Roelofs, E.C. (2006). Een procesmodel voor de beoordeling van competent
handelen.
Competentiegericht opleiden en beoordelen
In het beroepsonderwijs en volwasseneneducatie groeiende nadruk op competentiegericht opleiden.
Daardoor gegroeide behoefte aan het hanteren van andere vormen van toetsing en beoordeling.
Competent handelen = geïntegreerd inzetten van kennis, vaardigheden en attitudes in specifieke
beroepssituaties (is een proces)
Assessment = proces van documenteren en beoordelen van bewijzen voor de beschreven aspecten
van competent handelen.
Portfolio’s: - kunnen gebruikt worden om het leerproces bij te sturen
- feedback erop laat studenten reflecteren
Beroepstaken: - de opleiding en de beoordeling vindt competentiegericht plaats
- uitdaging: studenten kenniselementen, vaardigheidselementen, opvattingen en
beroepsnormen geïntegreerd laten verwerven en inzetten
Procesmodel voor competent handelen:
- beschrijft en verklaart langs welke processen van denken en handelen een (aankomend)
professional een klasse van taken uitvoert en hoe die bijdragen aan resultaten
- beschrijft en verklaart op taakniveau hoe combinaties van kennis, vaardigheden en houding worden
ingezet om een taak tot een goed einde te brengen
- biedt verklaringen waarom deze combinaties belangrijk zijn voor taakuitvoering in het beroep
Beschrijving van een procesmodel
Door gebruik van een procesmodel van competent handelen kunnen verschillende betrokkenen bij
opleiding en assessment antwoord vinden op voor hen dringende vragen.
Basisgedachten van het model:
- Handelen of werkgedrag vinden plaats in zeer specifieke situaties die sterk van elkaar verschillen
- Voorafgaand aan handelen hebben processen van inschatten, afwegen en beslissen
plaatsgevonden.
- Beoordeling van handelen heeft weinig zin zonder te letten op de gevolgen die het met zich
meebrengt voor mensen, materialen of processen in de werksituatie.
- Competent handelen is gestoeld op een professionele basis, die mede onderwerp van beoordeling
zou moeten zijn.
Beroepstaken in kritische situaties
In een kritische situatie wordt een kandidaat gedwongen om adequaat te handelen.
,Professionele basis
Competent handelende beroepsoefenaars kunnen hun handelen verantwoorden met behulp van
geaccepteerde beroepsprincipes met elementen als
Kennis
Vaardigheden
Opvattingen en voorkeuren
Persoonlijke eigenschappen
Inschatten, afwegen, beslissen
Een bekwame beroepsoefenaar
- Maakt snel een inschatting van de situatie
- Kiest bewust manieren van optreden en kan aangeven waarom hij zo handelt
- Hanteert met enige routine en vlotheid een aantal handelingen met positieve gevolgen
Handelen
Het handelen zal vaak bijna gelijktijdig of afwisselend met het proces van inschatten, afwegen en
beslissen plaatsvinden.
Handelen = het passend inzetten van een professioneel repertoire aan handelingen.
Gevolgen
Slaag de kandidaat erin om bij de uitvoering van taken positieve gevolgen teweeg te brengen?
Positieve gevolgen zijn afhankelijk van de visie op het beroep.
Verbanden tussen de onderdelen
Met pijlen aangegeven in het model.
Component handelen is dynamisch.
Ontwikkelingsniveaus van competent handelen
Hoe meer competent, hoe sneller en hoe meer doeltreffend.
Experts hebben beschikking over een verfijnde professionele (kennis)basis en hebben ervaring,
waardoor ze situaties eerder herkennen.
Drie uitgangspunten voor assessment:
1. De lerende wordt van meet af aan beschouwd als een aspirant-beroepsbeoefenaar en wordt
gestimuleerd te leren inschatten, afwegen, beslissen en handelen naar professionele
maatstaven in complete en kritische beroepssituaties
2. Assessments dienen niet alleen scores op te leveren, maar ook informatie over de kwaliteit
waarmee de student de hiervoor genoemde processen doorloopt.
, 3. Bij assessment dient rekening gehouden te worden met het gegeven dat aankomende,
beginnende en expert-beroepsbeoefenaren op kwalitatief verschillende wijze denken en
handelen.
Toepassingen bij assessment
Valide redeneringen over competent handelen
Belangrijkste voorwaarde voor valide beoordeling: het beschikbaar zijn van een interpretatief
model.
Criteria om ervoor te zorgen dat competent handelen gemeten wordt zoals bedoeld is:
- Authenticiteit: situaties en taken hebben grote gelijkenis met het beroep
- Representativiteit: taken en criteria zijn representatief voor werkwijzen in het beroep
- Cognitieve complexiteit: denkprocessen worden opgeroepen
- Directheid: bewijzen kunnen direct worden geïnterpreteerd naar uitspraken over de
bekwaamheid van een kandidaat
Assessmenttaken en bewijsvoering
Authenticiteit
Onderscheid tussen hands-on taken, simulaties en hands-off taken
Hands-on taken: beoordelen van prestaties in reële werksituaties. Gekenmerkt door
onvoorspelbaarheid. Omstandigheden kunnen sterk wisselen.
Simulaties: beoordelen van prestaties in nagebootste omstandigheden. Minder gelijktijdig
verlopende processen. Aspecten van de natuurlijke werksituatie vereenvoudigd,
gemanipuleerd of weggelaten
Hands-off taken: beoordelen van prestaties in denkbeeldige werksituatie. Bijvoorbeeld een casus.
Representativiteit
De verzameling van assessmenttaken op basis waarvan een uitspraak wordt gedaan over het niveau
van competentie moet representatief zijn voor het professionele taakdomein.
Cognitieve complexiteit
De taak moet passen bij het ontwikkelingsniveau van de lerende.
Het moet duidelijk zijn naar welke elementen van de professionele kennisbasis wordt verwezen.
Directheid
Een taak geeft rechtstreekse informatie over het relevantie handelen.
Gevolgen voor opleiden en leren
Als de student wordt afgerekend op presteren in betekenisvolle, authentieke taken, zal hij eerder de
daaraan congruente activiteiten ondernemen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Desiree93. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.