Samenvatting
Samenvatting Opvoeden, wat kun je?
- Vak
- Pedagogiek 1
- Instelling
- Hogeschool Van Amsterdam (HvA)
Beknopte samenvatting van verschillende pedagogen. Het beste is leren in combinatie met schema
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
1. Dick Swaab, (nature)Neuroloog, hoogleraar neurobiologie van universiteit Amsterdam.
Nature
Alles wordt gereguleerd door de hersenen. Wij zijn onze hersenen, de bouw van onze hersenen bepaalt
onze mogelijkheden en onze beperkingen.
Het beïnvloedbare brein.
Het brein is op 2 manieren te beïnvloeden, via de zintuigen, dus praten. Of via de chemische weg,
medicatie bijvoorbeeld. Voor beide is placebo effect een goed voorbeeld
Vroege ervaringen.
Volwassen brein is NIET plastisch! Hersenen van een baby in de baarmoeder zijn heel gevoelig voor
invloeden, zoals hormonen, stress, alcohol, geneesmiddelen en nicotine. Deze bepalen de structuur en
functie van de hersenen. Buiten de baarmoeder is een kind tot zijn 4 e plastisch. Door positieve
ervaringen, liefdevolle zorg en aandacht in de eerste levensjaren ontwikkelen de hersenen zich beter, er
komen meer hersencellen, circuits en celcontacten. Neuraal Darwinisme
Plasticiteit
Behalve het geheugen zijn na de geboorte ook aan aantal andere systemen voor invloed ontvankelijk.
Het taalsysteem komt pas na buiten de baarmoeder tot ontwikkeling, dat is tot een jaar of 4 te
beïnvloeden, daarna zal je andere talen niet meer goed leren. Omdat je een Nederlands circuit hebt, of
een andere taal.
Het stress-systeem kan in de eerste jaren veranderd worden, door emotionele verwaarlozing of misbruik
van een kind wordt het stress-systeem in een hogere versnelling gezet. Kinderen hechten zich later
moeilijker en lopen meer kans op een depressie.
De hersenontwikkeling kan beïnvloed raken door tekort aan voedsel. Baby’s die tekort aan voedsel
hebben in de baarmoeder, vertonen vaak later obesitas of suikerziekte. Obesitas doordat het vet
vastgehouden word, omdat het lichaam op schaarste rekent.
Brein en geboorte
Het kind wordt geboren als het merkt dat het te weinig voeding krijgt in de baarmoeder. Psychiatrische
ziektes zijn oorzaak van een defect in de hersenen.
Geslachtsidentiteit en sekseverschillen
Geslachtidentiteit ligt vast in de baarmoeder, dit door het aantal testosteron. De seksuele oriëntatie ligt
ook al vast. Dit komt door een verstoring van de productie van testosteron door chemische stoffen als
DES of door omstandigheden die veel stress veroorzaken. Door een tekort aan testosteron krijgt een
jongen homoseksuele gevoelens. De hersenen van een homo verschillen van die van heteroseksuelen.
Ons karakter ligt ook vast bij de geboorte. De hersenen worden tijdens de ontwikkeling voorgoed ongelijk
in bouw en functie. Ook de hersenen van identieke tweeling verschilt, dit vanwege de plek in de
baarmoeder(dichtbij hormonale bron, of dichtbij waar voeding vandaan komt).
Verschil mannen en vrouwen: vrouwen zijn socialer. Autisme is de extreme uitingsvorm van
mannelijkheid. Vrouwen vinden oogcontact belangrijk, de persoon vertrouwen en aardig vinden. Bij
mannen gaat het meer om de informatie die wordt gegeven. Dit heeft allemaal te maken met het aantal
verbindingen tussen de beide hersenhelften en verschillende hersendelen, en met de hormoonspiegels in
de vroege ontwikkeling. Deze constatering wordt afgeleid uit de jagerscultuur, mannen gebruikten korte
boodschappen tijdens het jagen, en vrouwen zorgden voor voedselbereiding en de kinderen.
Grenzen aan de opvoeding
Alleen de vroege ontwikkeling heeft nog invloed op de hersenen, later is er nog maar heel weinig
mogelijk. Je kiest je wegen op basis van een blauwdruk in je hersenen. Je matcht met bepaalde groepen
of personen. Om iets van de blauwdruk tot ontwikkeling te laten komen, moet je mogelijkheden daarvoor
hebben.
Ontspoorde jongeren en turbulente puberteit
Criminele jongeren hebben volgens Swaab te veel testosteron of een rokende moeder of stress. Maar
ook na de geboorte, bijvoorbeeld door verwaarlozing en een daardoor verhoogde activiteit van het stress-
systeem. Ook de genetische achtergrond van kind en ouders speelt een rol, verslaving en agressie
hebben een genetische basis. Straffen helpen tot op zekere hoogte. Het brein is een machine die
voortdurend berekeningen maakt. Ook nieuwe ervaringen neemt het brein mee in de beslissing om iets te
doen of te laten. Pubers vertonen rebels gedrag om zich los te maken van zijn vertrouwde omgeving,
anders vlieg hij nooit uit.
