Samenvatting
Samenvatting H14: waarnemen, Nectar 4e ed vwo 5 FLEX leerboek, ISBN: 9789001736019 Biologie
H14 waarnemen samenvatting
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
H14: WaarnemenParagraaf 1: Zintuigcellen
zintuigcellen zijn gespecialiseerde cellen die reageren op een
specifieke prikkel (adequate prikkel). je twee evenwichtszintuigen
bevinden zich in het inwendige deel van je oren en registreren
welke bewegingen je hoofd maakt. beide evenwichtszintuigen
bestaan uit het vestibules en drie halfcirkelvormige kanalen, ze zijn
beide gevuld met endolymfe. zie bron 1.
Over de stand van je hoofd krijg je info uit twee kleine zintuig
orgaantjes in het vestibulum: de maculae. de haarcellen in een macula steken met
lange ciliën in een geleilaag met daar bovenop een laagje kalksteentjes, de massa
hiervan maakt ze gevoelig voor de zwaartekracht. info
over draaibewegingen van je hoofd komt uit de drie
halfcirkelvormige kanalen, de kunnen draaiingen in drie
richtingen registreren: ja (boven kanaal), nee
(zijkanaal), nou ja (achterkanaal). elk kanaal heeft een
knobbel met daarin haarcellen met lange ciliën, die
ciliën steken in een geleiachtige massa de cupula die
vrij heen en weer kan bewegen met de endolymfe. de ciliën buigen en de
haarcellen sturen impulsen naar het evenwichtscentrum in de hersenstam: je neemt
waar dat je hoofd draait. zie bron 2.
receptorcellen zijn zintuigcellen, de zintuigcellen in de cupulae en de maculae van
je evenwichtsorganen zijn mechanoreceptoren, ze zijn gevoelig voor een
mechanische prikkeling (buiging ciliën). andere receptoren in je huid reageren op
temperatuursveranderingen: thermoreceptoren. zintuigcellen in je tong en neus
reageren op bepaalde stoffen: chemoreceptoren. in je oog zitten fotoreceptoren
die reageren op licht. receptorcellen hebben net als neuronen, over hun
membraan een rustpotentiaal, een adequate prikkel leidt tot een verandering van
het membraanpotentiaal. bij mechanoreceptoren is dit vormverandering van
celmembraan, thermoreceptoren is dit oorzaak van een warmtegevoelig eiwit. bij
chemo/fotoreceptoren speelt een secundaire boodschapperstof een rol.
pijnreceptoren zijn zenuwcel uiteinden die reageren op prikkels die schade kunnen
geven, zoals een hoge temperatuur. de prikkeldrempel ligt veel hoger.
, Paragraaf 3: Het gezichtszintuig
Licht dat het oog binnenkomt komt terecht bij de fotoreceptoren achterin je oog,
op het netvlies. de grootste lichtbreking ontstaat bij het hoornvlies. de bolle ooglens
vlak achter de pupil convergeert het licht nog verder, het kamervocht dat in de
voorste oogkamer tussen hoornvlies en lens zit en het glasachtig lichaam breken het
licht ook. het netvlies ligt aan de achterzijde van het oog voor het vaatvlies. Het
harde oogvlies vormt de buitenkant.
grote puillen: het is donker, je oog probeert zo veel
mogelijk licht op te vangen door lopende spiertjes in
de iris samen te trekken. kleine pupillen: kringspier in
de iris van je oog trekt samen zodat je ogen
beschermd zijn tegen fel licht. (pupilreflex). zie bron 3. de pigmentcellen achter in
het netvlies bieden extra bescherming tegen fel licht, deze cellen bevatten donkere
pigmentkorrels die zich bij fel licht in de uitlopers van de pigmentcellen verspreiden.
met de gele vlek (recht achter je pupil) kan je scherp zien. in de gele vlek liggen
alleen receptorcellen van het type kegeltje. elk kegeltje heeft een eigen
afvoerende sensorische zenuwcel die scherpe beelden mogelijk maakt. rondom de
gele vlek nemen kegeltjes af, daar liggen vooral de receptorcellen van het type
staafje. doordat staafjes in groepen zijn geschakeld op een afvoerend sensorische
zenuwcel ontstaan geen scherpe beelden. zes oogspieren verbonden met het
harde oogvlies richten de optische as voortdurend op de plek die je wil zien. de
blinde vlek is de plek waar geen staafjes of kegeltjes zijn, hiermee zie je niks.
een ooglens zit met lensbandjes vast in het straalvormig lichaam. kringspier
ontspannen = opening met grote diameter = lensbandjes staan strak = lens in
plattere vorm -> verkleint brekingsindex van de lens en je ziet scherp in de verte. het
tegenovergestelde moet gebeuren als je scherp wil zien van dichtbij. bij het
verouderen van de lens vermindert de elasticiteit, een leesbril is dan nodig om het
oudziend oog de gewenste extra breking te geven, de vormverandering van je
ooglens bij het scherpstellen heet accommoderen.
breken de lichtstralen te weinig, of is de oogas te kort, dan
ben je verziend (het beeld is scherp achter het netvlies). wil
je dichtbij kunnen zien? bril nodig met bolle lensvorm. bij te
grote lichtbreking of een te lange oogas kun je in de verte
niet scherp zien, je bent bijziend.(het beeld is scherp vóór het
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper qazwsxedc123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,59. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen