Communicatiekaart van Nederland
Inhoudsopgave
1. Kranten .......................................................................................................................................2
1.2 Dagbladen ...................................................................................................................................................................... 2
1.3 Nieuwsbladen ................................................................................................................................................................ 3
1.4 Huis-aan-huisbladen ...................................................................................................................................................... 3
1.5 De lezers ........................................................................................................................................................................ 3
1.6 Conformatie en pluriformiteit ....................................................................................................................................... 4
1.9 Ontwikkelingen .............................................................................................................................................................. 4
2. Tijdschriften ................................................................................................................................6
4.1 Geschiedenis .................................................................................................................................................................. 9
4.2 Soorten radiozenders .................................................................................................................................................. 11
4.3 Radio in Nederland: een overzicht van vraag en aanbod ............................................................................................ 12
4.4 Exploitanten en brancheorganisaties .......................................................................................................................... 13
4.5 De Mediawet ............................................................................................................................................................... 13
4.6 Ontwikkelingen ............................................................................................................................................................ 14
5. Televisie .................................................................................................................................... 15
5.1 Geschiedenis ................................................................................................................................................................ 15
5.2 Ether, kabel, satelliet, digitenne en internet ............................................................................................................... 17
5.3 Het publieke bestel ...................................................................................................................................................... 18
5.4 Commerciële stations .................................................................................................................................................. 19
5.5 Kabelkrant.................................................................................................................................................................... 20
5.6 Televisie: bezit, zendtijd en programma-aanbod ........................................................................................................ 20
5.7 Kijkgedrag .................................................................................................................................................................... 20
5.8 Ontwikkelingen ............................................................................................................................................................ 20
9. Internet .................................................................................................................................... 21
10. Reclame .................................................................................................................................. 24
10.1 Geschiedenis .............................................................................................................................................................. 24
10.2 Reclamebestedingen ................................................................................................................................................. 24
10.3 De adverteerders ....................................................................................................................................................... 24
10.4 Reclamebureaus, media-exploitanten en mediabureaus .......................................................................................... 24
10.5 Reclame en audiovisuele media ................................................................................................................................ 25
10.6 Reclame en gedrukte media ...................................................................................................................................... 26
10.7 Direct mail ................................................................................................................................................................. 27
10.8 Ongeadresseerd drukwerk ........................................................................................................................................ 27
10.9 Buitenreclame ........................................................................................................................................................... 28
10.10 Internetreclame ....................................................................................................................................................... 28
10.11 Overige media ......................................................................................................................................................... 28
10.12 Wet- en regelgeving ................................................................................................................................................ 28
