Leer over hoe erfelijkheid en evolutie in elkaar zit. Voor deze samenvatting heb ik hoofdstuk 12 uit Nectar 3 vwo boek gebruikt uitgegeven door Noordhof uitgevers.
Veel succes met leren!
, 12.1 Eigenschappen doorgeven
Er bestaan meerdere varianten voor genen. Van deze allelen krijg je één van je vader en één van je
moeder. Anders gezegd: het genotype voor een eigenschap bestaat steeds uit twee allelen. Als twee
allelen gelijk aan elkaar zijn, heet dat homozygoot. Als de twee allelen verschillend zijn, noem je
dat heterozygoot. Het overheersende allel heet dominant, het onderdrukte allel noem je een
recessief. Bij oogkleur is de bruine kleur dominant en de blauwe kleur recessief.
Hoe noteer je genotypen?
Om de genotypen kort en overzichtelijk op te schrijven, gebruik je letters.
• Dominante allelen geef je aan met een hoofdletter.
• Recessieve allelen geef je aan met een kleine letter.
Voor elke eigenschap heb je twee allelen. De code van een genotype bestaat daarom uit twee
letters. Vaak wordt er een B en een b gebruikt.
Bij oogkleur betekenen de letters:
• BB betekent homozygoot dominant.
• Bb betekent heterozygoot.
• bb betekent homozygoot recessief.
Bij een heterozygoot genotype zaten hoofdletter voorop. Een persoon met een of twee dominante
allelen voor oogkleur heeft de dominante eigenschap, dus bruine ogen. Iemand met twee recessieve
allelen een heeft blauwe ogen, de recessieve eigenschap.
Hoe zien de nakomelingen eruit?
Als je wil weten welke eigenschappen je kind zal krijgen kan je daar achter komen met een
kruisingstabel. In de tabel krijg je bovenaan de twee genotypen van de twee allelen van de man en
links de twee allelen van de vrouw. In de vakjes die er nu nog leeg zijn ga je de letters bij elkaar
optellen die er boven bij de man en er links bij de vrouw staat.
Vrouw/Man B b
B BB Bb
b Bb bb
Als je kansen wilt berekenen tel je hoe vaak een bepaald fenotype voorkomt.
Hoe ontstaan drie of meer fenotypen?
Bij een intermediair fenotype zijn beide allelen even sterk. Er is geen sprake van een dominant en
een recessief allel. Als beide allelen aanwezig zijn, ontstaat een tussenvorm. Dit werkt ook zo bij je
bloedgroep. Als beide allelen tot uiting komen, noem je deze allelen co-dominant.
Homozygoot Heterozygoot
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LerenmetNina. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,44. Je zit daarna nergens aan vast.