Literatuur Forensische Psychologie
Need-Responsivity (RNR) Model: Does Adding the Good Lives Model Contribute to Effective Crime
Prevention? Andrews, Bonta, Wormith
Het RNR-model is een model voor het begeleiden van daderbeoordeling en behandeling. Onderliggend zijn
risico-behoeftes daderbeoordeling instrumenten. Recent is het Good Life Model als alternatief en verbetering
van het RNR-model gepresenteerd. GLM is positief, sterke kanten gebaseerd en een herstellend model van
rehabilitatie. Verder stelt GLM dat het omarmen/versterken van persoonlijke vervulling op natuurlijke wijze zal
leiden tot vermindering van criminogene behoeften, terwijl RNR de omgekeerde richting stelt.
3 principes voor rehabilitatie:
1. Risico principe match het niveau van programma intensiteit aan het risiconiveau
2. Behoefte principe richten op criminogene behoeften of die van daders die functioneel verband
houden met crimineel gedrag
3. Responsiviteit principe match de stijl en manier van interventie aan de leerstijl en mogelijkheden
van de dader
Deze principes zijn belangrijk in zowel assessment en behandeling van de dader. Interventies die zich houden
aan de RNR-principes zijn geassocieerd met significante vermindering in recidivisme. Er was kritiek op de
behoeftes onderliggend aan fundamentele (basic) menselijke behoeftes. Ze stelden dat het bereiken van de
basisgoederen van "vriendschap, plezierig werk, liefdevolle relaties, creatieve bezigheden, seksuele
bevrediging, positief zelfbeeld en een intellectueel uitdagende omgeving" de primaire doelen zouden moeten
zijn voor rehabilitatie van daders. Bereik deze doelen en reducties in criminogene behoeften zullen volgen.
Daaruit ontstond GLM. GLM kan ook een aanvulling zijn op RNR, vooral op gebieden van motivatie en
persoonlijke identiteit.
RNR en GLM samenvatten en tegen
over elkaar zetten
GLM benadrukt de rol van motivatie en
agency (autonomie en zelfsturing). Dit zou
een kenmerk zijn die RNR en GLM
onderscheidt, maar RNR vindt dat dat niet
waar is, hier wordt later op teruggekomen.
Theoretisch heeft GLM veel te danken aan de
stamtheorie en aan het Freudiaanse
frustratie-agressiemodel van misdaad. In
wezen wordt het bereiken van primaire goederen geblokkeerd door verstoringen in de eigen identiteit en
criminogene behoeften. Zowel de psychodynamische als de spanningstheorie zijn geïntegreerd in het
theoretische perspectief van algemene persoonlijkheid en cognitief sociaal leren (GPCSL) dat ten grondslag ligt
aan RNR. Het GPCSL-perspectief integreert inderdaad niet alleen frustratie-agressie en spanningstheorie, maar
,schenkt ook de nodige aandacht aan zelfregulering (een recente toevoeging aan GLM), persoonlijkheid,
attitudes, medewerkers en criminele geschiedenis. RNR staat er zeer voor open voor dat RNR wordt
geïnformeerd door psychologische modellen van motivatie, en het sluit de mogelijkheid niet uit dat een meer
algemene en misschien aangeboren reeks behoeften belangrijk is. Ze pleiten er wel voor dat de behoeftes voor
competentie, autonomie, en verwantschap binnen de context van het begrijpen van crimineel gedrag wordt
geoperationaliseerd en getest.
GLM stelt dat het hoogste level van functioneren intrinsieke gemotiveerde actie inhoudt. Dat leidt tot de
gedurfde visie dat crimineel gedrag voorkomen zou worden wanneer een dader meer intrinsiek gemotiveerd
en meer self-determined wordt. Een andere gedurfde stelling is dat crimineel gedrag veerkomen wordt
wanneer iemand het meest bevredigend mogelijk leven leidt via het bereiken van menselijke goederen
(vriendschap, werk met plezier, etc.). RNR vindt dit een raar punt: de route die gekozen kan worden, kan
schadelijk zijn voor de gemeenschap.
