Carmen Baz
Inhoud hoorcollege
Hoorcollege 2 2
Kennisclips hoorcollege 2 6
Hoorcollege 3 - Spelers en strategieen 12
Hoorcollege 4 - De risico’s van ziekte en arbeidsongeschiktheid 19
, Carmen Baz
Hoorcollege 2
Wat is een sociaal risico? Een tegenslag, en het risico erin zit er in het effect op de
maatschappij. Een ander sociaal risico, het verlies van vaardigheden. Maatschappelijk belang
bestaat bij een zo efficiënt mogelijke arbeids vervolging. Een pandemie is ook een voorbeeld
van een sociaal risico. Het is het onderdeel van ons gedrag (bijvoorbeeld globalisering en
dichtbevolkte steden) en manifest zich in een maatschappelijk probleem. Waarom ontstaan
beschermingsinstituties? Je kunt je niet onttrekken aan de gevolgen, ook voor armoede.
Armoede in extreme mate leidt tot maatschappelijke onrust. Als armoede leidt tot
migratiestromingen, kan dat economische en maatschappelijke processen beïnvloeden,
bijvoorbeeld. Dus dit kunnen redenen zijn om daarop te reageren.
Het ontstaan van verzorgings statelijke arrangementen
Collectieve bescherming tegen sociale risico's:
● Collectieve risicodeling: Je zult het met zijn allen moeten doen, bijvoorbeeld zorgen
voor schoon water. Of COVID, je kunt het pas aanpakken als je het met z’n allen doet,
bijvoorbeeld het nemen van een vaccinatie, dragen van een masker, 1,5 meter etc. Het
gaat dus om het collectieve mechanisme dat je wilt bestrijden.
● Beheersen van externe effecten: Wat zijn externe effecten? Bijvoorbeeld, iemand heeft
last van dat ik degene besmet. Dat is een extern effect, en ik ben dan het externe
effect. Iemand anders heeft dus last van jou.
● Sociale orde/staatsvorming:
● Disciplinering:
● Voorzien in een aanbod van aanbod van arbeid: Je wilt een efficiënte arbeidsmarkt en
economie, en als sociale risico’s niet beheerst worden dan heb je daar last van.
Instituties van de verzorgingsstaat en de arbeidsmarkt: allemaal vormen van risico’s die
een sociaal karakter hebben:
● Armenzorg, arbeidsmarktregulering, onderwijs, huisvesting (bijvoorbeeld het wel of
niet vinden van woonruimte, is dat een risico?), sociale ondersteuning, sociaal overleg
(overleg tussen maatschappelijke actoren om tot oplossingen te komen), sociale
verzekering (ouderdom, ziekte en arbeidsongeschiktheid, werkloosheid,
zorgverzekering), verzorging waaronder cure (op genezing gerichte zorg) en care
(verpleging/verzorging)
De ontwikkeling van de verzorgingsstaat
Fase 1: 19e en ● Het ontstaan van sociale rechten
eerste helft 20e ● Collectivisering van arrangementen
eeuw ● Verstatelijking (toenemende bemoeienis van de staat) van arrangementen. De reden voor
verstatelijking van dit soort instituties is ook omdat het een verplichtend karakter heeft.
Als je die risico’s wil aanpakken, dan moet je dat collectief doen. En dat kan alleen op
hoog niveau, wanneer iemand je kan dwingine. Dit zie je bijvoorbeeld bij de vaccinatie
discussie. Of schoolplicht, ce overheid kan die verplichting opleggen.
, Carmen Baz
● Toenemende mate van bestaanszekerheid
Fase 2: The ● Ontwikkelde verzorgingsstatelijke arrangementen
golden age of ● Keynesiaans economisch beleid (anticyclisch)
the welfare ● Internationale monetaire orde
state: 1945 -
○ Bretton Woods
1975. De post -
WW2 ■ Wisselkoerssysteem
consensus: ■ International monetary fund
Fase 3: Na de ● Verkeren verzorgingsstaten voortduren in crisis
golden age ○ Onbeheersbaarheid van kosten en beroep. Hoe kan je daar beperking opleggen?
● Dot leidt tot:
○ Retrenchment (terugtred) → de vermindering van kosten of uitgaven als reactie op
economische moeilijkheden
○ Activering en investering → je hoop dat burgers minder beroep doen op
voorzieningen
○ ‘Modernisering’ → verwijst in eerste instantie naar het geheel van
samenhangende maatschappelijke veranderingen die vanaf de industriële revolutie
hebben plaatsgevonden. De economische groei in deze periode leidde tot
urbanisatie, industrialisatie, en een verbetering van het onderwijs.
En vindt een liberalisering van de internationale monetaire orde plaats (post Bretton Woods)
● Van state-led naar market-led
● Verdere economische globalisering
Herhaling:
Sociale risico's zijn [heb ik ff niet]. Wat zijn de relaties tussen sociale risico's en instituties:
heeft te maken met beheersen van die risico’s. Waarom willen we die beheersen? Om
bijvoorbeeld solidair te zijn, maar er zit ook een vorm van disciplinering en eigenbelang is.
Het is in bijvoorbeeld mijn belang en ieders belang om ervoor te zorgen dat de pandemie
onder controle is. Dit heeft gevolgen: wat kost het bijvoorbeeld? Het kost veel geld. En hoe
verdeelt zich dat over de verschillende groepen in de bevolking? En met wat voor effect?
Theoretische perspectieven op (ontstaan en ontwikkeling van de) verzorgingsstaat
● Logic of industrialism
○ De ontwikkeling van instituties als armenzorg en het huidige pensioenstelsel
hangt samen met industrialisering. Het ontstaan van de moderne industriële
economie maakt het onvermijdelijk dat dit type staat ontstaan. Wilensky heeft
met een onderzoek uitgewezen dat er een correlatie bestaat tussen economische
groei en dit soort instituties. Echter, dit is nog geen verklaring voor de
ontwikkeling van de verzorgingsstaat. Volgens Romke ligt de verklaring bij
‘meer mensen worden lid van de arbeidsmarkt, waarop sociale risico’s
toenemen, waar dus de reden ligt dat dit soort instituties zich ontwikkelen’.
