Samenvatting vooral gebaseerd op slides uit hoorcolleges, met soms eigen notities en vaak voorbeelden om leerstof te verduidelijken. Heel soms met stukken uit boek 'Inleiding tot het recht' van Boudewijn Bouckaert & Mark Hoecke (kan helpen om leerstof beter te begrijpen).
,College 1: essentie & indeling v/h recht
1) Essentie v/h recht
Leerdoelen college 1:
Weten wat recht is en waarin het verschilt van andere
normen
Begrijpen waarom “recht” noodzakelijk is
Inzien dat recht onderhevig is aan tal van factoren en evoluties
Besef hebben v/d achterliggende ideeën die a/d basis liggen v/d indeling v/h recht
Duiding kunnen geven bij de actualiteit vanuit het perspectief v/h recht
2) Het begrip “recht”
Recht = een geheel van bindende regels
3 soorten bepalingen:
- Gebodsbepalingen (=moeten)
Vb. men moet elk jaar een belastingaangifte doen
- Verbodsbepalingen (=niet mogen)7
Vb. men mag niet frauderen
- Verlofbepalingen (=mogen, maar niet moeten)
Vb. men mag scheiden, maar dat moet niet
Andersoortige indeling:
- Regels toepasbaar naar keuze
Vb. testament opstellen volgens regels
- Wilsaanvullende (vs. gebiedende) regels
Vb. koop is gesloten bij overeenstemming over zaak en prijs, ook al is de zaak nog
niet geleverd en de prijs nog niet betaald.
- Technische regels
Vb. verjaring (verlies van rechten na bepaalde periode omdat men rechten niet
heeft opgeëist)
, Naleven v/h recht:
- Rechterlijke macht
- Arbitrage (= een methode van geschilbeslechting waarbij een onpartijdige arbiter
i/e geschil tussen partijen een bindende uitspraak geeft)
- Gemeentelijke Administratieve Sancties
Definitie
Rationeel opgebouwd geheel van enerzijds precies afgelijnde begrippen en anderzijds
normen waaraan van overheidswege opgelegde (erkende) straffen kleven, die langs
instellingen worden afgedwongen en waarvan het de bedoeling is de orde i/d
samenleving te organiseren, te handhaven en te herstellen.
Recht Ethiek Godsdienst
Doel ordening geestelijke eeuwige zaligheid
samenleving vervolmaking
individu
Oorsprong maatschappij mens opperwezen
Gericht op het uiterlijke op het innerlijke zowel op innerlijke
als uiterlijke
Sanctie vrijheidsberoving, slecht geweten, bestraffing door
geldboete, wroeging… het opperwezen
gedwongen
uitvoering,
schadevergoeding…
,4) Waarom “recht”?
Regels die een zekere orde brengen i/d samenleving en rust i/d onderlinge
verhoudingen tussen individuen en groepen
- Historisch gedetermineerd
- Bepaalde (tijdsgebonden) ideologie
- Politiek, sociaal en economisch systeem
- Realisatie v/e beleid (onder druk van lobby’s)
- Doen naleven van bepaalde morele regels
Economie
RRrerrr
5) Rechtsgeschiedenis
Romeins recht
- Trias politica = driemachtenleer
- Aansprakelijkheid > Aquila
- Bepaalde adagia
Vb. adagio = in dubio pro reo = indien men niet kan bewijzen wie de dader is,
gaat voordeel naar verdachte en mag men deze vrijspreken
Code Napoleon
- Burgerlijk Wetboek
,6) Kenmerken v/h recht
Nemo censetur ignorare legem = iedereen wordt geacht de wet te kennen
Dezelfde regels voor iedereen in dezelfde situatie
Rechtsbedeling
- Beoordeling in concreto, zuiver individuele toepassing v/h recht
(≠precedentenrecht (“common law”))
- Precedentenrecht = verwijzen naar bepaalde uitspraak van Hooggerechtshof
Specifieke normen en begrippen
Privaat recht
- Verhouding tussen burgers onderling
- Gelijke verhouding
- Regelen van private belangen van individuen of groepen
- Doorgaans van aanvullend recht
Gemengde rechtstakken
,9) Publiek recht
Grondwettelijk recht (2de BA)
Bestuursrecht (2de BA)
Uitvoerende macht en administratieve overheden
Strafrecht (college 7)
Limitatieve lijst van strafbare gedragingen en hun sanctie
- Strafprocesrecht (versus gerechtelijk privaatrecht)
Fiscaal recht
- Faillissement Thomas Cook
- SMS-actie baby Pia
- Immuuntherapie Mathis
- Niet roken (in de wagen) i/h bijzijn van kinderen
- Theatervoorstelling -> “Wie sigaret (op het podium) te storend vindt, krijgt geld
terug”
- …
,College 2: bronnen v/h recht + rechterlijke organisatie
1) Rechtsbronnen (= waar vind ik het recht terug?)
Internationaal en supranationaal
Verenigde Naties
Internationale Arbeidsorganisatie
Raad van Europa
Verdragen = akkoorden tussen landen. Landen kunnen overeenkomen om een
probleem of een situatie op een bepaalde manier op te lossen/aan te pakken. Het
gaat om een probleem van internationale aard.
Vb.
Europees sociaal handvest = hierin staat het recht dat werknemers mogen staken,
MAAR het leger mag nooit staken.
Europees Verdrag van de Rechten van de Mens
Europese Unie
Verordeningen = vormen een eigen bron, hebben geen verduidelijking nodig,
rechtstreekse doorwerking.
Bij tegenstrijdigheid tussen dergelijke Europese regels en een Belgische wet,
hebben de Europese regels altijd voorrang.
Richtlijnen = moeten leiden tot een aanpassing v/d nationale wetgevingen
Nationaal
Grondwet
- Inrichting v/d Staat
- Grondrechten/vrijheden burgers
- Staat hiërarchisch boven andere wetten en kan andere wetten vernietigen
Hiërarchie?
- Inter- en supranationaal recht
Wel/geen rechtstreeks werking
, Formele wet versus materiële wet
Formele wet = akte die uitgaat v/d wetgevende macht en die niet duurzaam, noch
algemeen geldend is
vb. federale wet, decreet, ordonnantie
Materiële wet = elke rechtsregel uitgevoerd door een daartoe bevoegde overheid die
duurzaam is en algemeen geldt
vb. Koninklijk Besluit, ministerieel besluit
Hiërarchie v/d rechtsnormen:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robbeheymansrh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
