Radiotherapie bij de oncologische patiënt
Oncologie: de leer van of kennis over tumoren.
Tumor: Zwelling.
Benigne tumoren: Goedaardige tumoren. kunnen pijnlijk of vervelend zijn, maar zullen zich vrijwel
nooit ongecontroleerd uitbreiden en niet metastaseren. Bult die bijvoorbeeld ontstaat na het stoten
van het hoof, een wrat en een vetbult.
- Sommige benigne tumoren zoals intracraniële tumoren zoals het hypofyseadenoom en
meningeomen, kunnen wel vervelende klachten geven en soms zelfs levensbedreigend zijn.
Maligne tumoren: kwaadaardige tumoren (kanker). Een maligniteit onderscheidt zich van een
benigne tumor doordat deze ongeremd groeit, infiltreert in omliggend weefsel en hematogeen en
lymfogeen kan metastaseren (uitzaaien).
Toename kankerpatiënten door:
- Toename van de wereldbevolking
- Stijging van de gemiddelde leeftijd (vergrijzing)
- Verslechterde levenswijze
Onderzoeken voor diagnose:
- Afnemen van de anamnese door huisarts of specialist
- Lichamelijk onderzoek
- Laboratoriumonderzoek
- Medisch beeldvormend onderzoek
- Microscopisch onderzoek van cellen of weefsel verkregen door punctie of biopsie door de
patholoog-anatoom.
TNM:
- T = Tumor geeft de uitgebreidheid van de primaire tumor aan.
- N = Node de toestand van de regionale lymfeklieren
- M = Metastasen of er (hematogene) metastasen op afstand aangetoond zijn.
Behandelmogelijkheden:
- Lokale behandelingen:
o Chirurgie
o Radiotherapie
- Systemische behandeling
o Chemotherapie
o Hormonale therapie
o Immunotherapie
,Curatieve behandeling: gericht op genezing, en vindt soms electief (uit voorzorg) plaats.
Palliatieve behandeling: kan als doel hebben klachten zoals pijn of bloedverlies te bestrijden en
daarmee de kwaliteit van leven te verbeteren en eventueel te verlengen.
Electieve behandeling: uit voorzorg; wordt toegepast bij een grote kans op de aanwezigheid op
microscopisch niveau van tumorcellen. Deze behandeling kan bijv. bestaan uit het bestralen van de
gehele borst na het chirurgisch verwijderen van een tumor uit een deel van de borst.
De gewenste behandeling is afhankelijk van:
- Tumortype
- Locatie en stadiëring van de tumor
- Voorgeschiedenis
- Conditie
- Leeftijd
- ‘Karnofsky performance score’ wordt gebruikt om op een schaal van 0 tot 100 aan te
geven hoe een patiënt met kanker functioneert. Hierbij staat 100 voor totaal geen
beperkingen. Dit is een scorelijst die de functionele toestand van de patiënt weergeeft.
- Wens van de patiënt
MDO: multidisciplinair overleg. Dit is een overleg tussen alle bij de behandeling betrokken medisch
specialisten en andere hulpverleners. De behandeling zal meestal geschieden volgens landelijke
richtlijnen die zijn vastgesteld door landelijke tumorwerkgroepen. Verder bestaan er landelijke en
instituut gebonden behandelprotocollen.
Chirurgie: primaire tumor of metastasen operatief verwijderen. Het is van belang dat de tumor
radicaal (in zijn gehaal) verwijderd wordt.
Of een tumor operabel is, hangt af van:
- Grootte van de tumor.
- Locatie van de tumor ten opzichte van omliggende gezonde organen/weefsels.
- Conditie van de patiënt.
Radiotherapie:
Is een behandeling door middel van (in)direct ioniserende straling. Wordt zowel curatief als palliatief
toegepast. Radiotherapie is altijd een lokale therapie. De therapie kan uitwendig (teletherapie) of
inwendig (brachytherapie) worden gegeven.
Doel (RT bij kankerpatiënt) tumorcellen doden kunnen niet meer vermenigvuldigen.
Er wordt gestreefd naar:
- Een zo hoog mogelijke kans op controle van de tumor (TCP Tumor Control Probability)
- Een zo laag mogelijke kans op blijvende schade aan het gezonde weefsel (NTCP Normal
Tissue Complication Probability)
, Principe radiotherapie: erfelijk materiaal in het DNA in de cel wordt beschadigd door ioniserende
straling kankercellen kunnen deze beschadiging minder goed repareren cellen onherstelbaar
beschadigd cellen kunnen niet meer delen en gaan dood tumor wordt kleiner en kan zelfs
geheel verdwijnen.
Door middel van fracties hebben gezonde cellen tijd om te herstellen, terwijl maligne cellen daartoe
niet zo goed in staat zijn.
Teletherapie:
Uitwendige bestraling wordt gegeven met apparatuur die (in)direct ioniserende straling produceert.
- Lineaire versneller meest gebruikt
- Orthovoltapparatuur
- MRI-versneller
- Tomotherapieapparaat
- Protonenversneller
- Cyberknife
- Gammaknife
Brachytherapie:
Ingekapselde radioactieve bronnen worden in een lichaamsholte (intracavitair), in de slokdarm of
hoofdbronchus (intraluminaal), of in het weefsel zelf (interstitieel) ingebracht. De bronnen kunnen
ook permanent worden geïmplanteerd, zoals bij de behandeling van prostaatkanker.
Door de snelle afval (vermindering) van de dosis rond een radioactieve puntbrond (kwadratenwet)
wordt de tumor die zicht dicht bij (brachy) de bron bevindt met een hoge dosis bestraald, terwijl het
omliggende weefsel relatief wordt gespaard.
Beperkingen van brachytherapie:
- Slechts kleine doelgebieden (hoogstens 5-6 cm doorsnede in alle richtingen)kunnen
behandeld worden.
- Moeten op een gemakkelijke en veilig bereikbare locatie binnen het lichaam liggen.
- De methode is invasief en dat is belastend voor de patiënt.
OK onder doorlichting of onder echogeleide controle implantaat CT of MRI CT of MRI wordt
gebruikt voor het maken van een dosisplanning Verwijderen van het implantaat geschiedt na
ontsmetting zonder verdoving.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Radiotherapie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.