Alle begrippen voor eindexamen HAVO. Door deze samenvatting en veel oefenen een 7.6 gehaald op 2021 eindexamen. (moeilijk examen kijk n-term). Ook historische contexten, kenmerkende aspecten en samenvatting alle hoofdstukken beschikbaar!
Een verdrag uit 1648 dat een einde maakte aan de Tachtigjarige Oorlog tussen Spanje en de
opstandelingen in de Republiek.
Beeldenstorm
De vernieling op grote schaal van beelden en plunderingen van katholieke kerken en kloosters door
de Calvinisten in de Nederlanden in 1566.
Calvinisten
Volgelingen van Calvijn. (protestant) En zijn zeer streng in geloof, relikwieën, heiligen, kaarsen en het
orgel is bijgeloof. Predestinatieleer en gelovige mag zelf geloof behalen doet een vorst dit mag hij
afgezet worden.
Centralisatiepolitiek
Politiek waarbij wordt geprobeerd om zoveel mogelijk vanuit één gebied te besturen. (een centrale
plek)
Humanisme
Geleerde die op basis van geschriften van oude Grieken en romeinen de wereld beter probeerde te
begrijpen > in geschriften soms christelijke boodschappen toegevoegd en dat kon niet volgens de
humanisten. Door te vergelijken met oude teksten en de nieuwe teksten werden de fouten eruit
gehaald > kritisch denken en een universeel mens proberen te zijn > nieuwe wetenschappelijke
belangstelling > rationeel optimisme > wereld verklaren op een rationele manier.
Individualisme
Maatschappelijke stroming waarbij het individu centraal staat.
Kolonisatie
Het verschijnsel dat een land een ander land in bezit neemt en dit land dan als deel van zichzelf (als
een kolonie) gaat beschouwen.
Lutheranen
Volgelingen van Luther. (protestant) Minder streng dan Calvijn; relikwieën en heiligen is bijgeloof,
oprecht geloven daardoor kom je in de hemel en vorst mag geloof van zijn onderdanen bepalen,
‘wiens gebied, diens gebed’.
Ontdekkingsreizen
Reizen waarmee onbekende gebieden worden verkend.
Acte van Verlatinghe
Plakkaat waarmee een aantal gewesten van de Nederlanden in 1581 zich onafhankelijk verklaarden
en Filips II werd afgezet als hun heerser.
Protestants
Stroming in het christelijk geloof die is ontstaan na een breuk met de rooms-katholieke kerk. (Luther
en Calvijn)
,Reformatie
Kerkhervorming die tot doel had om de misstanden binnen de rooms-katholieke kerk op te lossen en
die de grondslag vormde voor het protestantisme. Dit werd door de humanisten gedaan. Zij vonden
dan de katholieken bezig waren met macht, rijkdom en dat het geloof bijgeloof was. Humanisten
vonden de bijbel de basis van het geloof en niet de heiligen in de kerk.
Renaissance
Periode in de 15e en 16e eeuw die wordt gekenmerkt door een vernieuwde levensstijl en een
heropleving van kunst en wetenschap, geïnspireerd op de klassieke oudheid.
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
De naam die de zeven Nederlandse gewesten zichzelf in 1588 gaven nadat ze zich hadden
losgemaakt van Spanje en geen koning meer hadden en geen koning konden vinden. Dit was heel
speciaal in staatkundig opzicht.
Rooms-katholiek
Het deel van het christendom dat gehoorzaam is aan de paus in Rome.
Vrede van Augsburg
Vredesovereenkomst gesloten in 1555, waarin werd bepaald dat iedere vorst het geloof van zijn
onderdanen zelf mocht bepalen. Wiens gebied, diens gebed.
Wetenschappelijk denken
Manier van denken waarbij nieuwe kennis voortkomt uit studie en onderzoek. Dit kwam door de
humanisten.
TIJDVAK 6
Absolute vorst
Vorst die met absolute macht regeert.
Droit divin
Het goddelijk recht waarop de koningen van de 17 e eeuw zich beriepen om hun koningschap te
rechtvaardigen.
East India Company (EIC)
Engelse handelsonderneming, die gold als de grootste concurrent van de VOC.
Edict van Nantes
Edict dat in 1598 godsdienstvrijheid garandeerde voor de Franse hugenoten.
Empirisme
Filosofische stroming waarin wordt gesteld dat kennis uit de ervaring voortkomt en het beginpunt
van kennis de zintuiglijke waarneming is.
Gewestelijke Staten
Het bestuur van een gewest.
Gouden Eeuw
Periode in de 17e eeuw dat het erg goed ging met de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
, Mercantilisme
Economische politiek waarbij de staat de handel en nijverheid bevordert om zoveel mogelijk geld in
de schatkist te krijgen.
Regenten
De bestuurselite in de Nederlandse Republiek.
Stadhouder
De opperbevelhebber van het leger, in dienst van de Staten-Generaal.
Staten-Generaal
Naam voor het Nederlandse parlement.
Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)
Handelsonderneming die in 1602 is opgericht en van de Staten-Generaal het monopolie kreeg voor
het drijven van handel ten oosten van de Kaap de Goede Hoop.
Wereldeconomie
Een economie die zich over de hele wereld uitstrekt doordat landen van de hele wereld met elkaar
handelen.
West-Indische Compagnie (WIC)
Handelsonderneming die in 1621 is opgericht en zich richtte op de handel ten westen van de Kaap de
Goede Hoop.
Wetenschappelijke revolutie
Verzamelbegrip voor de wetenschappelijke ontdekkingen die in de 17 e en 18e eeuw werden gedaan,
die zorgden voor een nieuw wereldbeeld en een nieuwe visie op de natuur.
TIJDVAK 7
Abolitionisme
Het streven naar de afschaffing van de slavernij.
Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog
Oorlog in 1775-1783 tussen Engeland en de koloniën die later de Verenigde Staten zouden vormen,
die eindigde in de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten.
Ancien régime
De benaming voor het bestuur van Frankrijk door middel van absolute macht.
Boston Tea Party
Protestactie waarbij Amerikaanse kolonisten in 1773 in Boston thee vanaf de Britse schepen in het
water gooiden.
Bourgeoisie
De welgestelde burgerij.
Franse Revolutie
Periode van grote veranderingen in Frankrijk (begonnen in 1789), waarbij de monarchie werd
afgeschaft.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper danielvanos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
