoe beweegt men zich door de stad in routine-activiteiten? Dit creëert mogelijkheden
voor dader (en dientengevolge slachtoffer).
NB: het feit dat binnen deze theorie het begrip omgeving ruim geïnterpreteerd wordt, duidt erop dat de
theorie meer tracht te verklaren dan criminaliteit alleen. De theorie is ontwikkeld om te achterhalen
waarom bepaalde wijken meer problemen heeft dan de ander; dit probleem kan criminaliteit zijn, maar
kan ook slaan op verloedering of openbare ordeverstoringen.
De inspiratie is de sociaal ecologische benadering: zie de samenvatting met het symbioseschema
onderstaand. Habitat is niet statisch, er zit verloop in beïnvloed door de vorm van de leefomgeving: bij
de omgevingstheorie staat het bewegen van mensen ook centraal (it’s not about the kind of people, but
about the kind of places). De stad als habitat inspireerde het transit-schema.
, Haan, W. de (2001). Sociaal-ecologische benaderingen. In E. Lissenberg e.a. (red.). Tegen de regels.
Nijmegen: Ars Aequi Libri. p. 171-181.
Inleiding
❖ Oscar Newman: heeft internationaal naam gekregen met zijn ideeën om de openbare ruimte te
verdedigen tegen de oprukkende criminaliteit. Hij was tegenstander van hoogbouw bij de
sociale woningbouw. Hoogbouw zou bewoners ontmoedigen om verantwoordelijkheid te
nemen voor het beheer van de publieke ruimte in en om de flats. Hij was voorstander van
meer (camera)toezicht en sociale controle: geef bewoners samen de verantwoordelijkheid voor
de beveiliging.
Omgevingsfactoren die samenhangen met criminaliteit kunnen betrekking hebben op de
fysieke omgeving en de sociale omgeving, vandaar de focus op:
❖ Ruimtelijke vernieuwing: tegenwoordig worden forse stedenbouwkundige ingrepen gepleegd
met als doel een bijdrage te leveren aan de bestrijding en voorkoming van overlast en
criminaliteit.
❖ Sociale vernieuwing: het versterken van de sociale infrastructuur.
In dit hoofdstuk staat de ecologische benadering centraal
De kwaliteit van de omgeving is van invloed op de spreiding van crimineel gedrag en op de
concentratie van criminaliteit. De deplorabele toestand waarin de buurt verkeert vormt als
zodanig de voedingsbodem voor criminaliteit. Criminaliteit wordt verklaard uit factoren in de
omgeving waarin criminaliteit ruimtelijk is geconcentreerd en uit de concrete situaties waarin
misdrijven worden gepleegd. Onder invloed van omgevingsfactoren ontstaat een ruimtelijke
spreiding van dader- en slachtofferschap en van pleegplaatsen van criminaliteit.
Omgevingsfactoren die samenhangen met criminaliteit kunnen betrekking hebben op de
fysieke omgeving, de gebouwde omgeving en de inrichting van de openbare ruimte. Maar ook
de sociale omgeving, de bevolkingssamenstelling en het alledaagse gedrag van mensen in het
publieke domein spelen een rol.
Voorlopers van de Chicago school: verbonden met de Franse milieuschool (19e eeuw)
❖ André-Michel Guerry (1802-1866): wordt beschouwd als de eerste sociale wetenschapper die
systematisch studie maakte van regionale verschillen in het criminaliteitsniveau. Hij
berekende het aantal misdrijven van een bepaald type per hoofd van de bevolking per district
en projecteerde de uitkomsten op landkaarten waarop te zien was waar de haarden van
criminaliteit zich bevonden.
• Hij concludeerde dat de relatie tussen armoede of welvaart en criminaliteit
ingewikkelder was dan tot dusver werd aangenomen en pleitte voor het gebruik van
gevoeliger indicatoren voor economische ontwikkelingen in het onderzoek naar de
spreiding van criminaliteit.
❖ Edouard Ducpétiaux (1827): de eerste die de aandacht vestigde op geografische verschillen in
criminaliteitsniveaus. Armoede en verwaarlozing zijn de bronnen van bijna alle criminaliteit.
❖ In de 19e eeuw was er een opkomst van onderzoek naar de geografische spreiding van
criminaliteit. De beoefening van maatschappijwetenschappen stond sterk in het teken van de
technische vooruitgang en de sociale gevolgen van de industriële revolutie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robinUM. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
