Presentatie
Colleges Slaven en Schepen
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Presentatie van 24 pagina's voor het vak Slaven en Schepen aan de UL
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
VII Slavenhandel in Aziatische waterenSlavenhandel en slavernij onder de VOC in Azië. Tot 1800. Slavernij zelf bespreken, waarbinnen de
slavenhandel zich afspeelt. VOC en de VOC vestigingen. Maar de wereld was breder dan alleen de
VOC dienaren zelf: ook Europeanen en Aziatische inwoners. Slavernij in Azië is een onbekend
hoofdstuk, maar dit is onterecht.
1743 het schip Delfland was op weg van Batavia naar Banda. Banda-eilanden zijn bekend van rijst. Er
komen slaven aan boord van dat schip in opstand. Ze zijn gewapend en brengen de stuurman om het
leven. De rest van de bemanning wordt lastig gevallen: dit gebeurt ’s nachts. Bemanning besluit te
vluchten: schip blijft onbeheerd achter. Schip drijft af naar een ander eiland – enige wat de slaven
konden doen – en de slaven weten te ontkomen. Er komt hier onderzoek naar; hoe kan het dat er
zoveel slaven aan boord waren? Slaven werden niet ingezet als zeelieden bij de VOC. Bemanning
heeft nog wat te verantwoorden, omdat ze het schip hebben achtergelaten. Officieren wordt
berecht. Men komt erachter dat de bemanning een tussenstop ging maken en daar hebben ze 44
slaven ingekocht. Ze zijn geboeid aan boord gebracht: van belang. Aan boord van het schip worden
de boeien verwijderd. Mensen waren niet gewend aan het slaaf zijn; ze waren recent tot slaaf
gemaakt. Dus daarom waren ze geboeid. Slaven beraamden een opstand. Met de opstand krijgen ze
hun vrijheid. Het roept een aantal vragen op over het karakter van slavernij in Azië en omdat het
wijst op een circuit van slavenhandel, waar we ook niet zoveel van weten. Ze bedreven privé
slavenhandel.
Hij wil dit verhaal contrasteren met het bestaande beeld: in Nederlands Oost-Indië werden
nauwelijks Afrikanen aangevoerd. De VOC maakte vooral gebruik van (plaatselijk) reeds aanwezige
slaven die van de inlandse vorsten werden gekocht. Er was geen noodzaak voor de aanvoer van grote
aantallen slaven. Het merendeel van de door de VOC ingekochte producten werd met lokale
werkkrachten verbouwd of gefabriceerd. Deze korte tekst is heel kenmerkend. Laat een aantal
misstanden zien. Het beeld wordt beperkt tot de VOC.
Functie van slaven zou niet economisch zijn, maar zou een symbolische-culturele functie zijn. Er zou
vooral sprake zijn van huishoudslavernij. Dit hoort bij het idee dat slavernij kleinschalig is. Het hangt
allemaal samen met een vraagstuk dat zich opwerpt: of deze slavernij milder was in Azië dan in het
Atlantisch gebied. Dit soort vragen kunnen niet beantwoord worden als we zo weinig weten over
slavernij.
Slavenhandel en slavernij onder de VOC in Azië
- Omvang slavernij
- Slavernij en werk
- Omvang slavenhandel
- Slavenhandel
VOC. Cruciaal is niet alleen de intercontinentale vaart, de retourvaart. Belangrijk van het VOC
handelsnetwerk is dat de VOC zich in staat stelt om die goederen te verkrijgen: intra-Aziatische
handel. Huishouding van de VOC was gigantisch in Azië. VOC is ook een overheid en niet alleen een
handelaar in Azië. Rijk aan de randen van de wereld: maar die randen waren wel heel erg rijk en
belangrijk.
Omvang slavenbevolking. Hoeveel slaven leefden er in die VOC-gebieden? Van Batavia is het heel
goed bekend. 1688: 27.500 en in 1780: 40.000. In de Kaap waren er uiteindelijk 16.800 in 1794/1795.
