Grondtrekken van het Nederlands strafrecht en jurisprudentie
RuneScape Arrest
Essentie
Dit arrest gaat over de diefstal van virtuele voorwerpen in het computerspel RuneScape. Het
arrest heeft betrekking op de uitleg van het bestanddeel ‘enig goed’ in artikel 310 Sr in relatie tot
virtuele voorwerpen. In deze zaak werd een dertienjarige jongen gedwongen om geld en goederen
van zijn RuneScape-account over te zetten naar het account van de verdachte. Tijdens het
overzetten wordt het slachtoffer meerdere malen mishandeld en bedreigd. Er wordt primair
diefstal met geweld (artikel 310 jo. artikel. 312 Sr) ten laste gelegd en subsidiair mishandeling en/
of bedreiging (artikel 300 Sr).
Rechtsregel
De rechtsvraag in deze zaak was natuurlijk: kunnen virtuele objecten worden gekwalificeerd als
‘enig goed’ in de zin van artikel 310 Sr? Ja, zei de rechtbank. In hoger beroep stelde de
verdediging dat de onderhavige virtuele objecten niet als ‘enig goed’ in de zin van artikel 310 Sr
kunnen worden beschouwd, omdat ze tastbaar noch stoffelijk zijn en ook geen waarde
vertegenwoordigen in het economisch verkeer. Het hof beoordeelde dit middel als volgt: “De
gedachte dat aan de eis van stoffelijkheid moet zijn voldaan wil een goed binnen de reikwijdte van
genoemd artikel vallen, is reeds sedert het Elektriciteitsarrest uit 1921 verlaten. Dat elektriciteit
een vermogensobject met een gebruikswaarde betrof – en betreft – werd door de Hoge Raad
destijds van grotere betekenis geacht voor het antwoord op de vraag of het al dan niet om een
voor diefstal vatbaar goed ging, dan het onstoffelijke karakter ervan. Gaandeweg is in de
jurisprudentie ook het economisch waardebegrip steeds verder gerelativeerd en gesubjectiveerd.
Relevant is vooral of het goed voor de bezitter ervan waarde heeft. In de thans ter beoordeling
staande zaak is evident dat het bezit van de virtuele goederen en te behalen punten uiterst
begerenswaardig is voor aangever, verdachte en de medeverdachte.
Porsche arrest
Essentie
Een man was met een vriend in zijn Porsche gestapt nadat hij in een kroeg meerdere glazen bier
had gedronken. De man reed ongeveer 120 kilometer per uur op een weg waar maximaal 80
kilometer per uur was toegestaan en deed hierbij enkele gevaarlijke inhaalmanoeuvres. Als de
man een volgende inhaalmanoeuvre wil doen, gaat het echter mis. De Porsche botst frontaal op
een tegenligger. De vier inzittenden van de tegenligger en de vriend van de man komen allen om
het leven. De man werd vervolgd voor doodslag, meermalen gepleegd.
Rechtsregel
Dit arrest is een goed voorbeeld voor de vraag hoe de Hoge Raad met het leerstuk voorwaardelijk
opzet omgaat. In casu bleek uit de bewijsmiddelen dat de man er van uitging dat de fatale
inhaalmanoeuvre niet tot een botsing zou leiden. Er kon dus niet, zoals het hof had gedaan,
gesteld worden dat de verdachte de frontale botsing, met doden tot gevolg, op de koop had
toegenomen.
Hoofdstuk 1 - Inleiding
Het strafrecht regelt simpel gezegd wie straf krijgt en waarvoor, dit gebeurd door de overheid. De
staat heeft een monopolie op straffen. Het regelt de verhouding tussen burgers en de staat.
Burgers kunnen elkaar niet strafrechtelijk dagvaarden voor gepleegde feiten, de enige die een
verdachte voor de rechter kan brengen is de officier van justitie. Hij is vertegenwoordiger van het
staatsorgaan dat belast is met de vervolging van verdachten. De rechter kan dan uiteindelijk een
straf opleggen. Er bestaat binnen het strafrecht ook een systeem voor de benadeelde om een
schadevergoeding te verzoeken aan de strafrechter, dit zorgt ervoor dat ze op een vrij eenvoudige
manier hun schade kunnen verhalen aan de dader.
Het opleggen van een straf heeft twee doelen:
, - Vergelding
- Preventie
• Generale preventie: Moet potentiële wetsovertreders afschrikken
• Speciale preventie: Voorkomen dat de gestrafte wederom de fout in gaat.
Het wordt in de eerste plaats vergolden door leedtoevoeging. Preventie moet zorgen dat mensen
niet zo’n strafbaar feit willen plegen, omdat er een straf op rust.
Materieel strafrecht, gaat over de vraag wat een strafbaar feit is. Materieelrechterlijke
vraagstukken hebben betrekking op de grenzen van strafrechtelijke aansprakelijkheid. Het
bepaald welk gedrag niet is toegestaan en welke personen daarvoor kunnen worden gestraft.
Wetboek van strafrecht
Formeel strafrecht, welke regels moeten worden gevolg wanneer een norm van het materiële
strafrecht is overtreden. Wetboek van strafvordering
Sanctierecht, heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen worden
opgelegd en ten uitvoer gelegd. In beide wetboeken
Commune strafrecht, het strafrecht dat in de wetboeken is opgenomen.
Bijzonder strafrecht, strafbepalingen in andere wetten, deze bepalingen behoren tot formeel en
materieel strafrecht, bijv. De opiumwet.
Als gevolg van verdragen kan Nederland verplicht zijn bepaalde dingen strafbaar te stellen of
bepaalde bevoegdheden in het leven te roepen, dit komt door het internationaal recht. De regels
van de EU zijn supranationaalrechterlijk van aard.
Hoofdstuk 2 - Inleiding materieel strafrecht
Het materiële strafrecht, bepaalt wat strafbaar is en wordt aangegeven door de wet.
De strafbepaling bestaat uit:
- delictsomschrijving, geeft de ongewenste gedraging aan.
- Een kwalificatie-aanduiding, maakt duidelijk hoe het gedrag in juridisch opzicht moet worden
benoemd.
- Strafbedreiging, bepaalt de soort straf en het maximum.
Een strafbaar feit bestaat uit vier componenten:
1. Menselijke gedraging
2. Wettelijke delictsomschrijving, het is pas strafbaar als dat uit de wet voortvloeit
3. Wederrechtelijkheid
4. Schuld (als verwijtbaarheid), je moet schuld hebben om strafbaar te zijn, gaat erover om
iemand in die situatie anders had kunnen handelen.
Art. 1 Sr, bepaald dat een strafbepaling altijd inzet geschreven recht terug te vinden moet zijn, dit
is het legaliteitsbeginsel. De rechter moet ook een kwalificatie geven waar het vonnis precies te
vinden is om deze reden. Er is daarom ook een verbod van terugwerkende kracht. Het heeft tot
doel de rechtszekerheid te bewerkstelligen.
Voor het interpreteren van wetstermen zijn een aantal methoden, de belangrijkste zijn:
- Wetshistorische interpretatie, er moet worden gekeken naar de totstandkomingsgeschiedenis.
- Grammaticale interpretatie, aan de hand van de taalkundige betekenis.
- Systematische interpretatie, uitgelegd aan de hand van de systematiek van de wet.
- Teleologische interpretatie, gekeken naar het doel van de wetgever.
De onderdelen van de delictsomschrijving noemt men bestanddelen de wederrechtelijkheid en
verwijtbaarheid noemt men de elementen. Bij alle delicten waarin wederrechtelijkheid en
verwijtbaarheid in de delictsomschrijving zijn opgenomen zijn dit bestanddelen, anders moeten ze
worden bewezen als elementen.
Strafbare feiten zijn onder te verdelen in misdrijven en overtredingen. Misdrijven zijn vaak erger
dan overtredingen en staan in boek twee. Overtredingen staan in boek drie. Dit onderscheid is van
belang om deze redenen:
