Samenvatting
Samenvatting Rechtsfilosofie B (640324-B-6)
- Instelling
- Tilburg University (UVT)
Dit is een samenvatting voor het tentamen. Ik heb deze samenvatting alleen maar gebruikt voor het tentamen.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 108 pagina's
Voorbeeld 4 van de 108 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
RECHTSFILOSOFIE B Tentamen: 40 meerkeuzevragen + 1 open vraag
1
,Zoomcollege + Videocollege week 1: Is de EG een politieke gemeenschap?
De 2 vragen die centraal staan: (1) in welke zin is de EU een gemeenschap/ unie? (2) in
welke zin is de EU ‘Europees’ aan de grondslag?
(1) In welke zin is de EU een gemeenschap/ unie?
- Teleologische interpretatie
- Constitutioneel handvest
De vraag is op welke manier thematiseren we vanuit het recht de vraag naar de
gemeenschappelijkheid van de EU als gemeenschap?
Advies van de Raad van State van 12 september 2007 – Dit is een advies waarin de Raad
van State op verzoek van de Nederlandse regering inging op de vraag: in hoever het
Verdrag van Lissabon al dan niet een grondwet was en daardoor in feite in aanmerking
kwam voor een nieuw referendum. Het verdrag van Lissabon in vergelijking met het
constitutionele verdrag (die niet geslaagd is wegens het referendum in NL en Frankrijk)
verschilt niet veel, ze hebben een aantal symbolen eruit gehad zoals een bepaalde vlag.
Verplichte stof voor het tentamen (hier kunnen 1/ 2 vragen over gesteld worden):
http://www.raadvanstate.nl/adviezen/zoeken-in-adviezen/tekst-advies.html?
zoeken_veld=W02.07.0254%2FB&utm_id=2&utm_source=Zoeken+in+adviezen&utm
_campaign=adviezen&utm_medium=internet&utm_content=W02.07.0254%2FB&utm
_term=W02.07.0254%2FB&id=7508
Wat de Raad van State uiteindelijk zegt: De EU is een democratische rechtsorde of dient dat
te zijn, maar het is geen democratische staat. Als de Raad Van State last heeft van de vraag:
wat voor gemeenschap is de EU? Dan is dat omdat Europese juristen hetzelfde probleem
hebben, ze noemen de EU een gemeenschap ‘one of a kind’. Het fascinerende is dus dat de
EU ons voor het raadsel stelt wat voor een gemeenschap het is en dan te spreken van de
EU als ‘sui generis’.
In Van Gent & Loos en Costa vs. ENEL wordt gesproken over de EU als een eigen
rechtsorde. Eigen van wie? Wie is de ‘wij’ van Europa?
Je krijgt de mislukking van het Constitutionele Verdrag (64% van de Nederlanders hadden
tegengestemd). Dit kon dus niet, toen kwam het verdrag van Lissabon. Het verdrag van
Lissabon zette in feite het verhaal van het constitutionele verdrag voort, maar zonder het een
constitutie te noemen. Daarna zijn de problemen die ten grondslag liggen aan de EU niet
verdwenen. Aan de ene kant hebben we de financiële crisis van de euro meegemaakt, sinds
2008 zitten we in financieel zwaar weer en dit heeft betekent dat er groeiende tweespalten
zijn ontstaan tussen West-Europese en Oost-Europese landen.
(2) In welke zin is de EU Europees?
- Grenzen van Europa
- Democratie
Dit heeft onder andere te maken met de grenzen van Europa. Europa is een continent
zonder buitengrenzen. De grenzen van de EU zijn grenzen die ertoe doen in termen van wie
wij menen te zijn als Europeanen. De grenzen van Europa zijn geografisch, maar dat zijn ze
niet in wezen. Het zijn grenzen van wie wij bereid zijn om onderdeel van dat ‘wij’ te noemen
en wie niet. Dit is een keuze die nooit volledig te rechtvaardigen is.
