HC 1A – 05/01/2015
WAT IS BURGERLIJK PROCESRECHT?
• Het burgerlijk procesrecht regelt hoe een recht van een burger kan worden
vastgesteld en gerealiseerd.
- Burgerlijk procesrecht = formeel privaatrecht
- Burgerlijk recht = materieel privaatrecht
• Verschil: materieel recht bepaalt of u gelijk hebt, formeel recht regelt hoe u
uw gelijk kunt krijgen.
Belangrijkste bronnen van burgerlijk procesrecht:
• Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv.)
• Wet op de Rechterlijke Organisatie (RO) >> grondslag absolute
competentie en cassatiegronden (79, 80)
• Verdragen (bv. EVRM, Lugano)
• EG-Verordeningen (bv. Brussel I, Betekeningsvo, Bewijsvo)
• Bijzondere wetten: BW rechtsvorderingen titel 3.11, rechtsbijstand,
faissements
• Jurisprudentie: HR, EHRM, Hof van Justitie (EG)
In Rv staat alles wat niet in de andere boeken te vinden is
DAGVAARDING OF VERZOEKSCHRIFT?
- Dagvaarding: rechtsbetrekkingen die ter vrije bepaling van partijen
staan / oplossing van geschillen
- Verzoekschrift: rechtsbetrekkingen die niet ter vrije bepaling van partijen
staan / maatregel van administratieve en huishoudelijke aard.
Aanknopingspunt:
• “vorderen” -> dagvaarding
• “verzoeken” -> verzoekschrift
Maar let op: onderscheid wordt niet strikt gehandhaafd:
- Rechtsgevolgen ter vrije bepaling van partijen, maar toch verzoekschrift
(bv. art. 7:685 BW).
- Soms “verzoeken” in de zin van ergens om vragen (art. 133 lid 2 Rv.).
Verkeerde procesinleiding: Wisselbepaling art. 69.
WELKE RECHTER IS BEVOEGD? 2 of 3 vragen over op tentamen !!!
Drie soorten bevoegdheid/rechtsmacht/jurisdictie
• rechtsmacht of internationale bevoegdheid
= rechter van welk land (alleen relevant als een zaak internationale
aspecten kent)
• absolute bevoegdheid
= soort gerecht (in Nederland)
• relatieve bevoegdheid
= gerecht in welk gebied (in Nederland)
Burgerlijk rechter of bestuursrechter? >> bestuurs als er overheidshandelen bij
betrokken is, hoef je niet te weten
Rechtsmacht
Staat in Rv, Brussel I en Lugano (zelfde inhoud en art. nrs.) , nationale
regeling wordt gevolgd, tenzij er een overheersende verdragsbepaling
is
, •Brussel I: geldt tussen EU-landen
•Lugano: geldt tussen EU-landen en
Noorwegen/IJsland/Zwitserland
Wanneer van toepassing?
• gedaagde woont in aangesloten staat (art. 4 (oud 2) of er is sprake van
een exclusieve bevoegdheid en >> nationaliteit is irrelevant bij
rechtsmacht !!
• zaak is een burgerlijke of handelszaak (art. 1; niet bij de staat van
natuurlijke persoon, huwelijksvermogensrecht, erfrecht, faillissement,
sociale zekerheid en arbitrage)
Welke rechter is bevoegd?
Hoofdregel (art. 4 (oud 2): rechter van de staat waar gedaagde woont
Alternatieve bevoegdheid:
• Art. 7 (oud 5): o.m. overeenkomst/onrechtmatige daad
• Afd. 3-5: verzekeringnemers/consumenten/werknemers
Forumkeuzebeding (art. 25 (oud 23)): gekozen rechter exclusief bevoegd,
tenzij
Exclusieve bevoegdheid (art. 24 (oud 22)): alleen exclusief bevoegde
rechter bevoegd (bv. huur/pacht)
II. Rechtsmachtregeling Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering
Welke rechter is bevoegd?
Hoofdregel:
• Dagvaardingsprocedure: woonplaats gedaagde (art. 2): forum re
• Verzoekschriftprocedure: woonplaats verzoeker of belanghebbende (art. 3)
Bijzondere regeling:
• echtscheidingen (incl. nevenvoorzieningen en voorlopige voorzieningen,
bv. alimentatie) (art. 4)
• ouderlijke verantwoordelijkheid/kinderbescherming (art. 5)
Belangrijkste extra gronden (art. 6):
• overeenkomst/onrechtmatige daad/onroerend goed
• consumenten/werknemers
Forumkeuze (art. 8, 9 onder a): gekozen rechter bevoegd, tenzij (
Absolute bevoegdheid: bij welk soort rechter moet ik zijn?
Rechtbank, tenzij (eerste aanleg art. 42 RO)
Wanneer kamer voor kantonzaken (art. 93 Rv)?
• financieel belang: ten hoogste € 25.000,- of € 40.000,- in
consumentenkredietzaken
• onderwerp (m.n. huur(koop)/arbeid/consumenten)
Hof (hoger beroep: art. 60 RO)
Hoge Raad (cassatie: art. 78 RO)
• Verkeerde gerecht: onbevoegdverklaring en verwijzing (art. 72 en 73)
• Verkeerde kamer: verwijzing (art. 71)
Je kan zaak ook rechtstreeks aan het hof voorleggen (Prorogatie ofzo) of direct
van rechtbank naar HR (sprongcassatie). Je kan ook zaak aan kantonrechter
voorleggen (96 RO) >> regeling van absolute competentie is dus van regelend
recht, er kan van afgeweken worden
Relatieve bevoegdheid
, Brussel I/Lugano:
Alternatieve bevoegdheid geeft relatieve bevoegdheid!
Dagvaardingsprocedure (art. 99-110 Rv.):
Hoofdregel (99): woonplaats gedaagde: forum re
Belangrijke alternatieve bevoegdheden:
• onrechtmatige daad (102)/onroerend goed (103)
• werknemers (100)/consumenten (101)
Exclusieve bevoegdheid (103): huur
Forumkeuze (108): uitdrukkelijk en stilzwijgend (mogelijkheid tot forumkeuze is
dat je een plek kan kiezen waar een rechtbank gevestigd is)
Vangnet (109): woonplaats eiser/rechter Den Haag
Verkeerde rechter (110): verwijzing mits onbevoegd-heidsverweer, tenzij
» zaken tot en met 25.000
» arbeids-, consumenten- of huurzaak
Verzoekschriftprocedure (art. 262-270 Rv.)
Hoofdregel (262) : woonplaats verzoeker of belanghebbende
Belangrijke exclusieve bevoegdheden:
• huur onroerende zaken (264)
let op: steeds ambtshalve toetsing en evt. verwijzing!
• minderjarigen en beschermingsbehoeftige meerderjarigen (265 en 266)
Vangnet (269): rechter Den Haag
Verkeerde rechter (270):
• Lid 1: (ambtshalve) verwijzing, tenzij partijen geen verwijzing wensen
• Uitzonderingen:
lid 2: scheidingszaken
art. 264: huur (zie boven)
7. RECHTSBIJSTAND
Hoofdregel (79):verplichte procesvertegenwoordiging, je moet je door een
advocaat laten bijstaan
Uitzonderingen:
- kantonzaken (79 lid 1)
gedaagde in kort geding (255 lid 1)
Wie is procesvertegenwoordiger?
- rechtbank/hof -> advocaat
Hoge Raad -> 9j en k advocatenwet: je moet het HR
tentamen gehaald hebben
kantonzaken -> gemachtigde
kort geding: kan je kiezen of jezelf, of een advocaat, geen anderen
• Advocaat: rechtsgeleerd raadsman binnen en buiten een geding,
vertegenwoordiger van een procespartij in een geding en verrichter van
proceshandelingen. Mag optreden in het hele land. >> in appel altijd
een advocaat nodig (bij hof of HR)
• Gemachtigde: iedere meerderjarige, die gemachtigd is en tegen wie geen
ernstige bezwaren bestaan (80 en 81). Eisen gelden niet als gemachtigde
advocaat of deurwaarder is.
EXPLOTEN >> wordt volgende HC besproken