Paden om crimineel gedrag te verminderen
In de context van GPCSL kan misdaad niet begrepen worden zonder te begrijpen of de persoonlijke,
interpersoonlijke en gemeenschapssteun voor menselijk gedrag gunstig of ongunstig zijn voor crimineel gedrag.
Wanneer de onvoorziene omstandigheden van menselijk handelen worden genegeerd, kunnen acties die
gebaseerd zijn op fundamentele menselijke behoeften en positieve doelen criminogeen zijn. Het is niet
voldoende om de accumulatie van goederen te benadrukken. Er moet expliciet worden gemaakt dat de
onvoorziene omstandigheden niet-criminele alternatieve routes naar beloningen moeten ondersteunen.
Het bewijs is duidelijk voor de implicaties van het targeten van criminogene vs. niet-criminogene behoeftes.
Succesvolle verbetering van het welzijn van delinquenten met een gemiddeld en hoger risico kan de
criminaliteit doen toenemen als de belangrijkste criminogene factoren zich niet in een richting weg van het
risico bewegen en in de richting van sterke punten gaat. Verder komt bij weggaan van criminaliteit een
daaropvolgende verbetering in andere levensgebieden.
Wat betreft motivatie heeft GLM het over twee doelen: (a) bevordering van het vermogen van de dader om
prosociaal menselijke goederen te bereiken en (b) vermindering van criminogene behoeften. Bij a bestaat de
angst dat het creëren van een zo vervullend mogelijk leven wordt ondernomen zonder aandacht voor de
relevante doelen voor prosociale verandering. Doel b is puur RNR.
Wat RNR daadwerkelijk zegt
Het motiveren van daders door te concentreren op het aanpassen van dynamische risicofactoren. RNR gaat
om het opbouwen van sterke kanten en het belonen van niet-criminele alternatieven van risicofactoren die
criminaliteit bevorderen. Motivatie is een primair aspect van specifieke responsiviteit binnen het RNR-model.
Bij interventies wordt daarom ook aandacht gegeven aan de natuur en het niveau van motivatie.
GLM bewijst een slechte dienst wanneer het er niet in slaagt te erkennen dat het RNR concept van dynamische
risicofactoren (criminogene behoeften) betrekking heeft op het concept van 'veelbelovende tussentijdse
doelen van verandering'. De dominante tussendoelen in RNR-gestuurd werk met overtreders met een
gemiddeld en hoger risico zijn onder meer verbeterde zelfmanagement- en probleemoplossende vaardigheden
in combinatie met het ontwikkelen van lonende alternatieven voor procriminele manieren van denken, voelen
en handelen; verhoogde beloningen en bevrediging voor prosociale bezigheden in de context van
leeftijdsgenoten, familie, school/werk en vrije tijd/recreatie; en verminderde middelenmisbruik door het
verbeteren van alternatieven voor middelenmisbruik en de ontwikkeling van associatie en identificatie met
niet-gebruikers. Het is succes op deze gebieden dat leidt tot persoonlijke vervulling.
Er zijn acht Needs factoren (d.w.z. geschiedenis van antisociaal gedrag, antisociaal persoonlijkheidspatroon,
antisociale cognitie, antisociale relaties, familie-/huwelijkse omstandigheden, school/werk, vrije tijd/recreatie
en middelenmisbruik), maar RNR is niet beperkt tot deze factoren.
Bij laag risico casussen is het dominante tussentijdse doel het weghouden bij criminogene aspecten van
rechtsverwerking, waaronder blootstelling aan niet-RNR-gebaseerde therapie. De kans op criminele activiteiten
neemt af met: (a) de dichtheid van de beloningen voor niet-criminele alternatieven, (b) de dichtheid van de
kosten voor misdaad, (c) de dichtheid van de kosten voor niet-criminele alternatieven, en (d) afname van de
dichtheid van de beloningen voor misdaad. De misdaadpreventie-effecten van de samenhangende
contingenties worden gemaximaliseerd onder drie voorwaarden.