,2. Rien van IJzendoorn, (tussen nature en nurture in)
Hoogleraar pedagogiek aan Uni van Leiden
Gelijkenis tussen mens en dier
-Gehechtheid heeft een evolutionaire component. ‘De gehechtheidtheorie is geïnspireerd door het
baanbrekende werk van ethologen als Niko Tinbergen en Harry Harlow’
-Gehechtheid is de onbedwingbare neiging van ieder mensenkind om in tijden van angst, spanning,
honger of verdriet de nabijheid te zoeken van een beschermende volwassenen
Gehechtheidrelaties
-Gehechtheidrelaties –de emotionele band van jonge kinderen met hun opvoeders- zijn volgens Van
IJzendoorn essentieel in de kinderlijke ontwikkeling, vooral voor de beleving van de werkelijkheid in het
hier en nu
-‘Je kunt zeggen: het glas is half vol of half leeg. Half vol omdat blijkt dat sensitiviteit van ouders bepalen
is. Half leeg omdat er behalve sensitiviteit nog andere pedagogische invloeden moeten zijn die de kloof
overbruggen
Verschillen in ontvankelijkheid voor opvoeding
-‘Sommige kinderen zijn van nature fijngevoeliger’ Het lijkt er op dat dit type kinderen gevoeliger is voor
invloeden uit de opvoeding
-Genen en omgeving werken op elkaar in, maar kinderen variëren in hun gevoeligheid voor invloeden uit
de opvoedingsomgeving
Opvoeding maakt verschil
-De gedragsgenetica heeft inzicht gegeven in het onderscheid tussen een ‘gedeelde’ en ‘unieke’
opvoedingsomgeving. De gedeelde omgeving is de situatie die voor elk kind uit hetzelfde gezin gelijk is.
De unieke omgeving is de kindgebonden opvoeding
Vooruit of achteruit leven
-Van IJzendoorn komt tot de concusie dat je verleden parten kan spelen in de houding ten opzichte van je
eigen kinderen en dat dit de gehechtheidrelaties kan beïnvloeden
-‘Uit onderzoek naar het autobiografische geheugen van mensen blijkt dat het verhaal dat je over je eigen
verleden maakt niet een objectieve beschrijving is, maar een reconstructie op basis van de persoon die je
op dat moment bent en de levensfase waarin je verkeert
-De gehechtheidstheorie gaat er van uit dat die reconstructie –je beeldvorming- mede bepaald hoe
ouders met hun kinderen omgaan
-Gereserveerde reconstructie: Je niet kunnen of willen herinneren wat er gebeurd is, en benadrukken dat
het verleden je gehard heeft of sterker gemaakt heeft
Kinderdagopvang
-Van IJzendoorn deed ook onderzoek naar kinderdagverblijven
-Vanuit kennis van zaken op dit moment, zou Van IJzendoorn zelf zeggen dat het voor de allerjongste
kinderen, zo tot anderhalf á twee jaar, beter is ze te laten opgroeien bij beide ouders, het liefst in een
situatie waarbij er sprake is van verlengd en verplicht ouderschapsverlof voor beide partners
Vroege ervaringen en latere ontwikkeling
-Vanuit neurologische hoek wordt steeds aannemelijker gemaakt dat het verblijf in de baarmoeder en
ervaringen in de eerste kinderjaren blijvende gevolgen kunnen hebben voor de hersenen en de latere
ontwikkeling van kinderen
-Er blijkt een enorm positieve en genezende werking van de omgeving te kunnen uitgaan
3. Paul van Geert,(nurture)
Hoogleraar ontwikkelingspsychologie en beeldend kunstenaar.
Volgens Paul van Geert heeft opvoeden alleen zin en meerwaarde op het moment zelf.
Hij heeft het dus over situationeel opvoeden, wat dus betekent dat je opvoed in de situatie. Je reageert
als opvoeder zo adequaat mogelijk op het kind, de omstandigheden en de mogelijkheden.
Opvoeden is dus een samenspel tussen ouder en kind. Je kunt als opvoeder kijken naar wat er op het
moment zelf speelt en elk kind reageert uniek op de omgeving.
Opvoeden is dus een complex proces waarin kennis en inzicht van meerwaarde kunnen zijn.
Paul van Geert geeft als voorbeeld kinderen met ADHD. Zet deze kinderen op een gewone school en ze
zullen alleen maar agressiever en tegendraadser gedrag gaan vertonen. Echter als je ze onder de hoede
van ervaren leerkrachten zet maakt het hen blijer. De positieve omgang haalt deze kinderen uit de
negatieve spiraal.
