Dit document bevat alle gemaakte aantekeningen van de gegeven hoorcolleges van het vak Preventie en Straffen. Het is een overzichtelijk document waarin gewerkt is met veel opsommingen om de juiste elementen goed te kunnen onthouden.
Preventie en straffen
Hoorcollege 1
Rode draad: rechtvaardiging en doelen van straf in relatie tot straffen in de praktijk. Theorieën
en filosofieën over de rechtvaardiging van straffen, waarbij ingezoomd wordt op de conflicten
die voorkomen in de praktijk (op empirisch vlak en in de praktijk).
Strafdoelen conflicteren onderling.
Eigen data verzamelen voor onderzoeksopdracht. Het onderzoek gaat over straftoemeting bij
doodslag. Met elkaar data verzamelen, minstens 10 respondenten per persoon. De gegeven
link verspreiden via WhatsApp, sociale media, e-mail.
Deadline voor invullen 13 september 15:00
Deadline voor bijbehorende opdracht 20 september: 13:00
Wat is straf?
Straf is iets wat mensen heel vanzelfsprekend vinden, als er geen straf volgt worden mensen
boos. Sommigen gaan zelfs over op eigenrichting. Straf bestaat uit verschillende domeinen:
- Gezin
- School
- Werk
- Strafrecht, in relatie tot formele strafrechtelijke regels
Gemeenschappelijke elementen in meest gangbare definities van straf
- Straf is: leed, deprivatie; iets dat onaangenaam wordt gevonden door de ontvanger
- Straf is: iets wat opgelegd wordt voor een overtreding van een rechtsregel.
- Straf is: opzettelijk opgelegd en als straf bedoeld door de mensen die het opleggen.
- Straf is: opgelegd door de mensen die het formele recht hebben om dat te doen.
o Hierdoor wordt het geven van straf onderscheiden van eigenrichting.
Daders ondervinden leed van het delict en rechters kunnen daar rekening mee houden met het
opleggen van de straf. Bijvoorbeeld een lagere straf opleggen omdat ze een been hebben
gebroken. Hetgeen dat hier mis mee is, is dat een straf dan niet meer gelijk is met anderen die
het delict plegen en het leed is niet opzettelijk toegebracht.
Twee definities:
1. Straf is een als zodanig bedoeld door de overheid toegebracht leed op grond van een in
het strafwetboek als delict omschreven normschending
2. An authority\s infliction of a penalty, something involving deprivation of distress, on
an offender, someone found to have broken a rule, for an offence, an act of the kind
prohibited by the rule.
Kern: bedoelde/intentionele leedtoevoeging
Straf is problematisch omdat er sprake is van bedoelde toevoeging van leed. Waarom leed
toevoegen van leed en niet een andere reactie? Waarom moeten mensen pijn lijden?
Om deze reden is er een coherente morele rechtvaardiging nodig.
H.L.A. Hart heeft een instrument gemaakt als antwoord op de bovenstaande vraag. Er bestaan
twee lagen in de rechtvaardiging:
1
, 1. General justification. Waarom straf en niet iets anders.
2. Rules for allocation. Wie, wat voor en hoeveel?
When the legitimacy of inflicting punishment is admitted, how many conflicting conceptions
of justice come to light in discussing the proper apportionment of punishment to offences.
Belangrijkste benaderingen:
- Retributivisme
o Vergeldingstheorie
o Absolute theorie
o Just Desert: verdiende loon
o (Deontologische theorie) Iets rechtvaardigen vanuit de intrinsieke morele
waarde.
- Utilisme
o Nutstheorie
o Relatieve theorie
o Instrumentalisme
o Consequentioalisme (teleologische theorie) Nut van iets voor de doelen die in
de toekomst/samenleving beoogd worden.
- Verengingstheorie
o Hybride theorie
o Mixed theorie
- Herstelrecht: schade herstellen tussen dader en slachtoffer. Straf wordt hier anders
gedefinieerd, ze spreken van een interventie en niet van een straf.
o Restorative justice
Retributivisme
- Straf is bedoelde intentionele leedtoevoeging
- Straf is verdiend leed den daarmee intrinsiek goed
- Straf is retrospectief, geen doelen voor in de toekomst.
