Schadevergoedingsrecht
Overzicht leerstof
Thema = niet-contractuele verbintenissen tot schadeloosstelling
Buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht (= Deel II)
Alternatieve schadevergoedingssystemen (= Deel III)
o Indemnitaire verzekeringen: raakvalk tussen verzekeringen en aansprakelijkheid
Particuliere rechtstreekse eigenschadeverzekeringen (brandverzekering,
omnium,…)
Sociale rechtstreekse eigenschadeverzekering (ziekteverzekering)
Eigenschadeverzekering ten behoeve van derden (arbeidsongeval)
o Wettelijke schadevergoedingsplichten WAM-verzekeraars (verkeer)
Letselschade
Ongeval zonder vaststelbare aansprakelijkheid
o Schadefondsen
Beroepsziekten
Asbest
Medische ongevallen
Verkeersschade zonder WAM-verzekeraar
THEORIE VERSUS PRAKTIJK
Praktijk = positief recht (recht zoals het bestaat) = juridische realiteit vastgesteld in de rechtspraak.
Dit is die dwingende conflictbeslechting die je tegenkomt in de rechtbank. Dat is het bestaande recht.
De theorie is de rechtsleer volgens de prof. De theorie is een poging om die complexe realiteit weer
te geven in de vorm van een beperkt aantal geformuleerde regels.
De gangbare leer = dat is wat de meeste juristen denken en zeggen dat het recht is.
Er is onenigheid over wat de rechtsregels zijn (niet over wat recht zou moeten zijn)
Algemene begrippen
AANSPRAKELIJKHEID VERANTWOORDELIJKHEID
Verantwoordelijkheid (Frans = responsabilité, Engels = responsibility )
o Zich moeten verantwoorden
o Gedrag of gebeuren justifiëren
o De politieker die verantwoordelijk is, is degene die zich zal moeten verantwoorden voor
wat de staat heeft gedaan. Dit betekent niet dat die zelf iets gedaan heeft.
o Moeten instaan voor, de plicht hebben om iets te doen
Aansprakelijkheid (Frans = responsabilité, Engels = liability)
o Kan erop worden aangesproken, zonder dat u iets verweten kan worden
o Vorderingsrecht tegen u op basis van een regel van positief recht
Positief recht = recht zoals het bestaat = juridische realiteit
o aansprakelijkheid = bron van verbintenis tot schadeloosstelling
o Iemand kan aansprakelijk zijn zonder dat die verantwoordelijk is en iemand kan
verantwoordelijk zijn zonder dat die aansprakelijk is.
1
,STRAFRECHT BURGERLIJK RECHT
Strafrechtelijke aansprakelijkheid
o Doel = repressief anderen schrik aanjagen om het niet te doen
o Gevolg = straf zodat anderen het niet meer zouden doen
o Het wordt niet ongedaan gemaakt, het wordt enkel bestaft
o Focus = dader van gedrag (dader staat centraal)
o Beoordelingsmaatstaf gedrag: subjectieve kenmerken van de dader en het concrete
gebeuren
Burgerlijke aansprakelijkheid
o Doel = ongedaan maken ongewenste gevolgen
o Gevolg = ontstaan verbintenis tot schadeloosstelling (= remedie)
Men wil de schade verschuiven naar iemand anders
o Het gaat over nadeel dat al bestaan en waarbij de aansprakelijkheid zal bepalen wie dat
zal betalen
o Focus = gevolg gedrag voor ander (benadeelde = SO staat centraal)
o Beoordelingsmaatstaf gedrag: objectief en abstract (meer geïnteresseerd in de gevolgen)
CIVIELE AANSPRAKELIJKHEID: OVERZICHT
Contractuele aansprakelijkheid
= alternatief/complement (dwang)uitvoering contractuele verbintenis
= komt in de plaats van of erbij
o Dwingen tot nakomen verbintenis
verbintenis herstel schade door slechte of niet-uitvoering primaire verbintenis (wanprestatie)
o Geleden schade of nadeel herstellen door geldsom
Buitencontractuele aansprakelijkheid
verbintenis herstel schade buiten contract
o Subjectieve of foutaansprakelijkheid
= herstel schade door eigen fout
o Objectieve of foutloze aansprakelijkheid (strict liability)
= herstel schade door rechtsfeit anders dan eigen fout
SAMENLOOP EN COÖRDINATIE
Samenloop van verschillende aansprakelijkheden
Slachtoffer heeft verschillende vorderingen tegen zelfde aansprakelijke
o Vb. contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid
o Vb. objectieve en subjectieve aansprakelijkheid
o Vb. vennootschapsrechtelijke en gemeenrechtelijke aansprakelijkheid
Coëxistentie van verschillende aansprakelijkheden
Actieve coëxistentie
Slachtoffer heeft verschillende vorderingen tegen verschillende aansprakelijken
= problematiek contractuele fout door uitvoeringsagent
o Slachtoffer heeft contractuele vordering tegen aannemer
o Slachtoffer heeft buitencontractuele vordering tegen onderaannemer
Indien het gaat over een werknemer van de firma kan de werknemer niet
aansprakelijk gesteld worden behalve indien opzet
2
,Passieve coëxistentie
Verschillende slachtoffers hebben verschillende vorderingen tegen 1 aansprakelijke
o Vb. contractuele wanprestatie veroorzaakt schade aan derden
o Eigenaar heeft contractuele vordering tegen liftonderhoudsfirma
o Kan het slachtoffer een buitencontractuele vordering instellen tegen
liftonderhoudsfirma?
“Cascade” van verschillende aansprakelijkheden
Regresvorderingen
Vb. een leerling is aansprakelijk voor een ongeval en moet een schadevergoeding betalen aan de
benadeelde, maar de onderwijzer is aansprakelijk voor deze leerling dus de onderwijzer zal
aansprakelijk gesteld worden en de schadevergoeding moeten betalen
De onderwijzer betaalt een vergoeding aan de benadeelde
Achteraf wil de onderwijzer deze schadevergoeding terugvorderen van de leerling
Subrogatie = iemand anders betaalt vergoeding en treedt dus in de plaats van de oorspronkelijke
schuldeiser als nieuwe schuldeiser
Bij regres is er vaak nog een discussie of het gaat over subrogatie of vergoeding eigen schade
Verticale cumul van aansprakelijkheden
Vb. een leerling is aansprakelijk voor een ongeval en moet een schadevergoeding betalen aan de
benadeelde, maar de onderwijzer (aangesteld) is aansprakelijk voor deze leerling, daarnaast is de
school (aansteller) aansprakelijk voor de onderwijzer.
De school betaalt een vergoeding aan de benadeelde
Achteraf wil de school deze schadevergoeding terugvorderen van de onderwijzer die op zijn
beurt wil terugvorderen van de leerling
VERZEKERING: BEGRIP
= contract waarbij verzekeraar zich tegenover verzekeringsnemer verbindt bepaald prestatie te
leveren indien afgesproken onzekere gebeurtenis zich voordoet
Verzekeraar = partij gehouden tot prestatie
Verzekeringsnemer = contractuele tegenpartij: degene die met de verzekeraar het contract sluit
Verzekerd risico = onzekere gebeurtenis, als dit er niet is heb je geen geldig verzekeringscontract
Verzekerde (niet altijd gelijk aan verzekeringsnemer) = persoon onderhevig aan risico
Begunstigde = rechthebbende voor prestatie = degene die de uitkering ontvangt
Onderlinge verzekering: verzekeringsnemers = verzekeraars
Een paar mensen steken zelf een bedrag in een pot en indien er met iemand iets gebeurt wordt deze
pot gebruikt om die persoon te helpen.
bv. ziekteverzekering: je wordt lid van een mutualiteit en betaald daarvoor lidgeld
Verzekering tegen premies: verzekeraar is (handels)onderneming, je betaalt maandelijks een premie
en als er iets gebeurt dan betalen ze jouw schade.
3
, Forfaitaire verzekering
= “sommenverzekering”
De prestatie die de verzekeraar moet leveren is niet afhankelijk van de geleden schade
Bedrag is in het contract afgesproken en dit bedrag moet uitgekeerd worden ongeacht de
geleden schade
Bv. levensverzekering, pensioenverzekering
Indemnitaire verzekering
= schadeverzekering
De prestatie = vergoeding van (geheel of deel) van de schade
Als risico zich voordoet en er blijkt geen schade te zijn, moet de verzekeraar niets betalen. De
verzekeraar weet niet vooraf hoeveel hij zal moeten betalen.
Risico bij te laag verzekerd? vergoeden van de reële schade aan de hand van het verzekerde
bedrag
Eigen schadeverzekering: systeem waarbij persoon zichzelf verzekert tegen schade die hij zelf zou
kunnen oplopen.
o Verzekerd risico = schade geleden door verzekerde
o Uitkering = (verzekerde fractie van) effectief geleden schade
o Vereist aanwezigheid schade (ongeacht of er iemand aansprakelijk is of niet)
o Het doet er niet toe hoe die schade er is gekomen
o Verzekeraar moet vergoeden behalve bij opzet
Aansprakelijkheidsverzekering: third party insurance
o Verzekerd risico = aansprakelijkheid verzekerde t.o.v. benadeelde, degene die schade
lijdt zou de schade kunnen verhalen bij de verzekerde.
o Uitkering = (verzekerde fractie) verbintenis tot schadeloosstelling
o Vereist (naast schade tevens) aansprakelijkheid
o Bv. BA motorrijtuigen, BA privé leven (familiale verzekering), bedrijfs- en
beroepsaansprakelijkheids-verzekeringen (BA uitbating, BA bestuurder,…), Objectieve
Brand en Ontploffing (≠ brandverzekering)
Aansprakelijkheidsverzekering
Verzekering BA Motorrijtuigen (WAM-verzekering)
Verzekering BA privé leven (= familiale verzekering)
Bedrijfs- & beroepsaansprakelijkheidsverzekering
o Verzekering BA uitbating (schade tijdens activiteit)
o Verzekering BA producten of BA na levering (schade na activiteit)
o Verzekering Professionele BA (intellectuele activiteit)
o Verzekering BA Bestuurder (D&O insurance) (zaakvoerders)
Verzekering Objectieve BA Brand of Ontploffing (≠ brandverzekering)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studenterechten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