, Paul van Geert vind ook dat je de opvoeding vanuit meerdere invalshoeken moet bekijken. Alleen dan
kun je een goed beeld geven van de werkelijkheid. De maatschappelijke factoren zijn ook van invloed op
de ontwikkeling van het kind, want ze bepalen het leren van het kind. Een samenleving waarin het
bijvoorbeeld meer om informatie dan om het verhaal gaat, leidt tot andere denkvormen van kinderen.
4. Frits Boer,(tussen nature en nurture in)
Hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie,
tussen nature en nurture in.
Kinderpsychiatrie toen en nu
Frits denkt dat binnen de kinderpsychiatrie de aanmeldingen zijn toegenomen. Dat er altijd meer jongens
dan meisjes op de schoolleeftijd worden aangemeld vindt hij normaal. Hij zegt dat jongens meer aandacht
trekken met hun problemen omdat zij zich storend of agressief gedragen. Als meisjes problemen hebben,
uit zich dat meer in de aantasting van hun binnenwereld. Ouders vinden tegenwoordig een
gemakkelijkere weg naar hulpverlening.
Aanleg en omgeving
‘we begrijpen veel beter dan vroeger dat aanleg geen dwingend dictaat is maar een aantal mogelijkheden
geeft die tot bloei kunnen komen onder invloed van de omgeving waarin je opgroeit.’
Frits vindt dat de psychopathologie niet uitsluitend in biologische termen te verklaren is omdat hersenen
in dialoog met de omgeving ontwikkelen.
Mens hulpeloos bij geboorte
voordeel hiervan: het geeft de mens de mogelijkheid om zich preciezer aan zijn omgeving aan te passen.
nadeel: niet tot angst geneigde hersenen kunnen uitgroeien tot hersenen die tot angst geneigd zijn
(angststoornissen)
ingrijpende ervaringen verwaarlozing en kindermishandeling. Verwaarlozing is meestal erger dan
kindermishandeling (mens is sociaal wezen dat behoefte heeft aan contact).
De gemiddelde ouder
Hij ziet dat ouders niet per definitie als de boosdoeners van de problemen die hij tegenkomt. De kracht
van de genetische bijdrage verschilt per kind en zelfs per eigenschap. Levenservaringen kunnen een
mens veranderen, dus de gedachte dat alleen vroege ervaringen bepalend zijn, is slechts gedeeltelijk
houdbaar. Slechts een klein deel van de kinderen heeft problemen die aan de opvoeding zijn te wijten. De
meeste kinderen hebben ouders die goed genoeg zijn.
Intuïtie stuurt
Antonio Damasio heeft aangetoond dat veel van ons doen en laten ingegeven wordt door onze intuïtie.
Hot cognitions = kennis waar we op bewust niveau, via ons geheugen, niet bij kunnen komen.
Deze opgeslagen informatie is wel bepalend voor onze keuzes en ons handelen, voor onze houding in
het leven en onze omgang met anderen.
Kinderen maken de ouder
Elk kind maakt zijn eigen vader en moeder ieder kind vormt een persoonlijk beeld van zijn ouders en
daarmee gedrag aan hen ontlokt dat anders is dan hun gedrag tegenover zijn broers of zussen. Ouders
passen hun stijl aan de karaktereigenschappen van een kind aan.
Intern werkmodel = dat model is aan de ene kant de uitkomst van opvoeding. Een kind dat in de eerste
levensjaren de ervaring kent getroost en beschermd te worden bij angst, pijn of verdriet, hecht zich veilig.
Een kind dat niet op zijn ouders of opvoeders heeft kunnen rekenen, of de ene keer wel en de andere
keer niet, ontwikkelt geen basisvertrouwen. Het loopt de kans daar latere leeftijd last van te krijgen. De
wereld wordt dan vanuit een innerlijk beeld van angst of vertrouwen benaderd.
Temperament speekt ook een rol dat het kind zich vormt.
Het ene kind heeft een lagere prikkeldrempel van het limbisch systeem en daardoor gevoeliger is voor
kritische opmerkingen van nature zijn angstige of verlegen kinderen eerder geneigd
gelaatsuitdrukkingen als dreigend of angstig te interpreteren.
(het heeft te maken met de gevoeligheid waarmee de amandelkernen in de hersenen zijn afgestemd.
zo geeft een kind persoonlijk betekenis aan het gedrag van zijn ouder, en heeft het invloed op welke
persoonlijkheidsaspecten van zijn vader of moeder in relatie tot hem het meest tot leven komen.
Kinderen in soorten
Cognitieve gedragstherapie kan helpen om die negatieve spiraal te doorbreken (voor kinderen die van
nature verlegen of angstig zijn ontwikkelen een negatief zelfbeeld).
behalve dat er kinderen zijn die verlegener en angstiger zijn dan anderen, kun je in het algemeen een
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Yltimmerman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 54879 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen