1. Functies van het internationale publiekrecht zijn:
het scheppen van orde en rechtszekerheid in de internationale betrekkingen tussen staten; het
behartigen van internationaal overeengekomen doelstellingen, zoals: het handhaven van vrede
en veiligheid; respect voor de rechten van de mens en van volken; armoedebestrijding en
ontwikkeling, menselijke gezondheid, en daarmee (zoals voormalig VN-secretaris-generaal Kofi
Annan het zo treffend zei) voorkoming van verspreiding van massavernietigingsziekten;
bescherming van natuur en milieu; wapenbeheersing en voorkoming van verspreiding van
massavernietigingswapens; en internationale terrorismebestrijding. Vanwege het toenemende
wereldwijde (mondiale) belang van deze doelstellingen spreken we ook wel van ‘wereldrecht’.
Functies van het internationale publiekrecht
*Orde
*Rechtszekerheid
*Behartiging publieke werelddoelstellingen
-Vrede en veiligheid
- Respect voor mensenrechten
- Duurzame ontwikkeling
- Armoedebestrijding
- Terrorismebestrijding
- Bescherming leefmilieu
- Wereldeconomische orde
2. Ja. De regering, de wetgever en de rechter moeten ieder voor zich de inhoud van het
internationale publiekrecht vaststellen. Het is vanzelfsprekend dat de regering dit doet bij het
vaststellen van haar buitenlandse beleid. De regering is immers verplicht het internationale
publiekrecht in acht te nemen en zij moet bovendien, zoals de Grondwet voorschrijft, de
ontwikkeling van de internationale rechtsorde bevorderen (art. 90Gw). De regering maakt
daarvoor gebruik van de belangrijke juridische afdeling van het ministerie van Buitenlandse
Zaken.
3. Bronnen van het internationale publiekrecht Hoofdbronnen (art. 38 Statuut IGH)
Verdragen
Internationaal gewoonterecht
Algemene rechtsbeginselen
4. We kunnen drie typen van verdragen onderscheiden.
1. De zogenoemde traités-contrats regelen de betrekkingen tussen staten over bijvoorbeeld
grensgeschillen of economische betrekkingen. Deze verdragen zijn te vergelijken met een
overeenkomst onder het nationale recht.
2. Ten tweede onderscheiden we de traités-lois - doorgaans multilaterale verdragen, waarbij
veel staten zijn betrokken - die enigszins de functie van wereldwetgeving vervullen. Er is
vroeger veel gediscussieerd over de betekenis van artikel 2 lid 6 VN-Handvest: de organisatie
zal zorg dragen dat niet-leden zich houden aan de rechtsbeginselen van het Handvest. Is dit
wetgeving voor de niet-leden? Eerder lijkt dit te betekenen dat het artikel bepaalt dat de
lidstaten van de Verenigde Naties er door hun macht gezamenlijk voor zullen zorgen dat andere
staten zich houden aan het geweldverbod. Intussen is deze kwestie nauwelijks nog relevant, nu
inmiddels vrijwel alle staten lid zijn van de VN.
3. Ten derde onderscheiden we de traités-constitutions. Dit zijn verdragen die voorzien in de
oprichting van internationale organisaties.
,5. statenpraktijk is ook opinio iuris vereist; de staat bezigt deze praktijk op grond van een
rechtsovertuiging. Met andere woorden, de staat moet ervan overtuigd zijn dat de praktijk
vereist wordt door een rechtsregel. Dit kan afgeleid worden uit verklaringen van
vertegenwoordigers van de desbetreffende staat, bijvoorbeeld op internationale conferenties.
Ook kan dit afgeleid worden uit de reactie van andere staten als een staat in strijd handelt met
de gewoonterechtelijke regel. Doorgaans vallen de vaststelling van het bestaan van
opinio iuris en de vaststelling van statenpraktijk samen. Toch gelden zij wel degelijk als twee
aparte voorwaarden voor de vaststelling van
een regel van gewoonterecht, zoals ook blijkt uit de North Sea Continental Shelf Cases.
