Ziekteleer en medicatie
Samenvatting literatuur, Jaëlle Straat, Mondzorgkunde jaar 2.
FARMACOLOGIE, R. MCFADDEN.
Hoofdstuk 2: eiwitten waarop geneesmiddelen aangrijpen.
Inleiding.
- Geneesmiddelen grijpen aan op cellen
- Er zijn 4 aangrijpingspunten voor geneesmiddelen
o Receptoren, ionkanalen, enzymen en transporteiwitten.
Eiwitten.
- Geneesmiddelen grijpen en binden aan eiwitten wat zorgt voor therapeutische effecten.
o Voorbeeld: pijn wordt minder, cholesterol daalt enz.
- Er zijn drie redenen dat eiwitten goede aangrijpingspunten zijn
o Er zijn talloze verschillende eiwitten
▪ Er zijn 20.000 verschillende soorten eiwitten
▪ Maar 200 eiwitten zijn een geschikt aangrijpingspunt.
o Rol eiwitten bij fysiologische processen.
▪ Het functioneren van veel processen hangen af van eiwitten
• Voorbeeld: bloedsomloop, ademhaling, zenuwen ect.
▪ Eiwitten kunnen ook een negatief effect hebben op fysiologische effecten.
o Elk orgaan of weefsel heeft een specifiek eiwit.
▪ Hierdoor kan een geneesmiddel effectief werken op dat orgaan/weefsel
▪ Sommige eiwitten komen op meerdere plekken voor in het lichaam
• Zo ontstaan bijwerkingen
Korte samenvatting.
- Er zijn veel soorten eiwitten, en zo ook veel aangrijpingspunten
- Eiwitten hebben een sleutelrol bij fysiologische processen
o Door medicatie worden deze processen beïnvloed.
- Weefsels maken unieke eiwitten
o Zo kunnen er specifieke geneesmiddelen worden gemaakt.
- Sommige eiwitten komen op meerdere plekken voorkomen in het lichaam
o Ontstaan van bijwerkingen.
Receptoren.
- De communicatie tussen weefsels kan door chemische boodschappers
o Afgegeven door zenuwcellen, kliercellen en andere cellen.
- Chemische boodschappers binden aan receptoren van andere cellen om een effect te maken.
,Chemische boodschappers.
- Hormonen.
o Circuleren in de bloedbaanen komen zo naar weefsels.
o Het effect hangt af van de receptoren
o Horminen kunnen het celmembraan niet passeren en binden aan extracellulaire receptoren
- Neurotransmitters.
o Komen vrij uit neuronen
o Binden aan receptoren of neuronen en sorteren uiteenlopende effecten.
- Mediatoren
o Plaatselijk werkende stoffen die binden aan receptoren
▪ Voorbeeld is histamine
- Chemische boodschappers worden vaak liganden genoemd
o Ligate = latijns voor binden.
o Endogene liganden worden in het lichaam gemaakt
o Exogene liganden worden buiten het lichaam gemaakt.
Chemische boodschapper aan receptoren.
- Een receptor moet de juiste ruimtelijke structuur hebben voor de chemische boodschapper
o De ruimtelijke structuur heet de specificiteit
- De specificiteit wordt bepaald door de vorm
o En wordt vergroot door elektrische aantrekkingskrachten
- De ruimtelijke structuur kan worden vergeleken met een sleutel op een slot.
- Wat er gebeurt bij hechting aan een receptor ligt aan de cel, boodachepper en receptor
Geneesmiddelen op receptoren.
- De ruimtelijke structuur van het geneesmiddel is bijna hetzelfde als die van de natuurlijke
boodschapper.
- Bij hechting van een geneesmiddel concureert met de chemische boodschapper
o Hoe beter het geneesmiddel op de receptor past, hoe meer kans op succes.
- Er kunnen twee dingen gebeuren als een geneesmiddel hecht aan een receptor
o Het geneesmiddel kan hetzelfde effect hebben alsde natuurlijke chemische boodschapper
▪ Agonisten.
o Het geneesmiddel kan de receptor blokkeren en geen effect geven
▪ Antagonisten of blokkers.
Antagonisten/blokkers.
Voorbeeld: adrenaline.
- Adrenaline verhoogt de hartslag.
- Door deze receptoren te blokkeren blijft de hartslag lager.
, Subgroepen receptoren.
- Verschillende weefsels kunnen verschillende subgroepen hebben van receptoren.
o Hierdoor kunnen geneesmiddelen specifiek worden ontwikkeld.
- Natuurlijke boodschappers hebben receptoren weer onderverdeeld in subgroepen
- Het effect van de natuurlijke chemische boodschapper die aan een receptor hecht hangt af van:
o De subgroep waar de receptor bij hoort
o De locatie van de receptor
- Afhankelijk van wat er bereikt moet worden kan de receptor agonistisch en antagonistisch worden
gebruikt.
- Het hebben van groepen receptoren met bijna dezelfde ruimtelijke structuur heeft ook een nadeel.
o Het kan aan een andere receptor binden wat zorgt voor bijwerkingen.
Ionkanalen.
- Veel processen hangen af van ionen op het celmembraan
- Ionen zijn kleine moleculen die licht elektrisch geladen zijn
o Positief geladen = kationen
o Negatief geladen = anionen
- Sommige ionkanalen openen en sluiten met elektrische activiteit in de omgeving.
o Dit zijn spanningsafhankelijke ionkanalen
- Sommige ionkanalen gaan alleen open met een receptor
- Geneesmiddelen kunnen het ionkanaal blokkeren door zelf in het kanaal te zitten
Enzymen.
- Zijn grote eiwitten die reacties katalyseren.
- Enzymen veranderen een stof in een andere stof
o Elk enzym is verantwoordelijk voor een andere stof
o Die nieuwe stof heet een substraat
- Geneesmiddelen remmen vaak het de werking van enzymen.
o Dit komt doordat een geneesmiddel bindt aan de actieve plaats in het enzym
- Geneesmiddelen die de werking van enzymen remmen lijken op het substraat van het enzym
Transporteiwitten.
- Zorgen ervoor dat ionen en andere moleculen het membraan kunnen passeren met behulp van
ATP
- Geneesmiddelen blokkeren het transportmechanisme, maar het effect wisselt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jaellestraat. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,59. Je zit daarna nergens aan vast.