In dit document kun je een compacte samenvatting lezen van de relevante onderwerpen die aan bod komen bij het vak materieel strafrecht in de hoofdfase van HBO-Rechten. De onderwerpen worden uiteengezet in stappenplannen (handig om te leren en toe te passen op je tentamen :)). Voor een compleet beel...
College 1: Inleiding bestanddelen en elementen
Het legaliteitsbeginsel, art. 1 Sr
- Lex scripta-beginsel: de straf moet berusten op een WIFZ.
- Verbod van terugwerkende kracht.
- Verbod van analogie: verbod aan de strafrechter opgelegd, om feiten die niet zwart
op wit strafbaar zijn gesteld, toch onder een strafbaar feit te brengen.
- Lex certa beginsel: strafbaar feit moet voldoende bepaalbaar zijn.
Schulduitsluitingsgronden - schuld/verwijtbaarheid (SUG)
- Ontoerekeningsvatbaarheid (39 Sr)
- Psychische overmacht (40 Sr)
- Noodweerexces (41 lid 2 Sr)
- Een onbevoegd gegeven ambtelijk bevel (43 lid 2 Sr)
- Afwezigheid van alle schuld (AVAS)
Rechtvaardigt de dader
Rechtvaardigingsgronden - wederrechtelijkheid (RVG)
- Overmacht noodtoestand (40 Sr)
- Wettelijk voorschrift (42 Sr)
- Bevoegd gegeven ambtelijk bevel (43 lid 1 Sr)
- Noodweer (41 lid 1 Sr)
- Ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid
Rechtvaardigt de daad
Stappenplan
1. Is noodweer een SUG of een RVG?
2. Wat tast deze SUG/RVG aan?
3. Is wederrechtelijkheid/verwijtbaarheid een element of bestanddeel?
4. Bij welke vraag uit het beslisschema komt dit aan bod?
5. Wat wordt de einduitspraak?
6. Welk wetsartikel hoort hierbij?
Rechterlijk beslissingsschema
,Stappenplan bestanddeel
1. Is het een SUG of een RVG?
Noodweer is een rechtvaardigingsgrond.
2. Wat tast deze SUG/RVG aan?
Een rechtvaardigingsgrond tast de wederrechtelijkheid aan; de daad.
Een schulduitsluitingsgrond tast de schuld aan
3. Is wederrechtelijkheid/verwijtbaarheid een element of bestanddeel?
Wederrechtelijkheid staat in art. 282 lid 1 Sr: en is dus een bestanddeel omdat het letterlijk in
de wettekst staat.
4. Bij welke vraag uit het beslisschema komt dit aan bod?
Bestanddelen komen aan bod bij de eerste materiële vraag (vraag 5). Kunnen alle
bestanddelen worden bewezen? i.c. is dat niet het geval want bestanddeel
wederrechtelijkheid wordt aangetast door noodweer.
5. Wat wordt de einduitspraak?
Dan volgt er vrijspraak
6. Welk wetsartikel hoort hierbij?
352 lid 1 Sr
Stappenplan element
1. Is het een SUG of een RVG?
Noodweer is een rechtvaardigingsgrond.
2. Wat tast deze SUG/RVG aan?
Een rechtvaardigingsgrond tast de wederrechtelijkheid aan; de daad.
Een schulduitsluitingsgrond tast de schuld aan
3. Is wederrechtelijkheid/verwijtbaarheid een element of bestanddeel?
Wederrechtelijkheid staat niet in art. 287 Sr: en is dus geen bestanddeel maar een element.
4. Bij welke vraag uit het beslisschema komt dit aan bod?
Elementen komen aan bod bij vraag 7; kunnen de elementen worden bewezen?
5. Wat wordt de einduitspraak?
Dan volgt er OVAR
6. Welk wetsartikel hoort hierbij?
352 lid 2 Sr
Interpretatiemethoden
- Grammaticaal - Teleologisch
- Wetshistorisch - Systematisch
- Rechtshistorisch
College 2: Legaliteit en wederrechtelijkheid
, Dreigbriefarrest → wederrechtelijkheid: strijd met het recht; strijd met hetgeen in de
maatschappij als betamelijk wordt geacht. (de term mishandelen is wederrechtelijk; dat doe
je expres en kan niet anders dan wederrechtelijk).
De Hoge Raad hanteert in meerdere arresten een ruim wederrechtelijkheidsbegrip. Zo
oordeelde de Hoge Raad in het dreigbriefarrest dat ‘verdachte moeten hebben beseft dat hij
de grenzen van het maatschappelijk betamelijke met het schrijven van brieven waarin met
wraakacties werd gedreigd verre overschreed en dat rekwirant bij een en ander heeft
gehandeld met het oogmerk om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen’.
Wederrechtelijk als bestanddeel houdt dus in ‘handelen in strijd met het objectieve recht/
maatschappelijke betamelijkheid’
College 3: Opzet
Opzet → Willens en wetens handelen
3 gradaties:
1. Oogmerk → wil komt sterk overeen met het gevolg
2. Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn → gevolg niet primair gewild, maar
onlosmakelijk verbonden met primair doel
3. Voorwaardelijk opzet (ondergrens) → wel bewust de aanmerkelijke kans
aanvaarden dat het gevolg intreedt
a. HR Hoornse taart
b. HR Bumperkleven
Stappenplan voorwaardelijk opzet
Stap 1: wat staat er in de wet?
a. Opzettelijk
b. Met het oogmerk
c. Wetende dat/ wist dat
d. Ingeblikt opzet; je kan iemand niet per ongeluk mishandelen
Bij a-d, opzet = een bestanddeel
Stap 2: kan het bestanddeel opzet worden bewezen?
Eerst definitie weergeven:
Welbewust de aanmerkelijke kans aanvaarden dat het gevolg intreedt; aanvaardt de
verdachte de kans dat een bepaald gevolg intreedt?
- Daarna de vraag formuleren op de casus: heeft Marcel door met een barkruk
meerdere malen op het hoofd van mario te slaan welbewust de aanmerkelijke kans
aanvaard dat Mario hierdoor zwaar lichamelijk letsel zou oplopen?
1. Is er sprake van een aanmerkelijke kans?
- Algemene ervaringsregels
- Aard vd gedraging
- Omstandigheden waaronder die is verricht.
- Is het een feit van algemene bekendheid dat…?
2. Was de verdachte zich bewust van deze kans?
Normatief (gemiddelde burger). Beoordelen ook aan de hand van eventueel
afgelegde verklaringen en omstandigheden van het geval.
3. Heeft de verdachte deze kans aanvaard?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nadiadehaan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
