Lesdoelen AFPF
Casus 1.1
De student kan:
Lichamelijke, psychosociale en maatschappelijke factoren benoemen die tot overgewicht en
obesitas kunnen leiden.
Fysiek Genetische aanleg, langdurige positieve energiebalans, langzame stofwisseling.
Psychosociaal Depressie, eetbuistoornis, eten als ‘troost’.
Maatschappelij Soort voeding, slechte leefomgeving, schoonheidsideaal, fastfood, overdaad
k aan voeding, stresserende leefstijl.
Benoemen welke ziektes een verhoogde kans hebben te ontstaan bij mensen met obesitas.
Obesitas verhoogt de kans op het ontstaan van andere ziekten, zoals DM2, gewrichtsklachten, hart-
en vaatziekten en slaapapneu. Ook de kans op kanker en galstenen is groter en de mogelijkheid om
spontaan zwanger te worden, neemt af. Het seksueel functioneren kan slechter worden. De
levensverwachting van volwassenen met obesitas neemt af met zes tot zeven jaar.
De behandeling van overgewicht en obesitas verklaren.
Om gewicht te verliezen moeten mensen minder calorieën opnemen dan ze verbruiken. Ze kunnen
hun calorie-inname verminderen of meer bewegen (om meer calorieën te verbranden). Gewoonlijk
dient zowel het een als het ander te worden gedaan. De behandeling kan bestaan uit specifiek
regelmatige lichaamsbeweging, een dieet- en voedingsadvies, geneesmiddelen die de afbraak en
opname van vetten beperken (orlistat) of de eetlust remmen (sibutramine) of een operatie
(maagband of bypass).
De oorzaken, pathofysiologie, symptomen, diagnostiek, behandeling en (late) complicaties
van DM1 (bij kinderen) en DM2 beschrijven.
DM1 (afhankelijk) DM2 (onafhankelijk)
Oorzaak Auto-immuunziekte Genetische factoren, overgewicht,
verhoogde afgifte groeihormoon.
Pathofysiologi Alvleesklier kan weinig of geen Te lage insulineafgifte t.o.v. de behoefte.
e insuline aanmaken, omdat het eigen Ontstaat door interactie van
afweersysteem bètacellen vernietigt. risicofactoren wat kan leiden tot
insulineresistentie.
Symptomen Uitdroging, shockverschijnselen, Ernstige uitdroging, verwardheid,
Kussmaul, acetonadem, coma. duizeligheid, convulsies, coma.
Diagnostiek Anamnese van klachten welke in korte tijd (DM1) of sluipend (vaak i.c.m.
overgewicht) ontstaan. Lichamelijk onderzoek; de vitale functies worden
gecontroleerd, mate van uitdroging wordt bepaald en infectieverschijnselen
worden vastgesteld. Aanvullend onderzoek; bloedsuikerspiegel wordt gemeten.
Behandeling Subcutane injectie insuline, voeding Leefstijladvies, medicatie (metformine,
reguleren, bloedsuiker meten, sulfonylureumderivaten), subcutane
complicatiescreening. injectie insuline, complicatiescreening.
Complicaties Hypoglykemie, hyperglykemie, atherosclerose ( neuropathie, hartinfarct, CVA,
diabetesvoet, nefropathie, retinopathie), afwijkingen bij het kind,
urineweginfecties, afgenomen weerstand.
, De behandeling van DM2 beschrijven op gebied van medicatie, leefstijladviezen en preventie.
Medicatie Metformine; remt glucoseproductie en verbetert insuline gevoeligheid,
sulfonylureumderivaten; bevorderen de afgifte van insuline, insuline per injectie.
Leefstijladvie Niet roken, voldoende lichaamsbeweging, goede voeding, maximaal twee
s alcoholeenheden per dag, afvallen bij BMI.
Preventie Leefstijladviezen opvolgen.
Uitleggen hoe ernstig ontregelde suikerspiegels (zowel hyper- als hypoglykemie) kunnen
leiden tot coma en hoe dit behandeld moet worden.
Ketoacidotisch: een coma dat ontstaat doordat verzuring en de vorming van ketonen een schadelijk
effect hebben op de hersencellen. Als behandeling wordt er een snelwerkende insuline toegediend
en moet men veel water drinken.
Non-ketotisch hyperglykemisch hyperosmolair: een coma dat ontstaat zonder vorming van ketonen,
maar door uitdroging en sterke concentratie van het bloed. Als behandeling wordt er hier ook
insuline toegediend.
Bij beiden wordt ook gekeken naar de concentraties van kalium, natrium en fosfaat en wordt er
eventueel suppletie gestart. Ook kan er intraveneus vocht worden toegediend.
Uitleggen hoe diabetische ketoacidose ontstaat en welke symptomen (waaronder Kussmaul-
ademhaling) daarbij horen.
Een tekort aan insuline heeft een hyperglykemie tot gevolg. De lichaamscellen kunnen geen glucose
opnemen en gaan vet verbranden om aan energie te komen. Bij deze vetverbranding worden vetten
afgebroken tot vetzuren en glycerol en er ontstaan ketonen in de lever. Uit bepaalde ketonen kan
aceton ontstaan. Deze vetverbranding veroorzaakt een verzuring (acidose), wat leidt tot problemen
in de hersenen en een toename van de ademhaling; Kussmaul-ademhaling, waarbij de adem naar
aceton ruikt. Er is vaak ook sprake van overmatige dorst in combinatie met polyurie, waarbij de urine
glucose bevat met uiteindelijk het risico op uitdroging. De patiënt is hierbij vaak verward. Uiteindelijk
kan dit leiden tot een ketoacidotisch coma.
Het belang van goede voetverzorging bij patiënten met diabetes mellitus uitleggen.
Slechte bloedtoevoer naar de huid kan ook tot zweren en infecties leiden. De wondgenezing verloopt
traag. Bij diabetespatiënten ontstaan vooral vaak zweren en infecties aan de voeten en benen. Vaak
genezen deze wonden langzaam of in het geheel niet en kan amputatie van de voet of van een deel
van het been noodzakelijk zijn. Bij een diabetische voet zijn pulsaties palpabel en komen er makkelijk
scheurtjes, maar ze zijn warm en goed doorbloed.
Benoemen welk effect corticosteroïden hebben op de bloedsuikerspiegel.
Corticosteroïden zijn verwant aan natuurlijke glucocorticoïden en omvatten onder meer
hydrocortison en corticosteron. Wanneer deze stoffen in stress situaties worden afgescheiden, stijgt
de glucose- en vetspiegel en wordt de afbraak van eiwit gestimuleerd.
Benoemen welke hormonen, naast insuline en glucagon, invloed hebben op de
bloedsuikerspiegel en tevens per hormoon benoemen wat die invloed is.
Cortisol (bijnierschors): onder invloed van stress of als medicatie. Het stimuleert de aanmaak van
glucose uit aminozuren, glycerol en melkzuur en remt de opname van glucose door cellen.
(Nor)adrenaline (bijniermerg): onder invloed van stress. Het stimuleert de omzetting van glycogeen in
glucose.
HPL (placenta): tijdens de zwangerschap. Het heeft een anti-insulinewerking waardoor er meer
glucose beschikbaar is in het bloed.
Groeihormoon (hypofyse): ook wel somatotroop hormoon (SH) genoemd. Het veroorzaakt
verminderde opname van glucose door cellen.