Banda heeft ook slaven (uiteindelijk 4.000), maar is geen stedelijke omgeving: productie van
1
,specerijen. De Kaap is een stad (veel slaven in de stad), maar ook landbouw (voor verversing van de
VOC-schepen). We zien
- Aanzienlijke omvang van de slavenbevolking in de VOC-gebieden (grotere gebieden dan
Nederland in de west had)
- Omvang van de slavenbevolking was direct groter in de 17e eeuw dan in de west en dit beeld
kantelt pas na 1750, als het West-Indische plantagecomplex groeit
Waar zijn deze slaven dan? Wat doen ze voor werk? Slavernij definiëren: relatie waarin de mens
eigendom is geweest en het zeggenschap over deze persoon wordt geclaimd door de persoon die
hem in haar macht heeft. Dit is de kern. Onvrije eigendoms- en arbeidsverhouding. Er zijn ook
tijdelijke vormen van slavernij (schuldslavernij). Juist daar waar slaven worden verhandeld, gaan de
tijdelijke vormen naar definitieve vorm. Kenmerkend voor de slavernij onder VOC bewind is dat
slaven verkoopbaar bezit is. Dit is anders dan lokale slavernij, zoals schuldslaven. Marktslavernij van
de VOC is erg te vergelijken met die van het Atlantisch systeem door de verkoopbaarheid en de
eigendomsverhouding van slaven. De slaaf is ook een bron van inkomsten, niet alleen door die
handel, maar ook door werk.
Welk werk doen ze dan? Economische functie is wel degelijk van groot belang is. Stokken werden
gebruikt om slaven aan het werk te houden. We zien slaven terug op de eilanden in de baai van
Batavia. Bouwen van schepen, schip naar de kust trekken, pakhuizen, ambachtskwartier. Niet op de
grote retourschepen en grote schepen van de intra-Aziatische vaart, dit is te gevaarlijk. Slaven
worden bij het laden en lossen ingezet, maar ook bij artillerie (sjouwen van granaten) en nog ander
zwaar werk. Mijnen: helft vrouwen. Maar dus wel ander beeld dan symbolisch en huishoudelijke
functie. Vrij wijd verschijnsel van koeliedienst doen: ze worden verhuurd of ze kunnen zichzelf
verhuren. Dingen sjouwen en daar geld voor krijgen.
Omvang slavenhandel. Schatting totaal aantallen naar Nederlandse ‘overzeese’ gebieden. 1625 500-
850. 1800 4200-7250. Atlantisch gebied: 1625 50-100. 1800: 7400-12800. Voorzichtige schattingen:
reconstructie. Dit is niet alleen Nederlandse handel. Grote lijnen van het slavenhandel systeem in
kaart te brengen. Hier is juist wel veel over geschreven. Complex handelssysteem. Patronen zijn heel
complex en divers. India, Ceylon en Afrika. Slavenbevolkingen zijn heel erg divers. Gemengde
huishoudens.
Hoe werkt deze slavenhandel? Twee aspecten waar we op ons moeten focussen. Slavenhandel
vanuit meer perifere gebieden en slavenhandel vanuit meer verstedelijkte gebieden. VOC betaalt
met stoffen, tabak, drank, wapens en dit wakkert slavenhandel aan. Ze kopen krijgsgevangen in.
Perifere regio’s, zoals Madagaskar, Indonesische archipel (oostelijk gelegen eilanden), India
(mensenroof en oorlogen). Maar ook stedelijke regio’s waar slavernij normaal is en waar slaven ook
vandaan komen. Er is levendige handel in stedelijke en agrarische gebieden. Er is legale en illegale
slavenhandel in deze levendige gebieden. Er is een enorme vraag en handel naar de naar slaaf
gemaakte mensen. Maar het is ook heel lastig om te controleren. Ontvoering/kidnapping is er: slaven
hebben niet door dat ze tot slaaf zijn gemaakt.
In de 18e eeuw had de VOC 7000 slaven in bezit. Slavenbezitters: VOC-dienaren, Europese en
Aziatische bevolking. VOC haalde vooral slaven voor zichzelf; ze verhandelden geen slaven.
Slavenhandelaren: VOC, VOC-dienaren: met VOC-schepen en met eigen schepen. Europese en
Aziatische handelaren. VOC-dienaren rustten eigen schepen uit om slaven te verhandelen.
Onbekendere stroom zijn de scheepsofficieren in de intra-Aziatische vaart die voor eigen gewin in
slaven gingen handelen, terwijl ze gewoon hun werk blijven doen als schipper/stuurman. Maar ze
kopen ook slaven om ze van de ene naar de andere plek wilden transporten, omdat dit geld oplevert.
