Dit is een samenvatting van H6 vertering, biologie HAVO. Hierin wordt alle stof uit het boek die nuttig is voor het examen of de toets makkelijk gepresenteerd.
Wist je dat uit studies blijkt dat het veel waardevoller is om je tijd tijdens het leren te besteden aan het begrijpen van de stof en he...
Moedermelk is de voeding die baby’s in de eerste periode van hun leven nodig hebben.
De allereerste moedermelk bevat veel eiwitten, en na een paar dagen veranderd de
samenstelling van de melk. Het eiwitgehalte neemt af en de hoeveelheden vet en
lactose nemen toe, die de baby gebruikt als brandstof.
Borstvoeding bevat naast bouwstoffen en brandstoffen ook beschermende stoffen als
vitaminen, mineralen en antistoffen. Antistoffen maken schadelijke bacteriën die de
baby binnenkrijgt onschadelijk.
Niet alle bacteriën zijn schadelijk: er zijn ook veel nuttige bacteriën, zoals die in de darm. De samenstelling van
de darmflora verschilt per persoon. De eerste bacteriën die de baby binnenkrijgt zijn bacteriesoorten uit het
geboortekanaal. Ook rond de tepel en in de moedermelk zitten bacteriën. Witte bloedcellen transporteren die
bacteriën naar de borsten waar ze met de melk mee in het lichaam van de baby terechtkomen. In het loop van
het leven van de baby komen steeds andere bacteriesoorten in de darm, waardoor er een unieke darmflora
ontstaat. Het WHO adviseert moeders om zo lang mogelijk borstvoeding te blijven geven. Als baby’s de fles
krijgen worden ze snel dikker dan gewenst en daarnaast bevordert borstvoeding de ontwikkeling van een sterk
afweersysteem. Baby’s herkennen de geurstoffen van de moeder die worden uitgescheiden door de
zweetklieren rondom de tepel, zodat de baby de moeder direct herkent.
Functies borstvoeding
- Levert brandstoffen en dus energie
- Levert bouwstoffen zodat de baby kan groeien
- Bevat beschermende stoffen zodat de baby gezond blijft
- Levert de baby nuttige bacteriën zodat de baby een sterk
immuunsysteem ontwikkeld
- Bevordert de band tussen baby en moeder
Baby’s hebben gezonde voeding nodig, net als volwassenen en ouderen. Gezonde voeding betekent dat het
voedsel precies in de behoefte van het lichaam voorziet. Veel Nederlanders eten te veel vet en bewegen te
weinig waardoor er veel welvaartsziekten voorkomen.
Als je te weinig ijzer binnenkrijgt, kun je minder goed hemoglobine maken. Het
bloed transporteert dan minder zuurstof waardoor je je voortdurend moe voelt.
Bloedarmoede komt veel voor bij pubermeisjes door hun ongesteldheid. Ook kan
een moeder tijdens de zwangerschap last hebben van bloedarmoede.
Begrip Betekenis
Brandstof Stoffen die energie leveren: koolhydraten en vetten
Bouwstof Stoffen die meehelpen met celbouw: eiwitten
Beschermende Stoffen die je immuunsysteem bevorderen zoals vitaminen, antistoffen,
stof aminozuren en mineralen.
Darmflora De bacteriën in je darmen.
Welvaartsziekten Ziekten die veel voorkomen in welvaartslanden en te maken hebben met
leefstijl
Bloedarmoede Een tekort aan ijzer met als gevolg minder rode bloedcellen in je bloed.
, VERTERINGSSTELSEL
Jongere kinderen hebben een melkgebit. Vanaf 6 jaar gaan kinderen wisselen, hun gebit wordt dan langzaam
een volwassen gebit. In een volwassen gebit zijn meer kiezen en de tanden en kiezen zijn groter dan in het
melkgebit.
Functie gebit
De functie van het gebit is het voedsel in kleine delen te knippen en te vermalen. Het oppervlak van de
voedseldeeltjes neemt toe, zodat verteringsenzymen het voedsel beter kunnen afbreken. Die verteringsenzymen
in het verteringskanaal breken macromoleculen (de darmen kunnen de voedingsstoffen niet uit de moleculen
halen) af tot kleinere moleculen die door de cellen kunnen worden opgenomen. Stoffen als glucose, aminozuren,
zouten en vitaminen zijn klein genoeg voor de darmcellen om op te nemen.
1. Speekselklieren bij de oren
zorgen dat je mond vochtig
blijft. De speekselklieren
onder je tong en in je
onderkaak maken speeksel
met een enzym dat zetmeel
verteert.
2. De maagsapklieren maken
een enzym dat eiwitten
verteert. Werkt het best in
een zure omgeving.
3. De enzymen van de cellen van
de alvleesklier en dunne darm
zorgen ervoor dat vetten,
DNA, bepaalde koolhydraten
en eiwitten (opnieuw)
verteert worden.
4. Bloedvaten in de dunne darm
nemen voedingsstoffen op.
5. Via de poortader gaan ze naar
de lever. Deze kan
voedingsstoffen tijdelijk
opslaan of omzetten in
andere stoffen.
6. Daarna verlaat een deel van de voedingsstoffen met het bloedplasma de haarvaten. Zo ontstaat
weefselvloeistof; dit brengt de voedingsstoffen weer naar de lichaamscellen.
Tegenwoordig wordt er aan veel voedsel additieven toegevoegd, zoals smaak, kleur en geurstoffen. Er zijn
wettelijke bepalingen welke additieven een fabrikant mag gebruiken. Op het etiket kun je deze stoffen lezen
als E-nummers. Van sommige additieven is de ADI-waarde vastgesteld. Dit is de hoeveelheid die mensen
dagelijks kunnen innemen zonder gezondheidsklachten.
Begrip Betekenis
Speekselklieren Maken speeksel met een enzym dat zetmeel verteert.
Maagsapklieren Maken een enzym dat eiwitten verteert
Weefselvloeistof Het vocht buiten de cellen en buiten de haarvaten
Additieven Toegevoegde stoffen zoals smaak, kleur en geurstoffen.
ADI-waarde Aanvaardbare dagelijkse inname, zonder dat je gezondheid gevaar loopt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evikee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