10.13 Ontwikkelingen ........................................................................................................................................................ 29
12. Journalistiek ............................................................................................................................ 30
12.1 Geschiedenis .............................................................................................................................................................. 30
12.2 Professionalisering..................................................................................................................................................... 30
12.3 Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) ........................................................................................................ 31
12.4 Wet- en regelgeving .................................................................................................................................................. 31
12.5 Ontwikkelingen .......................................................................................................................................................... 32
___________________________________________________________________________________
versie 1.0 | maart 2014 | door Jasper Verkroost 1
, Communicatiekaart van Nederland
1. Kranten
1.2 Dagbladen
Formaten
- Broadsheet: het grote formaat (alleen nog de Telegraaf)
- Tabloid: de helft van het broadsheet formaat (de meeste dagbladen, vanaf 2010/2011)
- Berliner-formaat: tussen broadsheet en tabloid in (Nederlands Dagblad)
Landelijke dagbladen
- De Telegraaf, De Volkskrant (Persgroep), AD (Persgroep), Trouw (Persgroep), NRC Handelsblad
(Egeria), NRC.next (Egeria), Reformatorisch Dagblad, Nederlands Dagblad
- verdwenen (begin '90): De Waarheid, Het Vrije Volk, Rotterdams Nieuwsblad
Verhouding informatie vs. amusement
- populaire dagbladen: Telegraaf, AD (lezers: dwarsdoorsnede van de bevolking)
- kwaliteitskranten: NRC Handelsblad, De Volkskrant, Trouw (lezers: hogere inkomensgroepen)
Demografie betaalde kranten
- jongeren tot 35 zijn ondervertegenwoordigd, de groep boven de 50 is oververtegenwoordigd
- gratis dagbladen hebben wel een relatief jong lezerspubliek
Losse verkoop
- relatief onbelangrijk, geen enkele krant haalt een losse verkoop oplage van meer dan 10%
- losse verkoop is geconcentreerd rond de zaterdag
Regionale dagbladen
- De Gelderlander (Mecom), De Stentor (Mecom), Dagblad de Limburger (Mecom), Limburgs Dagblad
(Mecom), Brabants Dagblad (Mecom), De Twentse Courant Tubantia (Mecom), BN Stem (Mecom),
Eindhovens Dagblad (Mecom), Leeuwarder Courant (NDC Mediagroep), Dagblad van het Noorden
(NDC Mediagroep), Noordhollands Dagblad (Telegraaf), Haarlems Dagblad (Telegraaf), Leids
Dagblad (Telegraaf), Gooi- en Eemlander (Telegraaf)
kopblad
- editie van krant die in een gedeelte van het verspeidingsgebied onder een eigen naam verschijnt
___________________________________________________________________________________
versie 1.0 | maart 2014 | door Jasper Verkroost 2
,ochtendbladen
- ongeveer 90% (reden: om concurrentie van de televisie te ontlopen)
verhouding landelijk-regionaal
- Limburg: 80% van de totale dagbladoplage is regionaal, Noord-Brabant: 70%
- Flevoland en Utrecht: minder dan 20% (oorzaak: landelijke kranten richten zich meer op Randstad)
gratis dagbladen
- 21 juni 1999: Metro en Spits
- najaar 2000: middagkrant News.nl (gestaakt in april 2001)
- 2007: De Pers (gestaakt in maart 2012) en DAG (gestaakt in oktober 2008)
- 2006-2007: Almere Vandaag
dekkingspercentage
- 2010: op elke 100 huishoudens brengen uitgevers 47 exemplaren van kranten op de markt
- 1970: dekkingspercentage 100 exemplaren op 100 huishoudens
1.3 Nieuwsbladen
nieuwsblad
- verschijnt minimaal 1, maximaal 4 keer per week in een beperkt geografisch gebied op
abonnementsbasis
- totaal: 50 nieuwsbladen, gezamenlijke betaalde oplage: 250.000 stuks
- veel dagbladen zijn begonnen als nieuwsblad
- concurrentie met huis-aan-huisbladen is hevig
1.4 Huis-aan-huisbladen
huis-aan-huisbladen
- worden in een bepaald gebied gratis verspreid
- verschijnen één keer per week
- in 2011 bereiken ze nog ruim 80% van de Nederlandse bevolking
- gezamenlijke oplage ongeveer 21 miljoen stuks (6% huishoudens heeft Nee/Nee sticker)
- in 2011 worden er minstens 650 uitgegeven
- grootste deel van de markt is in handen van dagbladuitgevers
1.5 De lezers
Inkomsten dagbladen
- lezers en advertentiemarkt
___________________________________________________________________________________
versie 1.0 | maart 2014 | door Jasper Verkroost 3
, - minder lezers: korte termijn minder abonnementsinkomsten, lange termijn minder
advertentieinkomsten
- 2009: 35% van de omzet van dagbladen kwam uit advertentieinkomsten (2002: 50%)
Tijd besteed aan lezen van de krant
- 1975: 2,5 uur per week (televisie: 10,2), 2005: 1,5 uur per week (televisie: 10,8)
- 1975: 80% van de Nederlanders leest één of meer keer per week de krant (1990: 71%)
1.6 Conformatie en pluriformiteit
vormen van persconcentratie
1- redactionele concentratie (samengaan van redacties van dagbladen)
2- publieksconcentratie (publiek verdeelt zich steeds schever over de kranten)
3- aanbiedersconcentratie (samengaan van uitgevers van dagbladen)
pluriformiteit
- een kleiner aantal zelfstandige redacties heeft tot gevolg dat in dagbladen minder verschillende
stemmen en stromingen aan bod zullen komen (verschraling opinieklimaat)
- NVJ: hoe meer dagbladen hoe beter; NDP: concentratie komt kwaliteit ten goede
regionale concentratie
- 1981: 41% gemeenten dagbladmonopolie, 1993: 55%, 2010: 75%
1.9 Ontwikkelingen
ontwikkelingen
- positie betaalde dagbladen verzwakt, gevolg: bepaalde doelgroepen (allochtonen, lager opgeleiden,
en vooral jongeren) moeilijker bereikbaar via de dagbladen
- 2009: advertentieinkomsten liepen met tientallen procenten terug (ontslagronde 2008-2011)
tegenmaatregelen
- losse nummers tegen lage prijzen
- speciale abonnementsvormen (weekendabonnement, proefabonnement, internetabonnement)
- introductie van regiopagina's en magazines
- deelabonnementen (een bepaald aantal dagen in de week, bv. alleen zaterdag)
marketingcampagnes (vanaf 2010)
- extreem lage introductieprijs voor nieuwe abonnees
- cadeau's bij het afsluiten van abonnementen
- gratis producten bij kranten (CD/DVD, boeken)
___________________________________________________________________________________
versie 1.0 | maart 2014 | door Jasper Verkroost 4