Samenvatting - Inleiding in de
psychologie
Zimbardo, P., & Johnson, R. (2017). Psychologie: Een inleiding (8ste editie).
Amsterdam: Pearson Benelux B.V.
‘’Geest, gedrag en psychologische wetenschap
1.1 Wat is psychologie en wat is het niet?
- Het woord psychologie is afkomstig uit het Oudgrieks.
Psyche betekent ‘geest’ en ologie ‘gebied van studie’.
- Psychologie is een breed veld, met vele specialismen, maar in wezen is
psychologie die wetenschap van gedrag en geestelijke processen.
- Psychologie houdt zich niet alleen bezig met (interne) geestelijke processen
(denken, voelen, begeren), maar ook met gedrag (externe waarneembare
gedragingen praten, glimlachen, lopen).
- Wetenschap (logica) van het gedrag en de psychische stoornissen
- Wetenschap van de psychologie is gebaseerd op objectieve (feiten), echte
gebeurtenissen.
Psychologie: het is meer dan je denkt
- Waar psychologen werken
Gezondheidszorg: 59%, jeugd: 15%, arbeid en organisatie: 12,5% en
intersector: 13,5%
Drie soorten psychologen
- Drie soorten psychologen
1. Experimenteel psycholoog: voeren het meeste onderzoek uit dat nieuwe
psychologische kennis creëert
2. Docent psychologie: ze geven les aan studenten op bijv. hbo- of
bacheloropleiding of aan een universiteit
3. Toegepast psychologen: gebruiken de kennis die door experimenteel
psychologen is verzameld om problemen van mensen op te lossen door middel
van bijv. trainingen, het ontwikkelen van speciale gereedschappen (bijv.
planbord) of psychologische behandelingen.
Specialisaties in de toegepaste psychologie
- Specialisaties in de toegepaste psychologie
1. Arbeids- en organisatiepsychologen: hebben zich gespecialiseerd in
aanpassingen aan de werkplek die de productiviteit en arbeidsmoraal van de
werknemers moeten verbeteren. (bijv. programma’s om werknemers te motiveren
en leiderschapsvaardigheden te verbeteren)
2. Sportpsychologen: helpen atleten hun prestaties en motivatie te verbeteren
door trainingssessies te plannen en door hen te leren hun emoties onder druk te
beheersen.
3. Schoolpsychologen: zij zijn deskundig op het gebied van lesgeven en leren en
, richten zij zich op sociale omstandigheden van leerlingen. Ze diagnosticeren
leer- en gedragsproblemen en adviseren leraren, ouders en leerlingen.
4. Klinisch psychologen en counselors: helpen mensen om zich aan te passen
op sociaal of emotioneel gebied of om moeilijke keuzes in relaties, opleiding of
carrière te maken.
5. Forensisch psychologen: leveren hun psychologische onderzoek aan het wets-
en rechtssysteem. (bijv. kunnen gevangen of patiënten van een tbs-inrichting
vrij genoeg zijn om voor een rechtbank te verschijnen, verklaringen beoordelen)
6. Omgevingspsychologen: proberen de interactie met onze omgeving en het
milieu te verbeteren. (bijv. groene ruimten in de binnenstad en leerprestaties van
kinderen)
7. Gerontopsychologen: ouderen te helpen om hun gezondheid en welzijn te
behouden en effectief te leren omgaan met leeftijd gerelateerde problemen.
Psychologie is geen psychiatrie
- Psychiatrie is een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en
behandeling van mentale (geestelijke) stoornissen.
Kritisch nadenken over psychologie en pseudopsychologie
- Pseudopsychologie is niet-onderbouwde psychologische aannamen die als
wetenschappelijke waarheden worden geïnterpreteerd.
Wat is kritisch denken?
- Wat is kritisch denken?
1. Wat is de bron? De eerste vraagt die in dit geval gesteld moet worden is, of
degene die de bewering doet, feitelijke kennis heeft over het gevangeniswezen of
advies heeft gevraagd aan iemand met het noodzakelijke verstand. Daarbij moet
je je afvragen of de bron iets belangrijk te winnen heeft bij de bewering.
2. Is de bewering redelijk of extreem? Kritische denkers zijn sceptisch over
beweringen die als ‘doorbraak’ of ‘revolutionair’ worden aangemerkt. Ook zou er
een waarschuwingslampje moeten gaan branden bij beweringen die in strijd zijn
met bestaande kennis.
3. Wat is het bewijsmateriaal? Kritische denkers weten dat anekdotische
bewijsmaterialen uit de ervaringen van slechts enkele mensen bestaan. Het zou
riskant zijn aan te nemen dat wat voor enkele mensen geldt, voor iedereen moet
gelden. Om zeker te weten of een bepaalde oplossing werkt, is er
wetenschappelijk bewijsmateriaal nodig, waarvoor wetenschappelijk onderzoek
moet worden verricht.
4. Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias? Kritische denkers kennen de
omstandigheden waaronder er een grote kans op bias bestaat en zijn in staat
veelvoorkomende soorten bias te herkennen. Bias: een vooroordeel, vervorming
of vertekening van een situatie op basis van persoonlijke ervaringen en waarden.
Emotionele bias: de neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en
gevoelens in plaats van op een rationele analyse van het bewijsmateriaal.
Conformition bias (bevestigingsbias): de zeer menselijke neigingen om ons
gebeurtenissen te herinneren die onze aanname bevestigen en tegenstrijdige
bewijzen te negeren of te vergeten.
5. Worden veelvoorkomende denkfouten vermeden? ‘Gezond verstand’:
Alleen een zorgvuldige analyse van bewijzen voor en tegen de stelling kan leiden
, tot een betrouwbaarheid. ‘Meerdere dingen tegelijk kunnen’: We moeten andere
interpretaties over de relatie in overweging nemen en meer ondersteunende
gegevens vinden.
6. Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken
nodig?
Voor problemen die uit meerdere facetten bestaan, is een complexere
oplossing nodig.
, 1.2 Wat zijn de belangrijkste perspectieven in de psychologie?
- Zes belangrijke perspectieven domineren het snel veranderende vel van de
moderne psychologie: het biologische, cognitieve, behavioristische,
whole-person, ontwikkelingsperspectief en socioculturele perspectief. Alle
kwamen ze voort uit radicaal nieuwe ideeën over geest en gedrag.
- René Descartes stelde het eerste radicaal nieuw idee voor dat uiteindelijk leidde
tot de moderne psychologie: een scheiding tussen de spirituele geest en het
fysieke lichaam. ons lichaam en onze hersenen bepalen onze gedachten en
emoties
- Rationalisme (Descartes) uitgaan van de ratio (reden, verstand, denken)
- Empirisme (Locke) waarnemingen, ervaringen en experimenten zijn de enige
ware bronnen van kennis.
- Wilhelm Wundt (1832-1920)
- dacht dat het mogelijk was om de menselijke geest op dezelfde manier te
vereenvoudigen als het periodiek stelsel.
- elementen van bewuste waarneming ontdekken
- introspectie: beschrijving van je eigen innerlijke, bewuste ervaringen
- eerste psychologische experimenten
- reactietijden tussen lichtprikkel en reactie van een student
- Edward Titchener (1867-1927)
- structuralisme: historische stroming binnen de psychologie die basisstructuren
van de geest en de gedachte probeerde te ontrafelen. Structuralisten zochten de
‘elementen’ van de bewuste ervaring.
- introspectie
- William James (1842-1910)
- psychologie moest zich richten op de functie van het bewustzijn en niet alleen
op de structuur ervan.
- functionalisme: historische stroming binnen de psychologie die meende dat
psychische processen het beste begrepen kunnen worden in het licht van hun
zinvolle nut en functie.
- ideeën afgeleid van Darwin (1809-1882) een diepe belangstelling voor
emoties met inbegrip van hun relatie tot het lichaam en gedrag en dat organismen
zich aan hun omgeving aanpasten.
- introspectie
- John Watson (1867-1927)
- als reactie op functionalisme en structuralisme behaviorisme
- bestuderen van gedrag i.p.v. bewustzijn
- gedrag direct observeerbaar
- relatie stimuli en respons (er komt iets binnen en dat vraagt om een reactie)
- sociale omgeving zou invloed hebben
- Zes belangrijkste perspectieven van de psychologie?
1. Biologisch perspectief het lichaam kan apart van de geest worden
