Het bestuursrecht heeft betrekking op het juridisch functioneren van het openbaar bestuur en
zijn relatie tot de burger.
Openbaar bestuur
: voert bestuurstaken uit en behartigt daarbij het algemeen belang; datgene wat in ieders
belang zou moeten zijn.
De hoofdlijnen / rechtsnormen / regels van het bestuursrecht zijn:
- de organisatie van het openbaar bestuur
- het verlenen van bestuursbevoegdheden aan bestuursorganen
- normen voor het gebruikt van bestuursbevoegdheden
- rechtsnormen die gelden voor burgers en regels over de handhaving ervan
- rechtsbescherming voor burgers tegen het openbaar bestuur
Het bestuursrecht behoort tot het publiekrecht omdat de relatie tussen de overheid en de
burger centraal staat. Het openbaar bestuur kan stimuleren, reguleren, faciliteren maar ook
verbieden of beperken. Hierdoor ontstaan meestal aanspraken of verplichtingen van burgers
jegens het openbaar bestuur.
Er zijn twee beginselen die het fundament vormen voor het publiekrecht, met name voor het
bestuursrecht:
- Legaliteitsbeginsel: het openbaar bestuur mag alleen als openbaar bestuur optreden
als dit is vastgelegd in de wet, dit wordt ook wel wetmatigheid van bestuur genoemd.
- Specialiteitsbeginsel: de belangenafweging door een bestuursorgaan wordt beperkt
tot het kader van de belangen waarop een speciale wet toeziet.
→ bij het afwegen van belangen moet het openbaar bestuur binnen het kader blijven
van de toepasselijke wet.
Voor het bestuursrecht zijn drie rechtsbronnen van belang
1) Wet- en regelgeving en verdragen
Omdat het te veel werk zou zijn voor de formele wetgever om alle regels vast te
stellen, is het openbaar bestuur verdeeld in verschillende lagen, die elk
bestuursrechtelijke regels kunnen vaststellen.
Onder deze categorie vallen:
- Verdragen, EU-verordening en EU-richtlijn
→ Deze verdragen en Verordeningen hebben rechtstreekse werking en
gelden dus ook in Nederland. Nederlandse burgers kunnen hier een direct
beroep op doen.
Een Europese richtlijn is soms ook van rechtstreekse toepassing maar dat
hangt er van af hoe een rechter zich erover heeft uitgesproken.
, - Grondwet, Wet in formele zin en AMvB
→ Een AMvB wordt vastgesteld door de regering en bevat meestal algemeen
verbindende voorschriften voor burgers, voor overheden en kent
bevoegdheden toe aan organen van het openbaar bestuur.
- Verordening / Regeling
→ Minsteriele verordeningen bevatten ook algemeen verbindende
voorschriften voor burgers en kunnen bevoegdheden toekennen aan
bestuursorganen. Zij staan wel lager dan de voorgaande regelingen.
→ De regels in een provinciale verordening gelden alleen voor het
grondgebied van de provincie, de regels in een gemeentelijke verordening
gelden alleen binnen de grenzen van die gemeente en de regels in een
waterschappelijke verordening gelden alleen voor het grondgebied van een
waterschap.
- Beleidsregels en vergunningsvoorschriften
→ Deze komen voor binnen alle lagen van het openbaar bestuur.
→ Beleidsregels zijn eigen richtlijnen voor het openbaar bestuur, ze gelden
alleen voor het orgaan van het openbaar bestuur die ze heeft opgesteld, of
waar ze voor gelden.
→ Vergunningsvoorschriften zijn voorschriften die gelden voor een individueel
geval, dus voor diegene aan wie de vergunning is verleend.
2) Jurisprudentie
3) Ongeschreven recht, voornamelijk algemene beginselen van behoorlijk
bestuur.
Gelede normstelling
→ Normen voor een bepaald geval, worden bepaald door normen in verschillende
regelingen die dikwijls in een hiërarchische verhouding tot elkaar staan.
→ Of te wel regels bij elkaar harken, bijvoorbeeld van formele wet tot AMvB, tot
gemeentelijke verordening, tot beleidsregels tot en met vergunning.
, Het bestuursrecht is onder te verdelen in twee soorten. Zo heb je aan de ene kant het
algemeen bestuursrecht en aan de andere kant uiteraard het bijzondere bestuursrecht.
- Algemeen Bestuursrecht:
→ bevat regels die op alle terreinen van het bestuurlijk optreden van toepassing zijn.
→ bijvoorbeeld regels over de toekenning van bestuursbevoegdheden aan
bestuursorganen en over de handhaving van rechtsnormen en besluiten.
- Bijzonder Bestuursrecht:
→ bevat regels die speciaal zijn opgesteld voor de bijzondere gebieden waarop het
openbaar bestuur actief is.
→ bijvoorbeeld politie, defensie, onderwijs of cultuur.
Op elk terrein zijn dus ontzettend veel regelingen, en om het een klein beetje
overzichtelijk te maken heeft de wetgever coördinatiewetgeving bedacht. In zo’n
coördinatiewet worden bepalingen die in alle regelingen op een bepaald gebied van
het bestuursrecht voorkomen, bij elkaar gebracht.
→ Bijvoorbeeld sociale zekerheid, milieu, belastingen enzovoort
In tegenstelling tot deze coördinatiewetgeving, zijn er in de Awb allemaal algemene regels
opgenomen, die van toepassing zijn op het hele bestuursrecht.
De basis voor de Awb staat in art 107 lid 2 GW. Hieruit volgt dat deze algemene regels van
het bestuursrecht als doel hebben:
- bevorderen van eenheid binnen de bestuursrechtelijke wetgeving
- vereenvoudiging van bestuursrechtelijke wetgeving
- opnemen in de wet van ontwikkelingen in de bestuursrechtelijke rechtspraak
- treffen van algemene voorzieningen voor onderwerpen die zich niet lenen voor
regeling in een bijzondere wet
De Awb is een aanbouwwet; dit houdt in dat de wet in fasen (tranches) tot stand wordt
gebracht, er worden steeds meer inhoudelijke onderdelen aan toegevoegd.
Net zoals het burgerlijk wetboek is ook de Awb opgebouwd uit de zogenaamde gelaagde
structuur. Dit houdt in dat de Awb is opgebouwd uit verschillende lagen, hierbij worden altijd
eerst de algemene bepalingen genoemd en dan de bepalingen voor bijzondere gevallen.
Meestal zijn de regels van de Awb ook van toepassing op de regels van het bijzondere
bestuursrecht. Het kan natuurlijk ook voorkomen, dat er een keer een regels afwijkt. In
beginsel gaat dan de regel in de bijzondere wet voor. Dan moet de afwijking wel nodig zijn.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurtt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
