Les 1: voorlopers van de moderne stedenbouw (1850-1900)
Dimensies in de stedenbouw:
1e dimensie: stedenbouwkundig ontwerper
2e dimensie: platte (vlekken-)plankaarten
3e dimensie:
- allereerste stedenbouwkundigen
- vogelvluchten van complete stadsdelen
- als totaalplan en eindbeeld
- tegenwoordig vaak als bebouwingsstructuur
e
4 dimensie: tijd!
korte duur (architectuur)middellange duur (stedenbouw) lange duur (gebruik)
5e dimensies:mobilisatie en bundelen van vertrouwen
Hoe sluit je aan op de identiteit van de stad
• Dimensioneren op de schaal van:
- regio & stad - buurt & wijk - blok & straat
• Ordenen en vormgeven van de ruimtelijke ruimte
• Samenhang en structuur vinden is daarbij het doel
• Elk schaalniveau van stad tot gebouw
Stedenbouw is:
- structureren
- vormgeven
- voorwaarden scheppen (voor volgende partijen)
Stedenbouwkunde heeft te maken met
Architectuur Planologie
Verkeerkunde Landschap
Stedenbouwkundige tekeningen:
- Communicatiemiddel - Vogelvlucht
- Ontwerp- en onderzoeksmiddel (visie) - Perspectief
- Kaart/plattegrond - Doorsnede/profiel
Planologie
• Vanuit sociale wetenschap bestemmingen aanwijzen in de ruimtelijke ordening,
• Werkwijze: onderzoek, probleem- en behoefte- analyses, doelstellingen, uitgangspunten,
opstellen functioneel programma, ontwikkelingsrichting,
• Resultaten worden vastgelegd in beleidsnota’s.
Stedenbouw:
• Vanuit inventarisatie ontwikkelen van een ruimtelijke visie,
• Werkwijze: locatie onderzoek, ruimtelijke verkenning, ontwerpvoorstellen
• Resultaten vooral vastgelegd in beelden
Stedenbouwkundige:
• Ontwerpen reageren op culturele elementen
• De bebouwde omgeving staat centraal
Landschapsarchitect:
• Ontwerpen reageren op natuurlijke elementen
• De groene context staat centraal
Ontwerpen op: structuur, filosofie, stedelijke ruimte, gebouw niveau
, Wat zijn de effecten op de Europese stad in de negentiende eeuw?
• Uitvinding stoommachine: fabrieken: grootschalige productiegoederen
• Uitvinding stoomtrein: transport: continentale verspreiding en welvaart
Wat zijn de effecten op de Europese stad in de negentiende eeuw?
1. aanleg nieuwe infrastructuur voor verkeer en vervoer (via land en water)
2. regionale bereikbaarheid steden door aanleg spoorlijnen (Londen, Amsterdam)
3. explosieve bevolkingsgroei in steden
4. wantoestanden in de woonomstandigheden van de arbeidersbevolking (slechte woon
toestand, huizen dicht op elkaar en slobberwijken)
5. wantoestanden zorgen voor het uitbreken van tuberculose, tyfus en cholera.
Oorzaken explosieve bevolkingsgroei:
• Opkomst nieuwe transportmiddelen (trein/tram/stoomboot)
• Aanleg bijbehorende infrastructuur (spoor en wegen)
• Toename van de industriële welvaart in de grote stad
• Massale bevolkingsmigratie van platteland naar de stad
• Verdichting en vervuiling van de oude (vesting)steden
Oorzaken wantoestanden en armoede arbeidersbevolking:
• Overbevolking (zowel oude wijken als nieuwe buitenwijken)
• Snelle revolutiebouw (met onsolide huizen en woonkazernes)
• Gemeenschappelijke sanitaire voorzieningen (vaak nog in de buitenlucht)
• Chronisch gebrek aan hygiëne (sanitair, verlichting, ventilatie en open ruimten)
• Ontoereikende afvoersystemen (stad is een vuilnisbelt)
Plannen voor de explosief groeiende steden:
1. Reconstructieplan
• Parijs, Frankrijk
• Haussmann (1809-1891)
2. Uitbreidingsplan
• Barcelona, Spanje
• Cerdà (1815 – 1876)
3. Inbreidingsplan
Wenen, Oostenrijk
• Van Sicardsburg & Van der Nüll (1812 – 1868)
Camillo Sitte:
Der Städtebau nach seinen künstlerischen Grundsätzen (1889)
Les 2: Berlage (moderne stedenbouw) en tuinsteden (1900-1930)
Stedenbouwkundige opgaven in de 19de eeuw:
• het gezondheidsvraagstuk (hygiënische aspecten)
• de schoonheid van de stad (esthetische aspecten)
• constructie en materialisatie (technische aspecten)
• de grondexploitatie v/d stad (economische aspecten)
Pas aan het einde van de 19de eeuw een grote trek van platteland naar de stad
Stimulans was de verschuiving in werkgelegenheid: landbouw naar handel, dienstverlening en
vooral de industrie. Naast Amsterdam-Rotterdam-den Haag ook Zaandam, Eindhoven-Tilburg,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauradijk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.