College of Child Development and Education, Universiteit van Amsterdam
Inleiding onderwijswetenschappen
Mirjam Walpot (4)
20 november 2020
Aantal woorden: 1540
,2
ETNISCHE SEGREGATIE IN HET ONDERWIJS
Etnische diversiteit in het basisonderwijs
De etnische diversiteit in Nederland groeit. Ook in het onderwijs is er steeds meer sprake
van segregatie. Het is van belang dat hier onderzoek naar wordt gedaan, zodat leraren kunnen
anticiperen op de veranderingen in de samenstelling van een klas. Zo kan worden voorkomen
dat kinderen met een migratie-achtergrond achterstanden oplopen. Over etnische diversiteit
zijn veel uiteenlopende conclusies uit voorgaande onderzoeken. Het is daarom van belang dat
meerdere onderzoeken worden vergeleken en dat er een overkoepelend beeld wordt geschetst
van de bevindingen over de etnische diversiteit in Nederland. Dit resulteert in de volgende
onderzoeksvraag: ‘Wat is de invloed van etnische diversiteit van de school op de reken- en
leesvaardigheid van leerlingen in het basisonderwijs?’
In een kwantitatief onderzoek van Veerman, Van de Werfhorst en Dronkers (2013) is
onderzocht wat het effect is van etnische diversiteit en de proportie van leerlingen met een
migratieachtergrond op reken- en taalvaardigheid. Dit is gedaan door data te analyseren van
33.624 leerlingen in groep 2, 5 en 8 van 550 basisscholen uit Nederland. Deze gegevens
kwamen uit eerder onderzoek. Allereerst is er een negatief effect gevonden van de proportie
van leerlingen met een migratieachtergrond op de schoolresultaten van alle leerlingen zonder
migratieachtergrond. Daarentegen zijn er voor leerlingen met een migratieachtergrond
uiteenlopende uitkomsten te zien. Zo is er voor rekenvaardigheid alleen in groep 5 een
significant effect en voor leesvaardigheid geen significante effecten gevonden. Bovendien is
er alleen voor leesvaardigheid een significant negatief effect gevonden van diversiteit op de
resultaten in groep 8 voor leerlingen zonder én met migratieachtergrond. Voor de rest is er
geen verband gevonden tussen het aantal etnische groepen en schoolresultaten. Hieruit blijkt
dat de proportie van migranten in een klas een negatief verband heeft met de schoolprestaties
van leerlingen zonder migratieachtergrond. Daar staat tegenover dat leerlingen met een
migratieachtergrond minder sterk worden beïnvloed door die proportie. De etnische
diversiteit van de leerlingen heeft over het algemeen zwakkere effecten op de reken- en
leesvaardigheid.
Ook Rjosk et al. (2017) vinden een negatief effect tussen de proportie van migranten en
schoolresultaten. Dit komt overeen met de resultaten van het onderzoek van Veerman et al.
(2013). In het kwantitatieve onderzoek van Rjosk et al. (2017) komt naar voren dat de mate
van etnische diversiteit sterk gecorreleerd is met de proportie van minderheidsleerlingen in de
, 3
ETNISCHE SEGREGATIE IN HET ONDERWIJS
klas. Dit is onderzocht met behulp van vragenlijsten voor leerlingen en ouders. Verder is er
gebruik gemaakt van standaard lees- en rekentoetsen, die gemaakt zijn door een expertteam
van leraren en het Duitse Institute for Educational Quality Improvement (IQB). De toetsen en
vragenlijsten zijn afgenomen bij 18.762 Duits basisschoolleerlingen uit 903 klassen van
willekeurig geselecteerde scholen. In een klas met een relatief hoge proportie etnische
minderheidsleerlingen, zijn relatief lage reken- en leesvaardigheid scores. Bovendien zijn er
lagere niveaus van reken- en leesvaardigheid in klassen die meer etnisch divers zijn, als er
niet gecontroleerd wordt voor de andere achtergrondkenmerken. Klassen met meer etnische
diversiteit laten lagere resultaten zien dan klassen waar weinig etnische diversiteit is. Deze
resultaten geven aan dat de etnische samenstelling in een klas van belang is voor individuele
prestaties.
Dit is in tegenstelling tot de resultaten van het kwantitatieve onderzoek van Maestri
(2016). Dit onderzoek laat namelijk zien dat etnische diversiteit over het algemeen een
positieve impact heeft op schoolprestaties. De schoolprestaties voor taalvaardigheid worden
het meest beïnvloed door deze diversiteit. Zo heeft het een positief effect heeft op het
verwerven van taalvaardigheid van leerlingen in de minderheidsgroep. Daarnaast is er sprake
van een negatief verband tussen de proportie van migranten in de klas en schooluitkomsten.
Het positieve effect van de etnische diversiteit op de studieresultaten compenseert
gedeeltelijk voor de negatieve effecten van de proportie van het aantal minderheidsleerlingen.
Om het effect van etnische diversiteit op schoolprestatie te meten, werd er gebruik gemaakt
van een dataset met informatie over leerlingen van 650 verschillende scholen in groep 2, 4, 6
en 8. De grootste minderheidsgroepen waren Turks (11%), Marokkaans (10%) en Surinaams
(5%). Die data is verzameld tussen 1994 en 2004 en er is geen duidelijkheid over hoe de
gegevens zijn geselecteerd. Dit maakt het onderzoek minder valide, omdat het onderzoek
hierdoor niet repliceerbaar is. Concluderend blijkt uit dit onderzoek dat etnische diversiteit
een positieve invloed heeft op de reken- en leesvaardigheid van leerlingen in het
basisonderwijs.
Brenner en Crosnoe (2011) komen met een vernieuwend inzicht. Zij stellen dat etnische
diversiteit niet op zichzelf een grote invloed heeft op lees- en rekenvaardigheid. Het is
afhankelijk van de verbondenheid in de klas met leeftijdsgenoten van dezelfde etniciteit.
Als etnische diversiteit en verbondenheid individueel worden onderzocht is er geen sterke
associatie te vinden met leeruitkomsten, maar wanneer ze tegelijkertijd worden onderzocht is
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maaikevdweijden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.