Een pneumonie bij
stroke patiënten
Student:
Studentnummer:
Opleiding: Opleiding tot verpleegkundige Hogeschool Rotterdam
Cursus: Afstudeeropdracht
Code: OVK4ABP01
Afstudeervariant: Literatuurstudie
Eerste Beoordelaar:
Tweede Beoordelaar:
Begeleidend docent:
Opdrachtgever:
Datum van Inleveren: 16 juni 2021
1
,Samenvatting
Inleiding
Veel patiënten op de stroke-unit van de afdeling neurologie ontwikkelen een
pneumonie als gevolg van een hersenbloeding of herseninfarct. Hierdoor worden
patiënten langer opgenomen of overlijden aan de gevolgen, dit gaat gepaard met
extra kosten.
Doel- en vraagstelling
Het doel van dit artikel is het achterhalen welke preventieve verpleegkundige
interventies ingezet kunnen worden om de kans op een pneumonie bij stroke
patiënten kunnen verkleinen. Dit doel werd behaald door te onderzoeken welke
verpleegkundige interventies kunnen de kans op een pneumonie bij stroke patiënten
verminderen.
Methode
In dit literatuuronderzoek is gezocht in; Cochrane, Cinahl-complete en PubMed. Dit is
gedaan met verschillende zoektermen, synoniemen en MESH-terms zoals;
prevention, preventative care, nursing interventions, dysphagia, swallowing disorder,
aspiration pneumonia, reduced consciousness, hospital acquired pneumonia, reduce
en shrink. De gevonden artikelen staan beschreven in het PRISMA flow diagram,
hierin wordt beschreven welke artikelen gebruikt zijn. De artikelen zijn hierna
beoordeeld op kwaliteit volgens het MC Master en Amstar formulier.
Resultaten
De volgende interventies zijn gevonden in de vijftien geïncludeerde artikelen;
dysfagiescreening middels een sliktest, mondzorg, mobilisatie, uitzuigen, orale
voedingssupplementen, vitamine C en sliktherapie. Voor de interventies; screening
op dysfagie, mondzorg, uitzuigen en mobiliseren werd sterk bewijs gevonden om de
kans op een pneumonie te verkleinen. Voor de overige interventies werd matig of
bewijs van een lage kwaliteit gevonden.
Conclusie
De verpleegkundige interventies; mondzorg, uitzuigen en mobiliseren kunnen de
kans op een pneumonie bij stroke patiënten verkleinen. Echter blijkt dat er voor het
onderzoek van Inui et al., (2017), extra onderzoek nodig is naar de werkzaamheid
van de interventie uitzuigen. Daarom kunnen voor nu alleen de interventies;
mondzorg en mobiliseren in de praktijk gebruikt worden en opgenomen worden in
een richtlijn.
Trefwoorden
Pneumonie, verpleegkundige interventies, preventie, neurologie, stroke patiënten
2
,Abstract
Preface
many patients in the stroke department develop pneumonia as a result of cerebral
haemorrhage or cerebral infarction. In addition, the risk of fatality becomes higher
and patients are hospitalized for a longer period of time, leading to additional costs.
Purpose and question
The aim of this article is to find out which preventative nursing interventions can be
used to reduce the risk of pneumonia in stroke patients. This was achieved by
investigating which nursing interventions can reduce the risk of pneumonia in stroke
patients.
Methods
In this literature review, literature was researched using three different databases;
Cochrane, Cinahl complete and PubMed. Various search terms, synonyms and
MESH terms were used such as; prevention, preventative care, nursing
interventions, dysphagia, swallowing disorder, aspiration pneumonia, reduced
consciousness, hospital acquired pneumonia, reduce and shrink. The relevant
articles were processed in the PRISMA diagram. After which the articles were
assessed for quality according to the MC Master and Amstar form.
Findings
The following interventions were found in the fifteen included articles; dysphagia
screening by means of a swallow test, oral care, mobilization, suctioning, oral
nutritional supplements, vitamin C and swallowing therapy. For the interventions;
screening for dysphagia, oral care, suctioning and mobilization, strong evidence was
found to reduce the risk of pneumonia. Moderate or low quality evidence was found
for the other interventions.
Conclusions
The nursing interventions; oral care, suctioning and mobilization can reduce the risk
of pneumonia in stroke patients. However, it appears that the study by Inui et al.,
(2017) requires additional research into the effectiveness of the intervention of
suctioning. Therefore, for now only the interventions; oral care and mobilization are
used in practice and included in a guideline.
Keywords
Pneumonia, nursing interventions, prevention, neurology, stroke patients
3
, Inleiding
AANLEIDING EN CONTEXT
Naar aanleiding van meerdere ervaringen van de onderzoeker waarbij patiënten met
een stroke een pneumonie ontwikkelden, is het idee voor dit onderzoek ontstaan.
Na deze ervaringen is de interesse ontstaan om met behulp van verpleegkundige
interventies de kans op pneumonie te verkleinen. Dit onderzoek is uitgevoerd voor de
stroke-unit van de afdeling neurologie in het academische ziekenhuis in het
Zuidwesten van Nederland, in opdracht van de stroke-verpleegkundige van de
afdeling neurologie. Op de afdeling neurologie worden patiënten opgenomen met
een stroke (beroerte (‘’Stroke definities’’, 2021)), een stroke is een hersenbloeding of
herseninfarct.
In februari 2021 waren er op de stroke unit van de afdeling neurologie in het
academische ziekenhuis in het Zuidwesten van Nederland, 64 patiënten opgenomen.
Hiervan hebben 6 patiënten tijdens de opname een pneumonie ontwikkeld. De
verpleegkundigen van de afdeling kennen de risicofactoren voor het ontwikkelen van
een pneumonie, maar beschikken niet over een eenduidige richtlijn met
verpleegkundige interventies om de kans op een pneumonie te verkleinen (stroke-
verpleegkundigen van de afdeling neurologie, persoonlijke communicatie, 1 maart
2021). Daarom zal in dit literatuuronderzoek onderzocht worden of en welke
verpleegkundige interventies de kans op een pneumonie bij stroke patiënten kunnen
verkleinen.
PROBLEEMANALYSE
CIJFERS
De landelijke cijfers laten zien dat er behoefte is aan aandacht voor een pneumonie
(longontsteking (‘’Pneumonie definitie’’, 2021)) bij stroke patiënten; in 2019 waren er
in Nederland naar schatting 500.600 stroke patiënten. Hiervan ontwikkeld 13 tot 20%
van de patiënten met een stroke een pneumonie (Lalieu, 2019).
Er zijn relatief meer mannen met een stroke dan vrouwen. Een stroke staat op
nummer twee in de top tien ziektelast. Dit betekent dat een stroke veel ziektelast
veroorzaakt. Deze ziektelast wordt uitgedrukt in disability adjusted life years (DALY).
Dit is een samengestelde maat voor gezondheidsverlies bestaande uit twee
componenten. Ten eerste de jaren verloren door vroegtijdige sterfte. Ten tweede de
jaren geleefd met de ziekte. Bij een stroke wordt 67% van de ziektelast gevormd
door de jaren die de patiënt geleefd heeft met een stroke (Hilderink, Poos, &
Gommer, 2020).
4