- Het heeft twee varianten:
o Negatief retributivisme: beperkende limiterende werking. Er is geen algemene
rechtvaardiging. Het geeft twee regels bij straffen:
1. Alleen mensen die schuldig zijn komen in aanmerking voor een straf
2. Een schuldige kan niet zwaarder gestraft worden dan wat evenredig
proportioneel is aan de ernst van het feit en de mate van schuld aan de
daad.
o Positief retributivisme: straf moet. Immanuel Kant is de grondlegger van het
positief retributivisme en stelt dat straf een intrinsieke morele waarde heeft.
Mensen zijn rationele en morele wezens, in staat tot moreel begrip. Aangezien
dit de essentie is van het menszijn is het onze plicht om hen aan te spreken om
hun moraliteit. Straf moet, omdat het onze plicht is als samenleving om
mensen op hun moraliteit aan te spreken. Categorisch imperatief. Hoe straffen:
oog om oog, tand om tand. Is het categorisch imperatief dan een algemene
rechtvaardiging? Waarom moet je mensen op hun moraliteit aanspreken door
het toevoegen van leed? Waarom moet dit met straf? Dit wordt niet
beantwoord door Kant. Invloed van Kant
Mens is ene rationeel en moreel wezen dat in staat is tot moreel begrip
2
, Mens mag daarom nooit als middel worden aangewend voor een
toekomstig collectief doel.
- Algemene rechtvaardiging:
o Intuïtionisme. We hebben allemaal als mens de intuïtie om een straf te geven
als iemand een regel overtreedt.
o Het delict annuleren om het recht te herstellen
o Verstoorde balans herstellen, waarbij het oneigenlijk verkregen voordeel
ontnomen wordt.
- Kortom: blijft onduidelijk waarom men moet straffen en waarom dat moet zijn met
leedtoevoeging.
- Andrew Von Hirsch: waarom de balans herstellen met straf en niet met iets dat het
morele stigma met zich meebrengt als straf.
o Von Hirsch hedendaags retributivisme:
Verdiend leed (just desert)
Met straf wordt een afkeurende boodschap uitgedragen aan rationele
wezens die in staat zijn tot moreel begrip
Afkeuring heeft de vorm van leedtoevoeging zodat die boodschap ook
aankomt en zodat er voor iedereen in de samenleving in het algemeen
een goede reden ziet om van misdaad af te zien. Maar hierbij wordt er
gerefereerd aan een doel aan de toekomst, wat utilistisch is.
De straf moet proportioneel zijn aan de ernst van het misdrijf en de
verwijtbaarheid van de dader. Anders klopt de boodschap niet omdat je
te veel of te weinig afkeuring uitstraalt.
o Proportionaliteit (Von Hirsch): the principle ensures, as no utilitarian criterion
of allocation can, that the right of the person punished not be unduly sacrificed
for the good of others.
o A utilitarian theory of allocation (one based on deterrence for instance) could
lead to punishing the offender more severely than he deserves if the net
benefits of so doing were to outweigh the costs.
o The principle ensures that offenders are not treated as more blameworthy than
is warranted by the character of the offense.
o Ordinale proportionaliteit heeft drie principes
1. Soortgelijke misdrijven moeten soortgelijke straffen krijgen principe
van gelijkwaardigheid
2. Als A zwaarder is dan B, moet de straf voor A altijd zwaarder zijn dan
de straf voor B principe van randorde
3. Als A veel ernstiger is dan B en B ernstiger dan C, dan dienen de
straffen voor A ernstiger te zijn van voor B en B ernstiger dan C
principe van verhoudingen.
Numerieke verandering van schaaluiteinden, het exact vaststellen van
de punten op de schaal. Hoeveel verdient A meer dan B?
Vergelding zegt niets over hoe hard je moet straffen.
o Vergelding gaat over proportionele leedtoevoeging, het is niet per se zwaar
straffen. Een zeer zware straf overschaduwd de morele waarde.
Utilitarisme
- Nastreven nut voor de samenleving, het vergroten voor het gemeenschappelijk
welzijn.
- Preventie is een algemene rechtvaardiging van de straf. Toekomstig nut is belangrijker
dan de kosten van de straf.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vanvoorstmelissa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
