Onderdeel fysiologie – energie, vermogen en efficiëntie
Kennisclips
Energiebalans
- De vermogensvergelijking
o Metabool vermogen
Hoeveelheid vermogen die je intern vrijmaakt, door middel van verbranding
(energieomzetting) van vetten en koolhydraten
o Mechanisch vermogen
Vermogen dat je uitwisselt met de omgeving
o Rendement
Efficiëntie
Omzettingsfactor van metabool naar mechanisch vermogen
Mens is niet 100% efficiënt
o Toepassing in Fietsen/Roeien/Zwemmen/Hardlopen
- Herhaling mechanica/energetica
o Kracht (F), Arbeid(W), Vermogen(P)
o Mechanische arbeid/energie
W = F*ds
Eenheid: Joule
o Mechanisch vermogen
P = F*v
Eenheid: watt
Snelheid waarmee energie vrijgemaakt wordt
Gaat altijd over versnellen of het overwinnen van weerstand
o Hoeveelheid energie is nooit een prestatiebepalende factor
Voorbeeld in het plaatje: bovenste heeft veel meer energie
opgeslagen, maar de onderste kan zijn energie veel
beter/sneller vrijmaken (en dus beter presteren)
- De vermogensvergelijking/energiebalans
o Het raakvlak tussen mechanica en fysiologie
o Krachtig hulpmiddel om met name duursportprestaties te analyseren
o (Geleverd vermogen) – (gedissipeerd vermogen) = (verandering van kinetische
energie)
Geleverd vermogen weet je door hoe veel zuurstof iemand kan opnemen
Gedissipeerd vermogen weet je omdat je de efficiëntie weet
Externe omstandigheden weet je (temperatuur, helling, etc)
Zegt het meest over hoe je metabool vermogen kunt vrijmaken
o In steady state
(Verandering van kinetische energie) = 0
(Geleverd vermogen) = (gedissipeeerd vermogen)
o Als je stopt met trappen op je fiets, dan neemt je kinetische energie af
o Als je de hoeveelheid zuurstof kunt meten die je hebt verbruikt in de verbranding
kun je terug redeneren hoe veel energie je hebt verbrand en omdat je weet hoe veel
energie er vrij komt bij de verbranding van vetten en koolhydraten kun je indirect uit
de zuurstofopname hoe veel energie iemand metabool heeft verbruikt (met behulp
van de VO2)
, - Bepalen VO2
o Snelheid van zuurstofopname (VO 2 in L/min of ml/kg/min) bepalen uit de
hoeveelheid uitgeademde O2
- Metabool vermogen
o Te bepalen via zuurstofopname
o We weten hoe veel zuurstof nodig is voor de oxidatie van koolhydraten en vetten
o Uit de RER kun je ook terug redeneren hoe veel koolhydraten en vetten (lage RER
veel vetten, hoge RER weinig/geen vetten)
o Daaruit volgt dat je ongeveer 21 kJ vrijmaakt per liter zuurstof (metabole energie)
o Werkt alleen tijdens aerobe inspanningen
o Bij sporten waarbij je veel grote spiergroepen gebruikt is het rendement ongeveer
20-23%
De energie dat geen mechanisch vermogen wordt is vooral warmte
- Energiestroom
o Als je het schema nagaat zie je dat je
vooral veel energie kwijtraakt aan
entropie (warmte)
o Er is een substantiële energie nodig
voor je onderhoudsmechanisme
Hart, spijsvertering, longen,
alle metabole processen in je
lijf die niet direct te maken
hebben met het
samentrekken van je spieren
o Vermogen/energie beschikbaar om je
spieren te laten samentrekken
aanzienlijk deel gaat weer verloren
aan non-conservative power zoals
wrijving of co-contractie, ook dit
wordt uiteindelijk warmte
Conservative power,
opgerekte pees die je daarna
weer verkort bij de afzet (je
slaat het op en geeft het weer
vrij)
o Vermogen naar de omgeving om
wrijving te overwinnen of te
accelereren
- Bepalen geleverd vermogen
o Via VO2 en egross (alleen aerobe deel),
dit model is exclusief de omgeving maar je kunt wel terug rekenen
o Via krachten uitgeoefend op de omgeving
Efficiëntie
- Bepalen efficiëntie
o Omzetting tussen metabool en mechanisch vermogen
o Efficiëntie is altijd (een stuk) lager dan 100%
o Slechts een deel brandstof beschikbaar voor biologische processen
o Interne verliezen (co-contractie)
o “Maintenance power”, hartslag/ademhaling/etc
o Theoretisch maximum efficiëntie ‘motor mens’ 0.5*0.5 = 0.25
, Komt overeen met maxima gevonden voor geïsoleerde spieren op optimale
verkortingssnelheid
25% van je metabole energie komt vrij als mechanische energie
- Gross efficiency
o Hoe komt het dat je efficiëntie laag is wanneer je weinig inspanning
levert, en dat deze hoger wordt wanneer je intensiever gaat
inspannen?