Ten eerste nemen de effecten toe wanneer goedkope alternatieven voor misdaad een hoge beloningsdichtheid
opleveren, en in het bijzonder wanneer de beloningen vergelijkbaar zijn met die van crimineel gedrag. Dit
laatste punt is van belang omdat de bekrachtiging voor criminaliteit vaak niet anders is dan de beloning voor
niet-criminaliteit. In plaats daarvan zijn de routes naar de beloningen voor misdaad vaak, hoewel niet
uitsluitend, de snelle, gemakkelijke en soms opwindende routes. Het is erg belangrijk dat de alternatieve routes
goedkoop zijn.
,Ten tweede wordt de impact gemaximaliseerd wanneer de kosten voor crimineel gedrag een vermindering,
uitstel, weglating of onderbreking in de beloningen omvatten die worden geproduceerd door niet-crimineel
gedrag (vaststelling van subtractieve kosten). GLM erkent dat een gebrek aan “goederen” mensen naar de
misdaad trekt. Maar een even belangrijk aspect van een tekort aan beloningen voor niet-criminaliteit is het
ontbreken van zinvolle subtractieve straffen voor misdaad (vrijheid is een toestand waarin we niets meer te
verliezen hebben).
Ten derde kan prosociaal gedrag en de omgeving waarin het voorkomt simpelweg onverenigbaar zijn met
crimineel gedrag (druk bezig zijn met activiteiten thuis en op school kan onverenigbaar zijn met op straat
ronddwalen op zoek naar opwinding). Deze drie punten spreken over het onderling verbonden karakter van
criminele en prosociale actie.
RNR en de rol van ‘narratieve identiteit’ en agency in het veranderingsproces. GLM betrekt narratieve
identiteit en agency in behandeling. GPCSL is echter een benadering tot zelfmanagement. Het model erkent
actieve, bewuste en opzettelijke zelfregulering door middel van zelfcontrole, vergelijking van lopend gedrag en
uitkomsten met gedragsnormen, en zelfpraat, zelfbeeldvorming en het zelf aangeven van gevolgen om gedrag
in overeenstemming te brengen met de normen (of de persoonlijke ‘verhaal’) dat kan fungeren als een gids
voor gedrag.
RNR’s kijk op menselijk gedrag. RNR vindt het problematisch dat GLM het streven naar persoonlijk welzijn
herformuleert naar de Freudiaanse theorie (frustratie-agressie) en de criminologische stam (strain) theorie.
RNR formuleert het als cognitief sociaal leren ipv sociale cognitie.
Therapeutische relatie en de rol van niet-criminogene behoeftes. RNR vindt deze twee belangrijk voor
effectieve correctionele behandeling. Ze houden zich aan het werk van Carl Rogers (warme, empathie, open
zijn, oprechtheid). Een therapeut moet tegelijkertijd wel letten op gelijktijdige erkenning van het belang van
structurerende vaardigheden van de therapeut in het proces van samenwerking. Een beroep doen op relatie en
alliantie als de belangrijkste of enige bron van therapeutische verandering past helemaal niet bij de
bevindingen van meta-analyses van de effecten van correctionele behandeling bij matige en hogere
risicogevallen. Effectieve behandeling van die gevallen hangt af van relatie en structurering in combinatie. In de
frustratie over ineffectieve behandeling en over klinische pogingen om effectbehandeling te blokkeren, is RNR
onvermurwbaar geweest over de noodzaak om voornamelijk te concentreren op criminogene behoeften. Als
dit niet wordt gedaan, worden er nul- of negatieve resultaten gegenereerd. Dit betekent niet dat niet-
criminogene behoeften niet relevant zijn, alleen dat aanstootgevend gedrag waarschijnlijk niet zal veranderen
als het afzonderlijk wordt aangepakt. Behandelaars moeten op sterke kanten bouwen en barrières verwijderen
voor effectieve participatie. Het meenemen van niet-criminogene behoeften kan motivatie verhogen en een
meer effectieve therapeutische omgeving creëren.
