2B2
,Multipel myeloom plasmacel (maakt afwijkende antistoffen) beenmerg ziekte met M-proteine en beperkte immuniteit.
MGUS (klein beetje afwijkende B-cel) asymptomatisch myeloom (smoldering; alleen behandelen bij hypercalciemie,
nierinsufficientie, anemie en botlaesies (CRAB)) = 2nd hit myeloom (bloed afwijkend, botafwijking, rugklachten) plasmacel
leukemie (plasmacellen ook in bloed). Pneumokokken infectie!
Klachten: pijn in skelet (afbraak bot tgv tumor), kromme rug (wervelinzakkingen), anemie (beenmergverdringing), infecties
(immunodeficiencies: IgG), nierinsufficientie (cast nephropathie), dorst (hypercalciemie), moeheid (ziekte, anemie) + verhoogd
kreatinine, moeheid, breuken.
Dx: anemie, eiwitspectrum, serum/urine vrije lichte ketens, beta2-microglobuline, nierfunctie, calcium, albumine. X-skelet:
lytische haard in bot. Beenmergonderzoek: 65% plasmacellen, immunofenotypering, FISH/karyotypering (hyperdiploidie: betere
prognose).
Prognose: ISS-classificering; kijkt naar beta2 + albumine
Tx: stamceltransplantatie, goede respons <65jr. bij veel pijn Radiotx.
Kan IgG-tekort (hypogammaglobulinemie) veroorzaken.
Figuur 1 - Multipel Myeloom
Primaire immunodeficientie aangeboren, genetisch, probleem ligt binnen immuunsysteem. Incidentie 1:1200
Meer dan de helft antistofafwijkingen (vooral selectieve IgA def, dan hypogammaglobulinemie, zelfdzaam + ernstigst: hyper IgM
syndroom + agammaglobulinemie), daarna T-cel afwijkingen, X-linked.
Vroeg in celontwikkeling: agammaglobulinemie, afwezige/lage B-cellen
Laat in celontwikkeling: hypogammaglobulinemie, partiele antistofdeficientie met normale/verhoogde B-cel, class switch defect
- >8 oorontstekingen <1 jr, hardnekkige schimmelinfecties, terugkerende diepe abcessen in huid/organen, >2mnd AB
weinig effect, >2 ernstige infecties (meningitis/sepsis), in de familie >1 pt met PID, groeiachterstand tgv malabsorptie
door dysbacteriose of infecties.
Gevolgen PID: meer infecties, autoimmuun fenomenen, allergie, lymfoprolifeatie, granulomen, groeiachterstand, vermoeidheid.
2 mutaties:
1. RAG-gen mutaties: vroeg in ontwikkeling B/Tcel probleem veroorzaken: ernstig
2. IFNgamma (macrofaag)/IL-12 (T-cel) communicatie macrofaag + T-cel is verstoord
Gevolgen immuundeficienties: infecties, tumoren (maligne lymfomen + leukemie) + autoreactiviteit.
Dx = kliniek flowcytometrie (aantonen celpopulaties (soort cellen+hoe zien eruit) genetische analyse (PCR).
Rol flowcytometrie:
- Analyse lymfocyten subtypes
- Analyse eiwitexpressies (markers)
- Analyse voorloper B-celdifferentiatie in beenmerg
- Analyse perifere B-cel subsets (hoe zit t met classswitching)
X-gebonden agammaglobulinemie XLA S. pneumonia + H. influenza
Vanaf 3 mnd na geboorte veel infecties: man met <2% CD19+ B-cellen + mutatie BTK gen
- IgG, IgM, IgA serum sterk verlaagd, geen B-cellen in bloed, in lymfeklier nauwlijks follikels/plasmacellen, normale
cellulaire immuniteit.
- Mutatie in BTK: voor pre-B-cel-receptor
- Disregulatie syndroom: rare dingen met je immuun systeem: auto-immuun, granulomaten, lymfoproliferatie.
Tx = immunoglobulinen (+profylactische AB)
SCID Severe Combined Immunodeficiency (T/B/NK +/-)
,X-linked SCID foor mutatie IL2RG gen dat codeert voor common gamma keten
Tx = hematopoietische stamcel transplantatie of gentherapie
Hielprikscreening: kinderen zonder TRECs SCID
CVID Common variable Immune Deficiency recidiverende infecties (bronchitis, pneumonie, sinusitis, otitis media, chronische
long).
Hypogammaglobulinemie (verlaagd IgG + IgM en/of IgA) >4 jr, afwezig/slechte vaccinatieresponsen of verlaagde switched
memory B-cellen, andere oorzaken zijn uitgesloten. B-voorlopercellen in periferie. 40% T-cel dysfunctie. Meeste virale infecties
wel normaal geklaard. Verhoogd risico maligne lymfomen + maagkanker. Kunnen granulomen ontstaan (8-20%). Met
splenomegalie/lymfadenopathie.
Slechte prognose bij chronische longziekte, lymfomen.
Endocriene auto- Doelwit (orgaan) Antigenen Therapie Prevalentie auto
immuunziekte antistoffen bij
(aanwezige auto- ziekte
antistoffen zijn dit
maar dan anti-TSH-R
etc)
ziekte van Graves Thyrocyten in schildklier TSH-R Er is hyperthereoidie: er 80-90%
is teveel hormoon
vermoeidheid, hartkloppingen, Schildklier(TSH verlaagd, TPO, Tg
warmte-intolerantie,
FT4verhoogd)
gewichtsverlies, diarree,
transpireren
2:1000
ziekte van Hashimoto Schildklier(TSH verhoogd, FT4 TPO, Tg thyroxine 80-100%
verlaagd)
vermoeidheid, koude
intolerantie, gelaats- en/of ooglid
oedeem, gewichtstoename,
obstipatie
2-4:10.000
Diabetes Mellitus type I cellen vd eilandjes van ICA (GAD en IA-2) Insuline 60-85%
Langerhans in alvleesklier
dorst, frequent urineren, Insuline 30-50%
constant hongergevoel,
Hormoon insuline zelf
gewichtsverlies, dyspnoe
1,4:10000
Insuline afwezig
ziekte van Addison Steroïdproducerende cellen 21-OH Gluco-en 70-90%
vd bijnierschors Cortisol mineralocorticoiden
vermoeidheid, anorexia, verlaags
misselijkheid, braken
60 per miljoen
SOAs
Urethritis bij man meest voorkomende oorzaak = SOA.
Vaginale klachten: candida albicans, bacteriele vaginose (disbalans, Nugent score, Amsel-criteria: dunne homogene grijs witte
fluor, vaginale pH >4.5, positieve amine test, clue cells in fysiologisch zout preparaat), chlamydia, trichomonas vaginalis,
gonorreu.
Klassieke bacteriele verwekkers: Neisseria gonorrhoea, chlamydia trachomatis, treponema pallidum.
• Neisseria gonorrhoea koloniseert mucosa, veel soorten niet pathogeen, belangrijkste soorten: meningitis + gonorrhea.
Gram-negatieve diplokokken, pili, kapsel, intracellulaire vermenigvuldiging
• Gonococcen infectie urethritis, cervicitis, proctitis, pharyngitis. Opstijgend: endometritis, epididiymitis, PID, Fitz-Hugh-Curtis
syndroom. Opthalmia neonatorum. Gedissimineerde infectie: koorts, polyarthritis, tenosynodermatitis, septische artritis. Dx:
PCR.
, • Treponema pallidum spirocheet, congenitale syfillis, #1 ulcus(lokaal), #2 huidafwijking, koorts (systemisch) #3 diepe
organen/weefsels. Dx: serologie screening (treponemale test) + confirmatie immunoblot. Non-treponemale test: kijken of er
echte, actieve primaire syfilis is. PCR ulcus.
• Chlamydia trachomatis obligaat intracellulaire, 18 serovars in 3 biovars:
- A, B, Ba, C: trachoom (bindvliesontsteking oog)
- D-K: urogenitale infecties
- L1tm L3: lymphogranuloma venerum (LGV) = ernstiger beloop.
- Complicaties: epipidiymis, endometritis, salpingitis, PID, Fitz-Hugh-Curtis sydnroom, EUG, infertiliteit. Neonaten:
conjunctivitis, pneumonitis.
• Mycoplasma genitalium: urethritis bij mannen. Dx: PCR, Tx: azithromycine.
Meest voorkomende SOAs: chlamydia, gonorroe, syfilis, HIV, HBV, HCV, genitale wratten, genitale herpes.
Familiaire mediterane koorts: koorts, ontsteking van vliezen (pericarditis, peritonitis, pleuritis), arthritis, rash. Mutatie in MEFV-
gen (inflammasoom!). Tx = colcichine + diclofenac
VEXAS
Verworven mutatie in UBA-1, X-gebonden. Sterk verhoogde inflammatie parameters, macrocytaire anemie, vacuolisatie in
beenmerg, vaak huidbetrokkenheid en kraakbeenbetrokkenheid. Autoinflammatoir (niet altijd koorts, wel huidafwijking). Als
CRP en BSE normaal zijn: geen sprake van auto-inflammatoire ziekte.
Guillain-Barré syndroom (1:2000/5000): post-infectieuze autoimmuun neuropathie, ontsteking vd zenuwen, snel progressieve
verlamming armen en benen door kruisreactieve antistoffen (mol. Mimicry/doorbraak van tolerantie): campylobacter jejuni.
Lipo-oligosaccharide mimicking GMI1 tegen ganlioside GM1.
Sympatische oftalmopathie: schade aan 1 oog, oculaire antigenen komen vrij, omen in lymfeklier, productie actieve T-cellen,
gaan oog in en veroorzaken probleem: schade 2 ogen ( vrijkomen afgeschermde autoantigenen/immune priviliged
sites/doorbraak van tolerantie)
HIV infectie varieert qua leeftijd
Prenataal Volwassen
Snelle progressie (maanden) Langzame progressie (jaren)
>50% mortaliteit in 2 jaren (ART-) 40% mortaliteit 10 jr
<5% long-term non-processors 5-10% long term non processors
Aantal lymfocyten leeftijdsafhankelijk
Immune aging jonge leeftijd
- Neonaat in staat tot IgM, IgG, IgA productie, maar beperkt
- Serum IgG + IgM bereikt volwassen op 4-8 jr; serum IgA in puberteit
- Dalspiegel IgG op 6 mnd (transiente hypogammaglobulinemie)
- Ig tegen T-cel afhankelijke antigenen vanaf 4e mnd zwangerschap
- Prenatale infecties met rubella/CMV: relatief hoge concentratie IgM antistoffen in navelstrengbloed
- Clearance viral load sneller in volwassenen, meer regulatoire T-cel activiteit . Th2, Th17 > Th1. CD8+ responsen
beperkter qua specificiteit.
- Extracellulaire pathogenen Th2/Th17 = ok
- Intracellulaire pathogenen Th1 = niet optimaal.