2
, Wijd verspreide praktijk van de bemanningen van schepen die de slaven kochten. Dit werd gedoogd
door de VOC, als het maar niet te veel was en het schip niet om hoefde te varen. Ook predikanten
aan boord zijn bezig om slaven te verkopen. Dit zou tegen de belangen van de compagnie ingaan.
Mogelijke omvang: 100.000-200.000, maar er is nog geen onderzoek naar gedaan en bronnen zijn te
gefragmenteerd.
VIII De Middelburgse Commercie Compagnie
De onderneming heet niet alleen slaven verhandeld. Belangrijke onderneming. Twee grote
compagnies gehad en verder allemaal kleine. De grootste was de WIC. Het was een particuliere
organisatie, maar het was ook wel sterk gelinkt aan de staat. MCC was nog meer een particuliere
onderneming. MCC heeft een enorm goed archief achtergelaten. Dit geeft een goede inkijk, alle
handelsboeken, brieven hoe het werkte. Het is in 2011 op de UNESCO werelderfgoedlijst gekomen.
Meest complete. Goudmijn als mensen willen weten hoe slavenhandel in elkaar zit.
Opbouw college
- Ontstaan van de MCC
- Handel en scheepvaart op de West
- Begin van de slavenhandel
- Van goederen- naar slavenhandel
- Cornelis van Kakom en familie
- Economische betekenis MCC voor Middelburg
Ontstaan ligt in het verlengde van de smokkelhandel. MCC gaat daar later mee verder met een soort
tussensprongetje. Het is in 1720 gebeurd en dit heeft een reden. Tien jaar later zijn ze begonnen met
slavenhandel. Waarom? Het heeft iets te maken met het loslaten van het monopolie van de WIC. Er
werd weinig winst gehaald, maar waarom zijn ze dan toch in slaven blijven handelen? Allemaal
familieleden waren erbij betrokken; kapitein had een netwerk om zich heen en was niet de enige
speler. Hoe is de hele economie van Middelburg verknoopt met de MCC?
Nederlandse slavenhandel werd hele tijd alleen door de WIC gedaan. Monopolie is al heel snel
ontmanteld. Er komen allerlei particulieren. Monopolie op de handel op West-Afrika bleef als enige
bestaan. Amsterdam had het grootste aandeel, dus Amsterdam was de grootste slavenhandelaren
tot 1675. Daarna gaan de Zeeuwen het geleidelijk aan overnemen. Zeeuwen worden uit andere
reguliere vaarten gedrukt: ze kunnen moeilijker handelen. Dit kwam in de handen van Hollandse
steden. Ze raakten veel van de reguliere vaart kwijt aan de Hollanders. Wat gaan de Zeeuwen doen?
Ze gaan zich richten op risicovolle takken van de scheepvaart, zoals kaapvaart. Dit kan je alleen doen
als er oorlog is; anders is er geen kaapvaart. Tijden dat er vrede was, schakelde de kaapvaart over op
smokkelhandel. En die smokkelhandel was het monopolie van de WIC op de Afrikaanse westkust. Ze
gaan daar goederen halen, maar er worden ook slaven aangeboden. Smokkelaars kopen de slaven
wel. Portugese en Brazilianen varen daar wel en die hebben wel slaven nodig. Zij willen de slaven
kopen van de smokkelaars; er waren mijnen ontdekt, dus de smokkelaars kregen geld terug vanuit de
mijnen. Smokkelaars raken dus indirect betrokken bij de slavenhandel. WIC vond dat vervelend, want
zij hadden het monopolie en ze zetten dus ook kruisers in. Er werden wel zeker Zeeuwse smokkelaars
opgebracht en dit was schadelijk voor de Zeeuwse economie. Maar toch zijn ze ermee doorgegaan.
Smokkelaars/interloper/tussenloper/lorrendraaierij > allemaal hetzelfde.
Francke: kaapvaart tijdens de Negenjarige oorlog. Paesie: lorrendraaierij. 800 schepen hebben
smokkelhandel bedreven volgens Paesie. Daarvan was tachtig procent Zeeuwen. Dat geeft aan wat
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Si29. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen