Dit is een uitgebreide samenvatting van hoofdstuk 8 'elektromotor en dynamo' (5VWO Newton) van het vak natuurkunde. Ik bespreek hierin alle paragrafen.
Magnetisme: kracht op bewegende elektrische lading
Elke magneet heeft altijd 2 polen, de noordpool en de zuidpool. De noord- en zuidpool trekken
elkaar aan en twee dezelfde polen stoten elkaar af. Dit heet magnetische krachtwerking. Dit kan dus
afstotend of aantrekkend zijn.
Materialen die magnetisch zijn en blijven, zijn permanente magneten. Gewoon ijzer wordt wel
weekijzer genoemd, omdat het magnetisme niet blijvend is. Het ijzer wordt wel makkelijk
gemagnetiseerd, maar het magnetisme verdwijnt ook weer makkelijk.
Een elektromagneet is een ijzeren kern met daar omheen een stroomdraad gewikkeld (een spoel).
De ijzeren kern is van zichzelf niet magnetisch, maar als de stroomdraad onder stroom staat, wordt
de ijzer kern magnetisch. Je kunt dus de magneet (ijzeren kern) aan en uitzetten.
Magnetisbare materialen zijn bijvoorbeeld ijzer, nikkel en kobalt. Hierin zijn de atomen zodanig met
elkaar verbonden dat ze microscopisch kleine magnetische gebiedjes vormen. Deze gebiedjes kunnen
geordend of ongeordend liggen.
Permanente magneten zijn gemaakt van legeringen van metalen. De magnetische werking is in de
uiteinden het sterkst.
In kompas zit klein dun magneetje, de kompasnaald. Die kan om een asje draaien. Door rondom een
magneet allemaal kompasnaaldjes te plaatsen, wordt het magnetisch veld zichtbaar. Deze
kompasnaaldjes vormen de magnetische veldlijnen.
Bij tekenen van magnetische veldlijnen blijkt het volgende:
- Veldlijnen lopen buiten een magneet van de noordpool naar de zuidpool
- Veldlijnen snijden elkaar nooit
- De richting van een magnetische veldlijn geeft de richting aan waarin de noordpool van een
draaibare naaldmagneet op die plaats wijst. Een kompasnaald gaat in de richting van de
raaklijn aan de veldlijn staan.
, Paragraaf 2
De aarde kun je vergelijken met een staafmagneet. De aarde heeft een aardmagnetisch veld. De
magnetische zuidpool ligt onder de geografische noordpool.
Magnetische veldlijnen van een permanente magneet beginnen bij de noordpool en eindigen bij de
zuidpool van de magneet. In elk punt van de ruimte geeft de richting van de raaklijn aan de
magnetische veldlijn de richting weer die een kompasnaald aanwijst als hij daar staat.
Stroom zorgt voor een magneetveld.
De eenheid van een magnetisch veld is Tesla (T)
Een stroomspoel is een stroomdraad die meestal om een koker is gewonden. Als er stroom door de
spoel gaat, is er binnen en buiten de spoel een magnetisch veld. Binnen de spoel zijn de magnetische
veldlijnen bij benadering evenwijdig.
De magnetische veldlijnen van permanente magneten ‘lopen’ van noord naar zuid. Bij een spoel is dit
anders. Hier zijn de magnetische veldlijnen in de spoel naar 1 kant gericht en buiten de spoel ‘lopen’
de veldlijnen wel naar noord naar zuid.
De richting van het magnetisch veld en de richting van de elektrische stroom horen bij elkaar volgens
de rechterhandregel:
- De gekromde vingers van je rechterhand wijzen in de draairichting van de elektrische stroom
door de windingen.
- Duim: richting van de magnetische veldlijnen binnen de spoel
Volgens meneer Kemna:
- Duim: richting van stroomsterkte
- Andere vingers: richting magneetveld
Vraag: Welke methode is goed want ze zeggen allebei iets anders of wat is het verschil?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lynn14. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,09. Je zit daarna nergens aan vast.