Romano Prodi’s (= voormalige voorzitter van de Europese commissie) probleem: ‘Waar
eindigt Europa?’ We weten het niet. We hebben een proces van uitbreiding gezien van
Europa. Ergens moet dat uitbreidingsproces ophouden, maar waar en waarom? Het trekken
2
,van grenzen is een politiek proces, waar een maat van willekeur kleeft die niet ongedaan te
maken is.
Teleologische interpretatie van het Verdrag van Rome
Van Gend & Loos
- Rechtstreekse werking
- Autonome/ nieuwe rechtsorde
Van Gend & loos was een transport bedrijf dat goederen vervoerde van Duitsland naar
Nederland. Van Gend & loos werd geconfronteerd met hogere invoerrechten op de
producten die zij vervoerde. Aanleiding hiervan is een regeling die in de Benelux was
vastgesteld waarbij bepaalde producten in een hogere categorie werden geschaard. Van
Gend & loos stelde bezwaar en beroep (dat NL in strijd handelde met art. 30 EEG-verdrag)
in tegen het besluit van de uitvoeringsinstantie, de tariefcommissie. De tariefcommissie steld
2 vragen aan HvJ: (1) heeft art. 12 EG verdrag onmiddellijke werking als intern recht heeft in
die zin dat de burgers der lidstaten aan dit artikel rechten kunnen ontlenen die door de
rechter worden gehandhaafd? (2) handelt de verhoging van de invoerrechten (als 1e vraag
bevestigd is) daarmee in strijd?
Het HvJ oordeelde:
‘Overwegende dat het oogmerk van het EEG-Verdrag, namelijk de instelling van een
gemeenschappelijke markt wier werkzaamheid de ingezetenen der Gemeenschap
rechtstreeks betreft, meebrengt dat dit Verdrag meer is dan een overeenkomst welke
slechts wederzijde verplichtingen tussen de verdragsluitende mogendheden schept’
‘Dat uit deze omstandigheden moet worden afgeleid, dat de Gemeenschap in het
volkenrecht een nieuwe rechtsorde vormt ten bate waarvan de Staten, zij het op een
beperkt terrein, hun soevereiniteit hebben begrensd en waarbinnen niet slechts deze
Lid-Staten, maar ook hun onderdanen gerechtigd zijn’
Rechtstreekse werking & autonome/ nieuwe rechtsorde. In deze overweging wordt
aangegeven dat het EEG verdrag meer is dan enkel een verdrag. Het verdrag heeft een
nieuwe rechtsorde gecreëerd, waarbij de lidstaten hun soevereiniteit op dat gebied heb ik
begrensd. De oude situatie waarin enkele lidstaten jegens elkaar verplichtingen hebben,
wordt uitgebreid. Ook burgers kunnen voortaan direct aanspraak maken op EEG recht en de
lidstaten aanspreken wanneer zij laks is bij de invoering van Europees recht. Voorwaarden
daarbij is wel dat de bepaling duidelijk en onvoorwaardelijk dient te zijn, alvorens een beroep
kan worden gedaan op Europees recht.
Costa vs. ENEL
- Voorrang van gemeenschapsrecht
Kan EG Verdrag uit 1957 worden ingeroepen tegen nationalisering Italiaans energiebedrijf in
1964? We hadden net de interne markt gecreëerd en Italianen gingen dat bedrijf
nationaliseren (wat tegen bepaalde bepalingen was van het verdrag). Welk recht gaat nu
voor, nationaal recht of EU-recht? In alle gevallen heeft Europees recht in principe voorrang
over nationaal recht. Niet alleen hebben de verdragen voorrang over constitutionele recht
van bijv. Nederlands nationaal recht, maar ook secundair recht (verordening en richtlijnen)
staan boven de Nederlandse grondwet.
