1. Organiseren en informeren
Enkele begrippen gedefinieerd
Organisatie is een samenwerkingsverband van mensen die activiteiten uitvoeren met behulp van
middelen en een relatie onderhouden met de omgeving, gericht op het realiseren van bepaalde
doelen.
Communicatie is het proces van informatie-uitwisseling tussen personen (en machines). Onder
communicatie wordt dan verstaan het overbrengen van informatie door een zender met de
bedoeling de mening of de handeling van de ontvanger te beïnvloeden. De overdacht van informatie
vindt plaats middels verbale en non-verbale communicatie.
Berichten kunnen verzonden worden via een medium, wanneer een bericht wordt verzonden wordt
dit in een code omgezet (taal of cijfers). Voordat een ontvanger een bericht kan bevatten, moet hij
dit na verzending decoderen (de betekenis uit de code halen en het bericht ontdoen van ruis. In alle
fase van het communicatieproces komt ruis voor waardoor gedeelten van het bericht worden
vervormd of weggelaten waardoor er een verkeerd of onvolledig bericht bij de ontvanger komt.
Gegevens betreffen de objectief waarneembare neerslag van feiten of kennis op een bepaald
medium, zodat deze gegevens uitgewisseld kunnen worden. Gegevens zijn symbolen waar nog geen
betekenis aan is gegeven.
Informatie bestaat uit met elkaar in verband gebrachte en geïnterpreteerde gegevens. De ontvanger
van de gegevens geeft er een betekenis aan en koppelt de nieuwe gegevens aan elkaar of aan al
aanwezige informatie. Informatie is altijd gekoppeld aan een specifieke situatie.
Kennis stelt mensen in staat om betekenis toe te kennen aan gegevens om daaruit informatie te
genereren, waarmee deze kan worden gebruikt om een beslissingen te nemen of een taak uit te
voeren. Kennis is dus nog meer aan de persoon verboden dan gegevens en informatie. Gegevens
worden informatie als ze voor de ontvanger een betekenis in een bepaalde context hebben.
Informatievoorziening levert een bijdrage aan het besturen en beheersen van de organisatie en
heeft betrekking op alle middelen die nodig zijn voor het verstrekken van informatie.
De informatie- en communicatietechnologie (ICT) wordt gevormd door de kennis en de middelen
waarmee informatie in en tussen organisaties uitgewisseld kan worden. ICT omvat:
Hardware: computers en randapparatuur
Software: programma’s en hun toepassingen
Humanware: alle organisatorische voorzieningen, zoals opleiding, introductie en personeel,
waarmee de ICT-middelen ook effectief kunnen worden gebruikt.
De eisen en behoeften van een organisatie zijn bepalend voor de communicatie (waarom), de
informatievoorziening is het totaal van middelen die wordt gebruikt om de communicatie te regelen
(wat) en in de meeste organisaties is ICT de manier waarop wordt gecommuniceerd (hoe).
,Het belangrijkste onderdeel van de informatievoorziening is het informatiesysteem. Een systeem is
een samenstel van elementen, gericht op het bereiken van een bepaald doel of resultaat. Een
informatiesysteem is het geheel van mensen, machines en activiteiten, gericht op het verzamen en
verwerken van gegevens om te kunnen voorzien in de informatiebehoefte van mensen binnen en
buiten de organisatie.
De essentie van de huidige ICT is de connectiviteit. Connectiviteit is de verbondenheid van alles met
alles en iedereen, van mensen, van machines, van netwerken. Het internet speelt hierbij een
belangrijke rol. Het internet en als onderdeel daarvan de sociale media vormen het fundament van
connectiviteit
Informatie als productiemiddel
Informatie is een levensvoorwaarde voor organisaties. Voor organisaties is informatie net zo
belangrijk als de productiemiddelen geld, arbeid en grondstoffen. Productiemiddelen zijn de
middelen die nodig zijn om een product of dienst te produceren. Een product kan niet worden
gemaakt zonder de grondstoffen, maar het komt evenmin tot stand als er geen informatie is over de
manier waarop het product gemaakt moet worden, over de hoeveelheid en de aard van de te
gebruiken grondstoffen en over de instellingen van de machines.
Impact van trends in de ICT
Digitaal zijn is het nieuwe normaal. Zes trends in ICT zijn:
1. Consumeratie van ICT
2. In de ‘cloud’ gaan
3. Grenzeloos netwerken
4. Globaliseren
5. Kenniswerken
6. Centraal staan van mobiel
1. Consumeratie van ICT
Consumeratie van ICT houdt in dat zowel de hard- en software als het gedrag van de mensen thuis,
steeds meer doordringen in de organisatie. Het meenemen naar het werk van de eigen ICT-
apparaten wordt bring your own devices genoemd. Dit is een trend die gevolgen heeft voor het
beheer en het beveiligen van de informatievoorzieningen in organisaties. Een belangrijk probleem
voor de organisatie is dan ook het bewaken van de bedrijfsgegevens en het beveiligen van de
informatiesystemen. Voor de werknemers is het bewaken van de balans tussen privé en werk een
belangrijke issue.
