Samenvatting van bestuurs(procesrecht) I literatuur van de lesweken uit het boek Onderwijseditie Bestuursrecht in de sociale rechtsstaat en van het boek Kernbegrippen Awb (laatste druk)
WEEK 1 Het bestuursrechtelijke stelsel van rechtsbescherming; het begrip ‘bestuursorgaan’
,Boek onderwijseditie bestuursrecht in de sociale rechtsstaat
Hoofdstuk 1 Bestuursrecht
1.1 Aard en ontwikkeling (karakterisering)
1 Eerste omschrijving
Bestuursrecht is het recht voor, van en tegen het overheidsbestuur.
2 Eigen benadering
Boek kent een eigen benadering. Het bestuursrecht vervult tegenover het overheidsbestuur drie functies:
legitimerende, instrumentele en waarborgfunctie.
3 Overheidsbestuur
Overheidsbestuur kan twee betekenissen hebben: het kan duiden op de bestuursorganisatie of op de
activiteit/functie van het besturen. Het gaat hier vooral om de tweede betekenis: besturen als functie.
4 Trias politica
De bestuurlijke functie wordt in de leer van de trias politica onderscheiden van de wetgevende en de
rechtsprekende functie. In het systeem van de Awb wordt besturen dan ook gezien als die overheidsfunctie die
niet bestaat uit wetgeving of rechtspraak. Bestuur wordt gezien als ieder overheidsorgaan dat niet behoort tot de
wetgevende of rechterlijke macht. Dit is ook het uitgangspunt van de Awb.
5 Bestuur is (veel) meer dan uitvoering
Besturen is niet alleen het nemen van een concrete beslissingen waarbij belangen van individuele burgers
rechtstreeks betrokken zijn (bestuur op microniveau), maar betreft ook het door de overheid ‘besturen’ van de
samenleving als geheel, door middel of op basis van wet- en regelgeving (bestuur op macroniveau).
In een moderne opvatting over bestuur zijn de wetgevende en de bestuurlijk-uitvoerende functies met elkaar
verweven. Beide functies en beide lagen zijn betrokken bij de ontwikkeling, vaststelling en uitvoering van het
overheidsbeleid. Dit wil overigens niet zeggen dat ze zich in het geheel niet meer van elkaar zouden laten
onderscheiden. Ze dienen wel degelijk te worden onderscheiden.
6 Overheidstaken
Er moet min of meer dwingend belang zijn voor overheidsingrijpen, wil dit gelegitimeerd zijn, en zo niet, dan dient
het aan de samenleving te worden overgelaten. Wat in concreto tot het algemeen belang behoort, valt vanuit
juridisch oogpunt maar in zeer beperkte mate aan te geven. Wij zouden niet in een democratie leven als het recht
tevoren zou aangeven welke taken de overheid wel, en welke zij niet moet behartigen.
7 Algemeen en particulier belang
Overheid uitsluitend het algemeen belang mag behartigen. Daarbij mag ook particulier belang afwegen tegen het
algemeen belang en soms particuliere belangen uitdrukkelijk behartigen. Maar dit laatste kan alleen wanneer dit
particuliere belang deel uitmaakt van een algemeen belang dat behartiging van overheidswege behoeft. Het
uitgangspunt wordt uitgedrukt in een beginsel, beginsel van diende overheid: de overheid of het bestuur behoort
enkel het algemeen belang te behartigen.
8 Overheidsactiviteiten
Overheidsactiviteiten buitengewoon omvangrijk en uiteenlopend zijn.
9 Steeds grotere rol van de overheid
Rol van de overheid groter, wat er toe leidt dat bestuursrecht belangrijker wordt.
10 Bestuursrecht
Vroeger werd het als administratief recht aangeduid. Tussen administratief recht en bestuursrecht bestaat geen
verschil. Je spreekt nu ook van bestuursrechtspraak en bestuursprocesrecht i.p.v. administratieve rechtspraak en
administratief procesrecht.
, 11 Macro- en microniveau
De behartiging speelt zich af op twee niveaus. Het macroniveau is die van de algemene beleidsontwikkeling en
de beleidsvaststelling. De wet- en regelgeving komt tot stand, worden de overheidsplannen vastgesteld en wordt
de financiering geregeld. Het microniveau is dat van de concrete rechtsvaststelling en de uitvoeringshandelingen.
Er worden besluiten voor het individuele geval genomen, de concrete overeenkomsten gesloten en de feitelijke
handelingen verricht.
12 Beide niveaus
Bestuursrecht voornamelijk gericht op microniveau.
13 Recht voor het bestuur
Bestuursrecht is het recht VOOR het bestuur. Het geeft een grondslag voor het bestuursoptreden, en
instrumenteert dit. Het regelt bestuursorganisatie, roept bestuursorganen in het leven en kent bevoegdheden aan
hen toe.
14 Recht van het bestuur
Het is tevens het recht VAN het bestuur. De uitoefening van bevoegdheden die de wetgever toekent, levert zelf
vaak ook weer nadere rechtsvorming op.
15 Recht tegen het bestuur
Ten slotte is bestuursrecht ook het recht TEGEN het bestuur in die zin dat het de burgerwaarborgen biedt tegen
het bestuursoptreden.
16 Bestuursrecht ziet op bestuur in al zijn facetten
Bestuursrecht ziet in deze definitie op alle activiteiten. Het is dus ruimer dan de klassieke benadering waarbij de
nadruk wordt gelegd op de uitoefening van openbaar gezag.
18 Bestuursrecht is niet alleen Awb-recht
Awb gaat voornamelijk om het algemeen deel. Daarnaast zijn er ook bijzondere wetgeving. Het bestuursrecht
kent de lex specialis regel; het bijzondere bestuursrecht gaat voor het algemene bestuursrecht dus de AWB
Hoofdstuk 2 Structuur en opbouw
2.1 Karakterisering
1 Onderscheidingen
Bestuursrecht is complex geheel. Wel zijn er systemen te herkennen die alsvolgt zijn te onderscheiden:
1. materieel & formeel
Materieel: concrete rechten en verplichtingen burgers en daarmee corresponderende
bevoegdheden en verplichtingen bestuursorganen.
Formeel: bestuursprocesrecht (rechtsbeschermingsprocedures – contentieuze formele
bestuursrecht) en procedurerecht voor voorbereiding en vaststelling besluiten incl. hun
openbaarheid (non-contentieuze formele bestuursrecht).
2. algemeen & bijzonder
Geldt een norm voor alle bestuursorganen? Zo ja, algemeen deel.
3. (3) Nederlands & Europees.
2.2 Algemeen en bijzonder deel
2 Inhoud
Bestuursrecht opgebouwd uit het bijzondere deel en algemene deel. Het bijzondere deel bevat het materiële
bestuursrecht in de zin van rechten en plichten voor de burgers en bevoegdheden en verplichtingen van
bestuursorganen. Het algemeen deel vormt hiervan deels een abstractie en generalisatie en bestaat voor een
andere deel uit autonoom ontwikkelde onderwerpen.
3 Belang van het bijzonder deel
Voor een deugdelijk begrip van aard en inhoud van het bestuursrecht, is nadere analyse van het bijzonder deel
dan ook vereist.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cutiiejess. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
