Literatuurtoets – poëzie
Gedichten:
De idioot in het bad
De burgers
Herinnering aan Holland
De laatste brief
Voor een dag van morgen
Het huwelijk
Sterfbed
…zag jij misschien dat ik naar jou…
Insomnia
Voor Ari
De wolken
No second troy
Het mooiste meisje
,De idioot in bad
M. Vasalis
Gedicht
Met opgetrokken schouders, toegeknepen ogen,
Haast dravend en vaak hakend in de mat,
Lelijk en onbeholpen aan zusters arm gebogen,
Gaat elke week de idioot naar 't bad.
5 De damp die van het warme water slaat
Maakt hem geruster : witte stoom…
En bij elk kledingstuk, dat van hem afgaat,
Bevangt hem meer en meer een oud vertrouwde droom.
De zuster laat hem in het water glijden,
10 Hij vouwt zijn dunne armen op zijn borst,
Hij zucht, als bij het lessen van zijn eerste dorst
En om zijn mond gloort langzaam aan een groot verblijden.
Zijn zorgelijk gezicht is leeg en mooi geworden,
Zijn dunne voeten staan rechtop als bleke bloemen,
15 Zijn lange, bleke benen, die reeds licht verdorden
Komen als berkenstammen door het groen opdoemen.
Hij is in dit groen water nog als ongeboren,
Hij weet nog niet, dat sommige vruchten nimmer rijpen,
Hij heeft de wijsheid van het lichaam niet verloren
20 En hoeft de dingen van de geest niet te begrijpen.
En elke keer, dat hij uit 't bad gehaald wordt,
En stevig met een handdoek drooggewreven
En in zijn stijve, harde kleren wordt gesjord
Stribbelt hij tegen en dan huilt hij even.
25 En elke week wordt hij opnieuw geboren
En wreed gescheiden van het veilig water-leven,
En elke week is hem het lot beschoren
Opnieuw een bange idioot te zijn gebleven.
Algemeen
Het speelt zich af in een instelling voor geestelijk gehandicapte. De man krijgt zijn wekelijkse
badbeurt.
7 strofes, kwatrijnen
Traditioneel
,Thema:
De wekelijkse badbeurt herinnert een geestelijk gehandicapte man aan zijn prenatale
periode waarin hij zich volmaakt gelukkig voelde, en hij vindt het vreselijk als hij uit bad
moet, zich moet losmaken uit deze staat van gelukzaligheid, opnieuw geboren wordt
Rijm
Eindrijm
1. abab -> gekruist rijm
2. abab -> gekruist rijm
3. abba -> omarmend rijm (past goed bij de inhoud: het water omarmend hem)
4. abab -> gekruist rijm
5. abab -> gekruist rijm
6. abab -> gekruist rijm
7. abab -> gekruist rijm
Beeldspraak
Vergelijking
Er zijn drie vergelijkingen met als:
- Zuchten als bij het lessen van zijn dorst (zin 11) -> hij is opgelucht (figuurlijk). Zijn
verlangen wordt bevredigd.
- Dunne voeten als bleke bloemen (zin 14) -> hij is wit, dun, teer, mager.
- Lange, bleke benen als berkenstammen (zin 15/16) -> zijn benen worden vergeleken
met een witte boom.
Metafoor
In strofe 4 is er een metafoor. ‘’Hij weet nog niet dat sommige vruchten nimmer rijpen’’. Dit
staat symbool voor de idioots domheid, die niet beseft dat hij anders is.
Anafora (= het herhalen van een woord aan het begin van opeenvolgende zinnen)
Ook is er sprak van een anafora. Waarmee bedoeld wordt dat hetzelfde woord herhaald
wordt. Er is in de vijfde zin drie keer een herhaling van het woordje ‘’niet’’ in één zin.
Antithese (= het verbinden van tegengestelde begrippen)
Er zijn tegenstellingen tussen de werkelijkheid en een illusie
1. Werkelijkheid
2. Werkelijkheid
3. Zit er tussen in
4. Illusie
5. Illusie
6. Werkelijkheid
7. Werkelijkheid
De overgang van werkelijkheid naar illusie blijkt in zin 12, omdat hij het weer leuk vindt.
De overgang van illusie naar werkelijk blijkt in zin 23 en 24, omdat hij het nu niet meer leuk
vindt.
, Samenvatting
Strofe 1
De zuster brengt de man iedere week naar het bad.
Idioot -> geestelijke gehandicapte
Strofe 2
Oud vertrouwde droom: het voelt alsof hij elke keer opnieuw wordt geboren. Het voelt alsof
hij terug is naar de baarmoeder.
Deze woorden ondersteunen deze interpretatie: nog als ongeboren (regel 17); opnieuw
geboren (regel 25)
Strofe 3
De man vindt het fijn om in bad te gaan.
Strofe 4
Zijn benen worden met lange, dunne bomen vergeleken.
Strofe 5
In deze strofe blijkt dat hij geestelijk gestoord is.
Strofe 6
Hij vindt het niet leuk om uit bad te gaan, omdat hij dan weer in de harde realiteit komt.
De stijve, harde kleren zijn tegengesteld aan het warme bad.