2. In de ‘cloud’ gaan
Iedereen kan programma’s en eigen gegevens gebruiken door aan te sluiten op een zogenoemde
cloud: een wereldwijk netwerk van datacentra die onderling met elkaar verbonden zijn. Organisaties
hebben voordelen van de cloud, zoals het altijd en overwal kunnen werken, flexibiliteit,
kostenbesparing, eenvoudiger beheer en vrijwel onbeperkte capaciteit. Het werken in de cloud kent
ook diverse schaduwzijden, zoals beveiliging risico’s en juridische kwesties.
Cloud computing geeft de rekenkracht en de oplascapaciteit die nodig is voor het analyseren van de
enorme hoeveelheden aan data. Bij big data gaat het om het samenbrengen van zowel
gestructureerde als ongestructureerde gegevens.
, 3. Grenzeloos netwerken
Grenzen tussen organisaties vervagen. Bijna elke organisatie maakt deel uit van een keten of
netwerk. Om te zorgen dat iedereen precies levert wat nodig is voor de volgende schakel, vindt
voortdurend uitwisseling van informatie plaats. Dit geldt niet alleen voor productiebedrijven, maar
ook voor organisaties die diensten verlenen. Er is steeds meer sprake van een netwerksamenleving,
waarin mensen gemakkelijk contact met elkaar leggen. Dit leidt tot allerlei nieuwe samenwerkings-
relaties, die vervolgens optimaal ondersteund worden met digitale samenwerkingstools. De grenzen
tussen de virtuele wereld en de werkelijke wereld vervagen.
4. Globalisering van werk
De ICT-ontwikkelingen hebben ook gevolgen voor de werkgelegenheid en de kwaliteit van het werk
in organisaties. Een belangrijk gevolg is de globalisering van werk, dat wil zeggen dat werk door het
inzetten van ICT kan worden uitgevoerd in andere landen. Dit kunnen lagelonenlanden zijn, maar ook
landen waar de noodzakelijk expertise meer aanwezig is of waar meer politieke rust is. Toch heeft de
ICT-ontwikkeling ook nadelige gevolgen voor de werkgelegenheid:
De verschuiving van werkgelegenheid over de hele wereld, doordat informatie niet meer
noodzakelijkerwijs op dezelfde plaats moet worden verwerkt en gebruikt. Door de
globalisering kunnen werknemers uit de hele wereld hun diensten aanbieden op de
Nederlandse arbeidsmarkt.
De maatschappij heeft veel minder tijd om zich aan te passen aan de invloeden van ICT. De
mogelijkheden om de mensen die hun vaan verliezen om te scholen en opnieuw inzetbaar te
maken in nieuwe, zich ontwikkelende sectoren, zijn nog beperkt. Er vindt een grote uitstoot
plaats van werknemers doordat ICT ook greep krijgt op managementniveaus.
5. Kenniswerken
Het groter wordende belang van informatie en ICT weerspiegelt zich in het soort werkgelegenheid
dat ontstaat. Een steeds groter deel van de werkende bevolking houdt zich bezig met het
produceren, verzamelen of verweken van informatie en kennis. Werknemers die zich hiermee
bezighouden, worden vaak kenniswerkers genoemd. Ook zou je kunnen zegen dat mensen allemaal
cyborgs (fysieke samensmeltingen van mens en machine) zijn geworden, omdat computers en
internet de menselijke intelligentie een systeem zijn gaan vormen.
6. Centraal staan van mobiel
Het gebruik van mobiele apparaten om overal informatie te delen of op te vragen bij de klant past
ook veel natuurlijker in de manier waarop mensen werken en met elkaar omgaan. Deze mobiliteit
leidt tot veranderingen in werk dat het nieuwe werken wordt genoemd. Werkzaamheden zijn
onafhankelijker van tijd en plaats. Voor bedrijven is het nieuwe werken aantrekkelijk om kosten
(huisvesting, energie en milieu) te besparen. Het gebrek aan controle op de thuiswerkers blijft echter
voor veel managers een probleem.
Modelleren van processen
Processen kunnen op verschillende manieren worden weergegeven:
Flowcharts
BPMN
Archimate
Ondersteunende modellen zijn:
SIPOC
RASCI