BK3MA1 – Duurzaamheid (Week 4)
Een duurzaam Programma van Eisen: PvE is belangrijke communicatiemiddel tussen de opdrachtgever en
alle andere partijen.
POSITIE VAN DE DUURZAAMHEID IN HET PvE
De indeling/ inhoudsopgave van het PvE:
1. Projectdefinitie:
1. huisvestingsopgave,
2. motivatie, ambities, toekomstvisie
3. Informatie over de organisatie (missie, visie, organisatiestructuur, activiteiten),
4. interne & externe randvoorwaarden (tijd, budget en regelgeving) en
5. betrokken bij de huisvestingsopgave en hun taken en verantwoordelijkheden.
2. Beeldverwachting: 1. Beoogde esthetische kwaliteit van het gebouw, 2. Beoogde esthetische
kwaliteit van de afzonderlijke ruimten
3. Functioneel programma van eisen:
1. Eisen aan locatie,
2. Gebruikskwaliteit,
3. Overzicht van de gewenste functies en de benodigde ruimte,
4. Ruimtelijke relaties tussen functies/ activiteiten, logistiek,
5. Overzicht van typen ruimten, aantal m2, gewenste functionaliteit en comfort per ruimte
4. Technisch Programma van Eisen: Technische prestatie-eisen op het gebied van onder meer lucht,
licht, geluid, temperatuur, vermogen en duurzaamheid
Door een hogere terugverdientijd te hanteren is het mogelijk om een hogere ambitie te realiseren. Voor
energie wordt er gestreven naar een zo hoog mogelijke ambitie met een maximaal exploitatievoordeel.
Indien nodig max de terugverdientijd ook 15 jaar bedragen.
Voor GPR-thema’s: materialen, afval, water en gezondheid mag een rapportcijfer van 5 gelden
(bouwbesluiteisen voor specifieke thema’s). Energie daarentegen moet de best presterende waardes
hebben.
Je kan duurzaamheid op 3 manieren verwerken in je PvE:
1. Als een paragaaf in heel je PvE duurzaamheid wordt beschreven als een prestatie-eis.
2. Als een apart hoofdstuk in je PvE het belang van duurzaamheid wordt benadrukt
3. Geleidelijk in alle hoofdstukken/paragaven vermeld Het draait om duurzaamheid
DE FINANCIËLE MOTIVATIES OM DUURZAAM TE BOUWEN
Er bestaan 3 verschillende methoden om een PvE te ontwikkelen: (figuur 1)
1. Ontwikkeling vooraf: het programma van eisen wordt opgesteld tijdens de initiatief- en
definitiefase.
2. Gefaseerde ontwikkeling: het programma wordt parallel ontworpen aan het ontwerpproces van
globaal naar gedetailleerd.
3. Geïntegreerde ontwikkeling: continue interactie tussen programmeren en ontwerpen.
De keuze tussen deze 3 varianten hangen af van het type project. De keuze hangt af van de omvang en de
complexiteit van de opgave, de ervaring en professionaliteit van de opdrachtgever en de ontwerper(s), de
invloed die de opdrachtgever tijdens het proces wil uitoefenen, het vertrouwen dat de partijen in elkaar
en de contractvorm.
, VOORAF ONTWIKKELING: Dit is de
meest toegepaste variant. Het PvE
wordt al in de initiatieffase (vooraf)
opgesteld. Het voordeel is dat de
haalbaarheid van wensen al in een
vroege stadia globaal berekend
kunnen worden. Zo voorkom je dat
je tijd verspilt tijdens het proces.
Volgens de richtlijnen moet er een
goede basis liggen om de visies of
schetsontwerpen die door de
deelnemende bureaus in de
gunningsfase worden gemaakt goed
en op een transparante manier met
elkaar te kunnen vergelijken.
Indien het PvE nog niet afgerond is
kan het ertoe leiden dat het programma in de loop van het ontwerpproces alsnog moeten worden herzien.
Echter een dichtgetimmerd en veel te gedetailleerd PvE beperkt het inbrengen van creatieve oplossingen.
GEFASEERDE ONTWIKKELING: ‘Just in time’-principe. De eisen worden in fasen uitgewerkt, van grof
naar fijn, van globaal naar gedetailleerd, op het niveau dat nodig is om verder te gaan. Dit kan je zien
als 1 op 1 gesprek met de opdrachtgever waarbij je samen het PvE beschrijft.
Nadeel hiervan is dat:
1. Het PvE is minder helder als toetsingsmiddel, doordat vraag en oplossing diffuus wordt.
2. Het inbouwen van het ontwikkelen van een structuurontwerp kost extra tijd.
3. Sommige eisen zijn onverenigbaar en dat wordt pas in een latere stadia beseft.
3 (voorbeeld) je stelt als eis een transparant gebouw. Er wordt vervolgens zo’n een ontwerp gemaakt
en in de technische eisen blijkt later dat de individuele kamers verduisterd moesten zijn...
Wanneer de opdrachtgever nog niet goed weet wat hij precies wil, maar geen tijd heeft voor een lange
voorbereidingsfase, is een gefaseerde programmaontwikkeling een goede oplossing. Bij duurzame
projecten ligt een gefaseerde aanpak voor de hand (‘flexibele PvE’).
Een gefaseerde ontwikkeling wordt niet echt gebruikt bij ontwerpprojecten. Het kan gebeuren dat tijdens
een ontwerp het PvE wordt bijgesteld, maar dit is dan geen bewuste keuze.
GEÏNTEGREERDE ONTWIKKELING: het is verder uitgewerkte vorm van variant 2. Het programmeren en
het ontwerpen gaan hand in hand. De algemene voor- en nadelen zijn vergelijkbaar met variant 2, maar
alleen dan nog sterker uitgesproken!
Deze manier van programmaontwikkeling ligt met name voor de hand bij projecten die gekenmerkt
worden door hoge mate van innovatie. (Het ontwerp wordt dus niet verhinderd door vaste regels en
eisen).
Let op: aangezien duurzame ontwerpprojecten autom. Innovatief zijn, kan het integreren van een
‘getekende PVE’ of structuurontwerp inderdaad een goede optie zijn. Dit is een goede manier om
abstracte ambities tastbaar en meetbaar te maken. Hier spelen de technische adviseurs vaak een cruciale
rol.