6. Nederland kent een gematigd monistisch systeem: eenieder verbindende bepalingen van
verdragen en besluiten van volkenrechtelijke organisaties werken via artikel 93Gw rechtstreeks
door in het nationale recht en kunnen door burgers voor onmiddellijke toepassing ingeroepen
worden, ook in aan de rechter voorgelegde gevallen. Alleen wanneer nationale rechtsregels in
conflict komen met een ieder verbindende (rechtstreeks werkende) bepaling van
internationaal recht, blijven deze buiten toepassing (art. 94Gw).
, Zelftoetsvragen
Week 2
1. In het internationale publiekrecht worden thans de volgende subjecten onderscheiden:
1. Allereerst de staten. Zij zijn de primaire, meest volwaardige subjecten gebleven en hun aantal
is na 1945 verviervoudigd. Daarbij wordt tegenwoordig onderscheid gemaakt tussen
verschillende categorieën staten. Ontwikkelingslanden genieten namelijk bepaalde privileges in
bepaalde deelgebieden van het internationale recht, waaronder ‘positieve discriminatie’ in het
internationale handelsrecht en ‘gemeenschappelijke maar gedifferentieerde
verantwoordelijkheden’ in het internationale milieurecht.
2. Ook de door de staten gevormde internationale organisaties (regionale en mondiale) zijn als
subjecten in het internationale publiekrecht erkend. Ook zij zijn enorm toegenomen in aantal.
Dit en de groei van hun functies en bevoegdheden hebben een steviger verankering in het
internationale publiekrecht met zich meegebracht.
3. De verticale uitbreiding leidde ook tot de erkenning van volken als subject van internationaal
publiekrecht, waarbij het recht op zelfbeschikking voorop staat.
4. Een van de revolutionairste veranderingen in het internationale publiekrecht is de
erkenning van de universele rechten van mensen, zowel vrijheidsrechten als sociale
grondrechten.
5. Naast natuurlijke personen zijn ook op beperkte schaal internationale rechtspersonen
(multinationale ondernemingen, bepaalde non-gouvernementele organisaties) als dragers van
rechten en (in beperkte mate) plichten onder internationaal publiekrecht erkend.
6. Ten slotte dient de opkomst van ‘humankind’, de mensheid als geheel (inclusief
toekomstige generaties), genoemd te worden als rechtssubject waarvan de rechten op een
leefbare aarde en menswaardig bestaan moeten worden gerespecteerd.
2. Staten moeten in de regel voldoen aan de volgende criteria: een grondgebied, een
bevolking, een regering met effectief gezag over het grondgebied en de bevolking en met
tevens de mogelijkheid om internationale betrekkingen met andere staten aan te gaan. Op het
moment dat een entiteit voldoet aan al deze criteria, kunnen we spreken van
een staat (zie ook paragraaf 8.1).
3. De organisatie van de VN bestaat uit zes hoofdorganen, een groot aantal hulporganen
ingesteld door de Algemene Vergadering (onder meer het United Nations Environment
Programme) of door de Economische en Sociale Raad (onder meer het United Nations
International Children's Emergency Fund), en een aantal gespecialiseerde
organisaties (waaronder de Food and Agriculture Organization, de Wereldbank en de United
Nations Education, Scientific and Cultural Organization). Deze laatste zijn
autonome organisaties die bij verdrag zijn opgericht en een eigen zelfstandige
rechtspersoonlijkheid hebben. Zij maken geen deel uit van de VN-organisatie zelf maar
hebben wel een samenwerkingsverband met de VN. Hieronder worden de zes hoofdorganen
van de VN als wereldorganisatie in notendop besproken.
Hoofdorganen Verenigde Naties (art. 7 VN-Handvest)
Algemene Vergadering
Veiligheidsraad
Economische en Sociale Raad
Trustschapsraad
Internationaal Gerechtshof
Secretariaa
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kaur1993. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