RNR als een psychometrisch model. Dit betekent dat het: (a) is afgeleid van de betrouwbare en valide
beoordeling van (risico)kenmerken van de dader en (b) de contextuele en ecologische factoren van de dader
negeert. Maar RNR negeert de bredere ecologische context niet. Binnen RNR zijn criminogene behoeftes niet
gelimiteerd tot de traditionele persoonlijkheidstrekken van de dader.
Respect voor individuele verschillen. Er was kritiek dat RNR een one-size-fits-all programma was. Als RNR
wordt toegepast zonder rekening te houden met individuele verschillen, zou dit een uitkomst kunnen zijn. RNR
toegepast op grote schaal is problematisch geweest om aan de principes te houden.
RNR als een geïntegreerde theorie. RNR volgt uit een psychologie van crimineel gedrag (PCC) en vooral een
GPCSL-perspectief van gedrag. Een PCC was nodig omdat sociologische criminologie en forensische geestelijke
gezondheid eenvoudigweg geen verklaring konden geven voor variatie in het criminele gedrag van individuen.
GLM heeft nog geen solide empirische basis. GPCSL verwijst naar een algemeen persoonlijkheids- en cognitief
sociaal psychologisch perspectief op crimineel gedrag. 'Algemeen' suggereert dat de persoonlijkheids- en
sociaalpsychologische variabelen een brede toepasbaarheid hebben, voor verschillende voorbeelden van zowel
crimineel als niet-crimineel gedrag en voor typische verschillen zoals leeftijd, geslacht, klasse, etniciteit/ras en
mentale status. GPCSL verwerpt theorieën die verklarende variabelen beperken tot biodemografische en
sociale locatievariabelen, zoals leeftijd, geslacht, etniciteit/ras en sociaaleconomische status, of tot
psychiatrische status. GPCSL gaat nog verder en specificeert de relevante sociale psychologie als cognitief
sociaal leren. De RNR versie van GPCSL is een persoonlijke, interpersoonlijke en gemeenschapsversterkende
versie. Het is een zeer flexibele uitspraak die de aandacht vestigt op de belangrijkste risico-/behoeftefactoren
en op de belangrijkste gedragsbeïnvloedingsprocessen in het dagelijks leven en in gestructureerde
beïnvloedingscondities zoals begeleiding, counseling en therapie.
Waarom is het GLM aantrekkelijk? Er zijn waarschijnlijk meerder oorzaken. Eentje is de omstandigheden
waarin GLM en RNR ontstonden, namelijk als reactie op de punitieve benadering. Een andere is dat GLM
opkwam als alternatief voor de punitieve benadering bij zedendelinquenten. Bij het publiek is deze groep
, daders het meest gevreesd en er zijn daar extreme interventies voor bedacht. Voor therapeuten die minder
schade wilden aanrichten, gaf GLM iets positief om aan vast te houden, een alternatief voor straf. GLM is
echter ook een respons op de ontevredenheid met RNR. GLM vindt RNR niet compleet, met zijn oog uitsluitend
gefixeerd op het eindpunt, de eliminatie van crimineel gedrag, en niet op de cliënt die voor de therapeut zit
(een misvatting van RNR die waarvan in dit artikel geprobeerd werd te corrigeren). GLM is ook naar voren
gekomen als reactie op de ontevredenheid van clinici over de manier waarop RNR is geïmplementeerd, met
name in grote justitiële organisaties, met de nadruk op bureaucratische, cookie-cutter implementatie en
massale, handmatige training van behandelpersoneel en programmabegeleiders. Er werd ook gesteld dat GLM
gemakkelijker desistance-concepten opneemt dan RNR. RNR herkent echter vrij gemakkelijk de concepten
narratieve identiteit (zelfmanagement), sociale ecologie (de beloningen en kosten binnen de sociale context
van school, werk, familie, vrienden en vrije tijd), en ontwikkelingstrajecten. Tot slot is GLM's conceptualisering
van de mensheid in wezen een positieve. Artsen die werken in wat maar al te vaak een in wezen sombere en
negatieve omgeving is, voelen zich van nature aangetrokken tot een dergelijk model.
