Social en nieuwe media – Artikelen gelezen
Week 1 – College 2
Online taalgebruik
Artikel 1
Verheijen, L. (2017). Whatsapp with social media slang? Youth Language use in Dutch
written computer-mediated communication.
Taal welke jongeren voor media gebruiken wijkt vaak af van de originele spelling en
grammaticaregels à zorgt voor status, is informeel en cool à machtsconflict tussen standaard NL en
CMC (computer-mediated communication).
Onderzoek naar hoe Nederlandse jongeren taal gebruiken in computer gemedieerde berichten à
variabelen leeftijd en medium zijn van belang voor online taalgebruik van (Nederlandse) jongeren.
Computer-Mediated Communication is communicatie via nieuwe (sociale) media à Het is een
digitaal geschreven taalvariant die vooral door jongeren wordt gebruikt in de informele
communicatie via nieuwe media en die in meer of mindere mate wordt gekenmerkt door afwijkingen
van de standaard taalnormen op verschillende schrijfniveaus, zoals spelling, grammatica en
interpunctie à CMC-taal wort ook wel digi-taal genoemd à alle digitale communicatie via nieuwe
en sociale media.
Digitaal is een geschreven taalvariant die vooral door jongeren wordt gebruikt bij informele
communicatie via nieuwe media en wordt gekenmerkt door afwijkingen van de normen van de
standaardtaal op verschillende schrijfniveaus zoals spelling, grammatica en interpunctie.
CMC is afhankelijk van verschillende kenmerken:
- Gebruiker die de tekst heeft samengesteld.
- Omstandigheden waaronder deze zijn geschreven.
- Medium dat is gebruikt om de tekst te produceren.
CMC wijkt erg af van de standaardtaal à voornamelijk bij oudere generaties heeft dit geleid tot
gevoelens van verzet omdat gevreesd wordt dat deze nieuwe media de weg vrijmaken voor
‘taalcorruptie’ of ‘taalverslechtering’ à gebaseerd op oppervlakkige waarnemingen, anekdotisch
bewijs en persoonlijke ervaringen met CMC à onderzoek om erachter te komen of deze angsten
rechtvaardig zijn à Nederlandse jongeren in de leeftijdscategorie adolescenten (12-17) en
jongvolwassenen (18-23) à vier nieuwe media waarin digitale teksten zijn samengesteld:
- SMS berichten
- Instant messaging via MSN Messenger
- Microblogging op twitter
- Instant messaging via WhatsApp Messenger
‘’ Hoe verschilt het taalgebruik van Nederlandse jongeren in deze sociale media van het
standaard Nederlands?’’ à ‘’Is dit taalgebruik afhankelijk van de leeftijdsgroep en/of het
medium?’’
1
,Nieuwe media
‘Oude’ nieuwe media zijn sms en e-mail. Online chats zijn vergelijkbaar à twee type:
- Chatrooms die gehost worden op het internet
- Instant messaging diensten à vindt plaats via vier soorten technologieën
o Mobiele telefoontoepassingen
§ WhatsApp, Telegram
o Internettoepassingen
§ Google Hangouts, Skype, MSN
o Socialenetwerksites
§ Facebook chat
o Online gamingnetwerken of virtuele werelden
§ World of Warcraft, Second Life.
Andere nieuwe media zijn socialenetwerksites (Facebook) en platforms voor het delen van visuele
media (YouTube, Instagram, Pinterest). Blogs en microblogs (Twitter) zijn ook vormen van nieuwe
media. Ook forums en discussieborden (VIVA-forum) is nieuwe media à dit geeft aan dat nieuwe
media gevarieerd zijn à communicatie die plaatsvindt is dus ook erg divers à verschilt in
kenmerken die van invloed kunnen zin op de taal die in CMC wordt gebruikt.
Computer-mediated communication
Kenmerken digi-taal
- Orthografie (spelling): textisms (spellingafwijkingen vooral op speciale media), spelfouten en
typefouten.
- Typografie: symbolen (kusjes en knuffels), emoticons (samengesteld uit typografie dus ;)).
- Syntaxis (grammatica): omissies (weglating) à non-essentiele woorden à inhoudswoorden
zoals zelfstandignaamwoorden, werkwoorden etc. Functiewoorden zijn de rest van de
2
, woorden zoals de/het etc. à President Brazilië etc… à Er staat in een krantenartikel niet als
titel ‘De president van Brazilië…’’
- Lexis (woordgebruik): Engelse woorden, tussenwerpsels à ja hoor! à ‘hoor’ voegt niks toe.
- Grafisch: hyperlinks, foto’s, video’s, geluidsbestanden, emoji.
CMC-taal heeft dus de neiging om af te wijken van de standaardtaal à vier hoofdoorzaken:
1. Efficiëntie en snelheid zijn van belang bij het communiceren via nieuwe media à tempo
overheerst de ‘juistheid’. Sommige media zijn beperkt in de omvang van een boodschap à
bijv. tweet van 140 tekens.
2. Woorden worden vaak getypt in computergestuurde berichten zoals ze worden uitgesproken
in informeel taalgebruik (fonetisch schrijven) om het schrijven meer te laten lijken op casual
speech.
3. Afwijkingen van standaardtaal kunnen de expressiviteit verhogen à bij gebrek aan
paralinguïstische en prosodische elementen (bijv. stress en intonatie) kan dit gecompenseerd
worden.
4. Jongeren houden ervan om creatief en origineel te zijn bij het communiceren via nieuw
media à draagt bij aan sociale identiteit à afwijkingen van CMC-taal zijn functioneel à
vindingrijke en praktische aanpassingen waardoor jongeren optimaal gebruik maken van de
taalkundige mogelijkheden van geschreven CMC.
Digitale teksten wijken dus af van de standaardtaal. Deze verschillen komen voort uit verschillende
factoren:
- Gebruikerskenmerken zoals leeftijd, geslacht, regio, etnische achtergrond, familiariteit met
tekstisme en persoonlijke voorkeuren.
- Situationele kenmerken zoals gespreksonderwerp, ontvanger van de boodschap en
communicatieve intentie.
o Ander gesprek met vriendinnen dan met je supervisor
- Mediumkenmerken zoals een mogelijk limiet voor de grootte van de boodschap,
synchroniteit, interactiviteit en zichtbaarheid.
o Twitter heeft een X-aantal tekens.
à CMC-taal is dus divers à het moet niet worden beschouwd als één enkel communicatiemiddel à
elke nieuwe mediagebruiker bepaalt zijn eigen unieke manier van communiceren wanneer hij een
digitale boodschap opstelt à persoonlijk profiel, medium en situationele kenmerken spelen een rol.
Methode onderzoek: contrastieve corpusanalyse
1. Handmatig
o Orthografie
o Syntaxis
o Lexis
2. Automatisch met software à vergelijking met schoolteksten
o Syntactische complexiteit
o Lexis
Methode: classificatie van textisms
1. Initialisme /alfabetisme: afkorting maken à samenvatting = sv
2. Samentrekking: letters in het midden, voornamelijk klinkers, worden weggelaten à
vanavond = vnv
3. Clipping: laatste letter wordt weggelaten à lachen = lache
4. Verkorting: een lettergreep, meestal de eerste, wordt geschreven à eigenlijk = eig
5. Fonetische herspelling: woorden uitspreekt zoals je ze schrijft: inkorting, vervanging of
verlening à effen = ff
3
, 6. Enkele letter homofoon: een letter i.p.v. het hele woord à het = ‘t
7. Alfanumerieke homofoon: nog iets van sms/msn tijd à succes = suc6
8. Visuele herspelling: letters worden vervangen voor symbolen die er grafisch op lijken à
Julian = Juli@an
9. Reduplicatie: letterherhaling à zo= zoooo à nuttig om de nadruk ergens op te leggen.
10. Accentstilering: meerdere woorden inkorten à ik weet het niet = kweenie
11. Overige: later = laterz – helaas = helaasje etc.
Polarisatie en prestige
CMC-taal heeft verschillende gevoelens opgeroepen à debat over CMC-taal en de invloed ervan op
het lezen, schrijven en spellen à gepolariseerd.
- Negatief: taalcorruptie, moderne plaan, taalruïne, vandalisme, etc.
- Positief: taalverrijking, kans, waardevol, etc.
à Machtsconflict tussen NL CMC-taal en standaard Nederlands. Veel mensen beschouwen
standaard Nederlands als de norm à onjuist en inconsistent taalgebruik in sociale media wordt als
schadelijk gezien à Nederland is met de komst van Facebook spontaan dyslectisch geworden à niet
standaardtaalgebruik op sociale media wordt openlijk bekritiseerd.
Contrast is dat jongeren ‘genieten’ van CMC-taal à het is speels, informeel en koel à onderdeel van
de jeugdcultuur à sociale identiteit markeren à CMC-taal lijkt op straattaal en wordt daarom door
voornamelijk oudere mensen met argwaan bekeken.
Straattaal en CMC-taal bevorderen het groepsgevoel en helpen jongeren een eigen sociale ruimte te
creëren en openbaart ook de creativiteit zoals romans en poëzie in de vorm van sms’jes of tweets.
Conclusie
De taal die Nederlandse jongeren gebruiken bij het communiceren via sociale media wijkt af van het
standaard Nederlands op verschillende schrijfdimensies:
- Orthografie: afwijking in tekstisme (letters als spatiering, diakritiek, interpunctie en
kapitalisatie), spelfouten en tikfouten.
- Typografie: symbolen en emoticons.
- Syntaxis: opbouw en structuur wijkt af
- Lexis: woordenschat à leenwoorden in het Engels en uitroeptekens.
Dit onderzoek laat duidelijk zien wat de effecten van het medium en de leeftijdsgroep op de
frequentie waarmee bepaalde taalkundige kenmerken in computergestuurde berichten voorkomen.
Interacties tussen medium en linguïstische kenmerken waren statistisch significant als gevolg van
samenspel van verschillende mediumkenmerken à factoren als leeftijd en medium zorgen ervoor
dat CMC-taal geen homogene taalvariant is à dit onderzoek vergroot dus het cruciale belang van de
variabelen leeftijd en medium voor online taalgebruik à bevestigt dat de online geschriften van
jongeren een schat aan linguïstische diversiteit bieden. Maatschappelijk is er nog altijd kritiek als je
afwijkt van de standaardspellingen à metacommentaren.
4