Je hebt nog steeds het onderhoudsvermogen, als je relatief
weinig mechanisch vermogen levert dan wordt het deel
boven de breuk kleiner, maar het deel onder de breuk blijft
hetzelfde hierdoor zal de uitkomst van egross kleiner zijn bij
een lagere in spanning (lager geleverd vermogen)
De vergelijkingen in zwart corrigeer je hiervoor methodes
om correctie te doen voor de baseline van dat
onderhoudsvermogen
- Conclusie efficiëntie
o “Baseline-subtractions” zijn discutabel, en leiden vaak tot waardes
die veel hoger zijn dan het theoretisch maximum van 0.25
(fysiologisch onrealistisch hoog)
o There appears to be enough evidence to completely reject the
validity of any base-line subtraction. There is only one unambiguous
definition possible for gross body movements at the present state of
knowledge: the gross efficiency. This is the only quotient which is
baded on valid, wel defined powers
Powermeters
- Vermogensmeter
- Berekenen de torque van de pedalen
- Torque (moment van de kracht) + cadans (RPM) = Vermogen (Watt)
- Voordelen van powermeters
o Altijd hetzelfde ongeacht de omstandigheden
Veel invariantere maat dan hartslag
o Mogelijk om heel nauwkeurig te sturen op de hoeveelheid energie die geleverd moet
worden
o De vraag is of je alleen op die externe load moet sturen en niet ook op je interne load
CP en FTP
- Critical power
o Dat vermogen dat je theoretisch gezien oneindig lang kunt volhouden
o Precies onder je anaerobe drempel blijven
o 100% aerobe inspanning
o Hoe langer de afstand duurt hoe lager het vermogen ligt hoe lager vermogen je
levert hoe langer je het kunt volhouden
o Je kunt voor alle verschillende sporten en sporters zo’n critical power curve
samenstellen
o Als je zo’n verband wil bepalen moet je over een aantal verschillende afstanden
maximale inspanning laten leveren opstellen van fysiologisch profiel
o Meten met 3 min all out
Zelfde als wingate test, maar dan na die 30 sec nog 2.5 minuut doorgaan
Anaerobe capaciteit volledig uitputten in 3 minuten
Hoge correlatie tussen vermogen bij 3 min (end power) en critical power
, EP = 0.98*CP+5.71
o Kritiek op critical power
Oneindig inspannen kan niemand
Praktisch lastig te implementeren
- Functional Threshold Power
o Critical power: niemand kan oneindig lang inspannen op CP
o FTP = vermogen dat ongeveer een uur volgehouden kan worden
Op basis daarvan trainingszones definiëren en gebruiken jom trainingen te
sturen
Vermogensvergelijkingen
- Bepalen Pout in de sport, wat heb je nodig?
o Krachten die op de sporter werken
o Snelheid van de aangrijpingspunten krachten
o Versnelling zwaartepunt sporter
- Fietsen
o Luchtwrijving neemt kwadratisch toe met de snelheid
o Vermogen dat je nodig hebt om luchtwrijving te overwinnen moet tot de derde
macht toenemen (om twee keer zo hard te fietsen moet je 8 keer zo veel vermogen
leveren)
o Vermogensmeting bij fietsen
Directe meting op crank of naaf
Pout = M*
M bepalen met behulp van krachtstransducers
- In/op het water
o Afzet niet tegen de vaste wereld
o Water wordt in beweging gebracht
o Dit kost extra energie
o Pafzet = Fafzet * vafzet
o Deze energie is verloren / draag niet bij aan de gemiddelde snelheid
o Propelling efficiency
epropelling = 1 – Pafzet/Pout
Per definitie: epropelling <1 in het water
Pout = Pweerstand + Pafzet + dEkin/dt
o Mensen met een goede techniek hebben een betere propelling efficiency
- Vermogensvergelijking, roeien
o Vermogen gaat verloren bij luchtwrijving, waterweerstand en afzet
o Snelheid van de boot variëert de hele tijd
o Velocity efficiency
Maat voor de effectiviteit van de bootsnelheid
evelocity = 1-Pv/Pout
Pv > 0 omdat Pweerstand~v3
o Pout = Fext*vext + dEkin/dt
- Vermogensvergelijking, zwemmer
o Energie kwijt tijdens afzet en met waterweerstand
o Directe bepaling niet mogelijk
o Indirecte bepaling Pout via VO2
o Lastig, niet specifiek genoeg
o Indirecte bepaling Pweerstand
o Via sleepproeven, passief
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maykehoutman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.