Een uitgebreide samenvatting van het boek 'Contextuele hulpverlening' voor het vak systeemtheorie. Alle hoofdstukken komen aan bod. Deze samenvatting kan bruikbaar zijn om te leren voor het tentamen!
De contextuele hulpverlening dankt haar naam aan het begrip context dat in die naam verweven is.
Het begrip context goed kennen is dus van groot belang binnen deze vorm van hulpverlening.
1.2 De context
De contextuele benadering binnen de hulpverlening beziet een mens nooit solitair, als een
opzichzelfstaand individu. Ieder mens is verweven met de mensen om hem heen. Het begrip context
verwijst dan ook naar dit netwerk van betekenisvolle relaties. In de eerste plaats gaat dit om directe
familierelaties. Deze relaties kunnen niet verbroken worden. In de tweede plaats zijn er verworven
relaties: deze worden in de loop van het leven opgedaan. Deze kunnen wel verbroken worden. Denk
hierbij aan buren, vrienden en je partner. Er zijn echter ook situaties waarin het familieverband niet
alleen uit gegeven, maar ook uit verworven relaties bestaat (pleeggezinnen, partners met kinderen
uit eerdere relaties).
1.3 Genogrammen
Een hulpmiddel om verbondenheid zichtbaar te maken, is een genogram. Een groot voordeel van het
maken van een genogram is dat het informatie ordent en inzichtelijk maakt. Het genogram kan op
verschillende manieren ingezet worden (meteen maken bij de intake, als ‘huiswerkopdracht’ of als
hulpverlener samen met de cliënt). Voor de cliënt kan het maken van een genogram het effect
hebben dat deze bij zichzelf nagaat dat hij onderdeel is van een groter geheel.
1.4 Overdracht binnen families
In het contextuele denken wordt ervan uitgegaan dat een groot deel van de pijn en de vreugde in het
persoonlijke leven en in de levensgeschiedenis van een persoon wordt bepaald door de
(intergenerationele) context waaarbinnen hij geboren is. Dit geldt ook voor de problemen die er
kunnen spelen (die in de relaties ontstaan zijn). Daarom is het van belang om in kaart te brengen wat
er in de context van de cliënt speelt en wat er wordt overgedragen. Hierin zijn er vier aspecten te
onderscheiden: erfelijke aanleg (eigenschappen die genetisch zijn bepaald), sociale
omgevingsfactoren (eigenschappen die door opvoeding of leefomstandigheden zijn aangeleerd;
nurture), gewoonten en gebruiken (de persoonlijke omgang tussen ouders en kinderen) en normen
en waarden.
, H2 Relationele ethiek en de 4 dimensies
2.1 Inleiding
Fundamenteel in de benadering van Nagy is de relationele ethiek. Nagy gaat ervan uit dat de basis
van menselijke relaties wordt gevormd doordat mensen aan elkaar geven en van elkaar ontvangen.
Dit leer je binnen de context waarin je opgroeit, evenals de balans die zich tussen beide ontwikkelt.
Nagy gaat ervan uit dat dit rechtvaardig is (dat je in relaties mag geven en ontvangen). In de
contextuele benadering wordt deze dynamische balans tussen geven en nemen dan ook wel de
dimensie van de relationele ethiek genoemd. Het woord ethiek is volgens Nagy niet om te oordelen
over goed of slecht in relaties, maar over de vraag of deze rechtvaardig zijn of niet. Contextuele
werkers spreken vaak over de vierde dimensie wanneer ze het over relationele ethiek hebben.
2.2 Geven en ontvangen
In het begin heeft een kind nauwelijks wat te geven. Naarmate het kind ouder wordt, wordt dit
steeds meer. Als je mag geven wat bij jou past, groei je in zelfvertrouwen en eigenwaarde.
Kenmerkend voor de visie van Nagy is dat een kind er niet alleen recht op heeft om van zijn ouders te
ontvangen wat hij nodig heeft, maar dat hij ook het recht heeft aan hen te mogen geven. Door te
geven wat bij hem, zijn leeftijd en ontwikkeling past, kan iemand uitgroeien tot een evenwichtige
volwassene die in staat is betrouwbare en veilige relaties met anderen aan te gaan. Het patroon voor
de balans tussen geven en nemen ontwikkelt zich in de gegeven relaties. Maar in de verworven
relaties werken deze door, en ontwikkelen deze zich verder.
2.3 De vier dimensies van de relationele werkelijkheid
De relationele ethiek wordt ook wel de vierde dimensie genoemd. Dit veronderstelt dat er meer dan
één dimensie is. Een contextueel werker heeft oog voor alle vier de dimensies.
2.3.1 Eerste dimensie: de feiten
Feiten zijn objectieve gegevens die echt waar zijn en gebeurtenissen die echt hebben
plaatsgevonden. Feiten hebben relationele comsequenties: ze hebben invloed op wat er tussen
mensen gebeurt en wat mensen voor elkaar (of juist niet) kunnen betekenen. Niet alleen feiten van
de huidige levenssituatie zijn van belang: ook die van vorige generaties. Sommige feiten noemen we
onrecht. Deze hebben een schadelijk effect op het leven van een mens. Er zijn twee soorten onrecht:
verdelend onrecht (niemand heeft hier schuld aan, het overkomt een mens en heeft gevolgen voor
zijn leven en de volgende generaties) en vergeldend onrecht (het onrecht en leed dat mensen
onderling bewust of onbewust aandoen). Verdelend recht kan erg makkelijk leiden tot vergeldend
recht.
2.3.2 Tweede dimensie: psychologie
Deze dimensie is subjectief. Objectieve feiten worden door iedereen anders verwerkt en
geïntegreerd in hun leven. In deze dimensie gaat draait het er voor de hulpverlener om, om inzicht te
krijgen op de manier waarop de cliënt de feiten interpreteert. Om dit te kunnen doen heeft de
hulpverlener noodzakelijke kennis nodig over psychologische theorieën en benaderingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Weszol. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,79. Je zit daarna nergens aan vast.