Samenvatting en conclusie
Volgens sommigen is het grootste verschil tussen RNR en GLM oriëntatie. Van RNR wordt gezegd dat het de
nadruk legt op tekortkomingen (d.w.z. criminogene behoeften) en GLM benadrukt de sterke punten (d.w.z.
primaire goederen). Niets in RNR suggereert echter dat het menselijk lijden van daders moet worden
genegeerd. Verder is het inderdaad zo dat er naar niet-criminogene behoeften moet worden gekeken. Alleen
maakt RNR zich zorgen dat preventie over het hoofd wordt gezien als het primaire doel van de therapie een
leven is dat zo vervuld mogelijk is.
The good lives model: a new paradigm for forensic mental health. Barnao et al
De GLM is een theorie over rehabilitatie van daders die de dubbele focus heeft van het bevorderen van de
doelen van daders en het verminderen van hun risico op recidive. Het is populair gebleken bij beoefenaars die
met delinquenten in penitentiaire diensten werken, maar het potentieel ervan als rehabilitatiekader voor
geestelijk gestoorde delinquenten (MDO's) in de forensische geestelijke gezondheidszorg is grotendeels
onbenut gebleven. In dit artikel wordt dat onderzocht.
Traditionele forensische revalidatieprogramma's hebben doorgaans een reeks interventies samengevoegd die
zijn afgeleid van twee belangrijke paradigma's - een psychopathologisch paradigma en een risicoparadigma. De
eerste houdt zich bezig met de behandeling van personen die lijden aan een psychische aandoening; de laatste
richt zich op gevaarlijkheid en gemeenschapsbescherming. De combinatie van deze uiteenlopende
perspectieven creëert echter een ongemakkelijke hybride die mogelijk meer klinische, conceptuele en ethische
problemen oproept dan oplost. Daarnaast komt er conceptuele verwarring mee, omdat de modellen
verschillende aannames etc hebben. Verder geeft een hybride aanpak beoefenaars niet genoeg begeleiding
voor hoeveel gewicht er moet worden gehangen aan criminogene behoeften (dynamische risicofactoren) en
mentale gezondheidsproblemen. Dit geeft risico op ongestructureerde rehabilitatie.
De GLM is een uitgebreide, op kracht gebaseerde rehabilitatietheorie die zich richt op het bevorderen van de
persoonlijke doelen van daders en tegelijkertijd het risico op toekomstige overtredingen te verkleinen. Het is in
twee opzichten een op kracht gebaseerde benadering: (a) het neemt de persoonlijke voorkeuren, waarden en
doelen van daders serieus en maakt gebruik van dit begrip om hen te motiveren om een beter leven te leiden;
en (b) het rust delinquenten uit met de capaciteiten en middelen om op sociaal aanvaardbare manieren aan
primaire goederen te komen. Primaire goederen zijn in wezen activiteiten, ervaringen of situaties die voor hun
eigen bestwil worden gezocht en die individuen ten goede komen en hun gevoel van vervulling en geluk
vergroten.
De psychologische, sociale, biologische en antropologische onderzoeksgegevens ondersteunen het bestaan van
ten minste elf primaire goederen: (1) leven (inclusief gezond leven en functioneren); (2) kennis; (3)
uitmuntendheid in het spel; (4) uitmuntendheid in werk (inclusief meesterschapservaringen); (5) agency (d.w.z.
autonomie en zelfsturing); (6) innerlijke vrede (d.w.z. vrijheid van emotionele onrust en stress); (7) vriendschap
(inclusief intieme, romantische en familierelaties); (8) gemeenschap (verbinding met bredere sociale groepen);
(9) spiritualiteit (in de brede zin van zin en doel vinden in het leven); (10) geluk (je goed voelen in het hier en
nu); en (11) creativiteit.
Er zijn aanwijzingen dat het bereiken van primaire menselijke goederen geassocieerd is met een hoger
welzijnsniveau en dat hun afwezigheid verband houdt met psychologische problemen van verschillende
soorten.
De GLM stelt dat individuen primaire goederen verkrijgen met behulp van een verscheidenheid aan concrete
middelen die secundaire of instrumentele goederen worden genoemd. In wezen zijn secundaire goederen die