Het HvJ oordeelde:
‘Overwegende dat deze opneming in het recht der Lid-Staten van uit
gemeenschapsrechtelijke bron voortkomende rechtsregels en, meer in het algemeen,
de geest en inhoud van het verdrag, tot gevolg hebben dat de Staten tegen
rechtsorde, die zij op basis van wederkerigheid hebben aanvaard, niet kunnen ingaan
3
, met een later, eenzijdig afgekondigd wettelijk voorschrift; dat een dergelijk voorschrift
niet boven de rechtsorde van de Gemeenschap kan worden gesteld’
Het HvJ bevestigd hiermee de eerdere overweging dat het verdrag niet enkel een
overeenkomst is, maar een autonome rechtsorde, die nu zelfs boven nationale wetgeving
staat.
Wat staat er achter deze leerstukken? Dat is de teleologische interpretatie van het Verdrag
van Rome. Teleologisch komt van het Griekse wordt ‘telos’ en dat betekent doeleind. Wat
het Hof heeft gedaan met de invoering van ‘Van Gend & Loos’ en ‘Costa vs. ENEL’: wie de
doeleinden wilt bereiken is in feite bij voorbaat akkoord gegaan met de middelen die
daarvoor nodig zijn.’
Bij Van Gend & Loos spreekt het hof over een nieuwe rechtsorde. Bij Costa V. Enel wordt
gesproken over een eigen rechtsorde. Dit wil zeggen een rechtsorde die wel tot stand is
gebracht door lidstaten, maar dat in bepaalde opzichten niet daarvan afhankelijk is. Het heeft
een eigen doeleind, het oprichten van een gemeenschappelijke markt. -> Het gaat om een
teleologische interpretatie; wat zijn de nodige middelen om een doeleind te bereiken?
De EU als ‘constitutionele’ gemeenschap
Het kroonstuk van deze ontwikkeling is te vinden in het beroemde les Verts arrest van het
Europese hof van justitie.
Arrest Les Verts (p. 34)
Les Verts was een Franse politieke partij die meedeed voor de Europese
parlementsverkiezingen van 1984. Voor het meedoen van de verkiezingen stelde het HvJ
een bedrag beschikbaar voor de deelnemende partijen. Les Verts was het niet eens met de
begroting en stelde daarom het Europees parlement in strijd handelde met het verdrag.
HvJ overweegt:
‘De EG een rechtsgemeenschap is in die zin, dat noch haar Lid-Staten noch haar
instellingen ontkomen aan het toezicht op de verenigbaarheid van hun handelingen
met het constitutionele handvest waarop de Gemeenschap is gegrond, namelijk het
Verdrag. Waarbij het Hof het toezicht op de wettigheid van de handelingen van de
instellingen is opgedragen.’
De Europese Commissie, Europees Parlement, het EUHvJ zijn Europese instellingen
(horizontaal). Hieronder heb je de lidstaten. Dit speelt zich af op het niveau van de lidstaten.
Er is een voorwaardige legaliteitscontrole waarbij het HvJ in staat is om te toetsen
horizontaal tussen de instellingen op Eu niveau wanneer er een geschil is over de rechten,
plichten en bevoegdheden bij wie die bevoegdheden liggen. Ook verticaal tussen de
lidstaten en de instellingen van de EU, waar de bevoegdheid ligt. Dit is precies hetzelfde wat
het BVerfG doet in Duitsland. De EUHvJ is dus de hoogste rechter voor horizontale
bevoegdheidsverdeling vraagstukken tussen Europese instelling, maar ook wanneer er een
conflict bestaat tussen op het Europese niveau en het lidstaten niveau dan is het EuHvJ die
het enige en laatste woord heeft. -> Dit zegt het hof in Les Verts. Dus in Les Verts wordt
gesproken van een verdrag als een constitutioneel handvest.
Op een bepaalde manier zou je kunnen zeggen dat het Europese hof zich de status van een
constitutioneel hof toe-eigent op het moment dat het spreekt over het verdrag als een
constitutioneel handvest. Als het verdrag een constitutioneel handvest is dan is het Europese
hof van justitie zelf een constitutioneel hof. Maar met welk recht is dit gezegd?
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper berlstokvis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen