Sensoren; indeling volgens sherrington
- Exterosensoren:
o Sensoren waarmee we de buitenwereld waarnemen; voornamelijk liggend aan
het lichaamsoppervlak incl. visus en reuk
- Propriosensoren:
o Sensoren waarmee we ons eigen lichaam kunnen waarnemen binnen de
buitenwereld (zelfwaarneming); vooral onze houding en beweging kunnen
waarnemen
- Enterosensoren:
o Sensoren die het centrale zenuwstelsel informeren over de functie en
toestand van organen en orgaansystemen; vooral liggend aan het inwendige
lichaamsoppervlak
Indeling sensoren naar structuur
- Vrije zenuwuiteinden
o IV zenuwvezel:
20% unimodaal (mechano-, thermo- en chemosensoren)
80% polymodale nocisensoren
o IIIb zenuwvezel:
unimodaal: hoogdrempelige mechano- en thermonocisensoren
- Ingekapselde of corpusculaire zenuwuiteinden
o IIIa, II en I zenuwvezels
Unimodale (mechano-, thermo, chemo- en fotosensoren)
,Nocisensoriek: primaire pijn IIIb- ofwel Ad-vezel
- Unimodale nocisensoren
o Dreigende en actuele beschadiging
o Scherpe goed lokaliseerbare pijn
o Mechano-nocisensoren
o Thermo-nocisensoren
o Primaire hyperalgesie: sensibilisering zenuwuiteinden leidt tot verhoogde
gevoeligheid in het wondgebied
Secundaire pijn IV of C-vezel
- Polymodale nocisensoren
o Diffuse, zeurende, aanhoudende pijn
o Schade en ernstige verstoring van de homeostasis
o Autoregulatie
o Betrokken bij het opstarten van de ontsteking
o Afgifte subst P
Begrippen sensoriek
- Sensorische eenheid: de zenuwcel en de met de perifere vertakkingen van de
zenuwcel verbonden sensoren. grootte bepalend voor discriminerend vermogen
- Receptieve veld: het gebied waarbinnen de sensoren van een eenheid zich
bevinden
- Innervatiedichtheid: het aantal zenuwvezels dat de innnervatie van een bepaald
gebied verzorgd
- Discriminerend vermogen: het vermogen om twee tegelijkertijd toegediende
prikkels afzonderlijk waar te nemen
Reflex-fascilitatie en -inhibitie
- Input van nocisensorische prikkeling (IV) bij verminderde inhibitie leidt prikkeling
voorhoorncellen en dus tot verhoging tonus
- (coördinatieverlies obv size principle)
- Plotselinge felle pijnscheuten (IIIb) bij belasten leidt via inhiberende schakelcellen tot
remming van de tonus en tot verlies musculaire stabiliteit en coördinatie
IV-vezel: ongemyeliniseerde polymodale nocisensorische zenuwvezel
- Depolarisatie van de vrije eindtakjes leidt tot afgifte subs P en vasodilatatie in het
gebied: axonrepons
- De IV-vezel bemiddeld in de onstekingsreactie
,Prostaglandine E2
- Sensibilisering vrije zenuwuiteinden (type IV)
- Vasodilatatie
- Permeabiliteits toename
- Remt de uitstoot van noradrenaline (sympathicolyse)
Primaire pijn
- Pijn ten tijde van en direct na de laesie
- Meldt dreigende en actuele schade
- Primair in de tijd
- Scherpe, goed lokaliseerbare pijn (IIIb)
- Opnieuw op te wekken door belasten van de plaats van de schade (primaire
hyperalgesie)
Secundaire pijn
- Pijn in rust na verloop van tijd
- Secundair in de tijd
- Geleidelijke toename in de tijd door sensibilisatie van de achterhoorn door substance
P (secundaire hyperalgesie)
- Diffuse, zeurende pijn (IV)
, Primaire hyperalgesie
- Primaire hyperalgesie is een door lokale weefselreacties veroorzaakte toestand van
toegenomen pijnzin op de plaats van een weefselschade, die door deze
weefselbeschadiging is veroorzaakt.
- Deze gevoeligheidstoename komt tot stand door het sensibiliserend effect van
substance P op perifere vrije uiteinden van de type IIIb-afferente zenuwvezels.
- Deze hyperalgesie wordt duidelijk indien men het aangedane weefsel belast
Secundaire hyperalgesie
- Secundaire hyperalgesie is een door facilitatie van plaats en tijd in de achterhoorn
van het ruggenmerg veroorzaakte toestand van toegenomen pijnzin, niet op de plaats
van een weefselschade maar wel tengevolge van een weefselbeschadiging
Wide dynamic range neuron
- Bij sterke sensitisatie van de achterhoorn en daaruit voortvloeiende secundaire
hyperalgesie is er ook het risico op:
- Allodynie alle prikkels, ook niet nocisensorische prikkels, worden door het WDR
neuron op lamina V dusdanig versterkt doorgegeven dat deze als pijn worden
ervaren
Theory of gate control Mekzack en Wall
- Poorttheorie
o Indien op het nivo van binnenkomst van nocisensorische informatie op de
achterhoorn tevens prikkeling binnenkomt van (middel) dik vezelige informatie
wordt de transmissie van dunvezelige nocisensorische informatie geïnhibeerd.
o “Dik remt dun”
Endogene pijncontrole
- Pijn controle vanuit supraspinale centra via afdalende baansystemen (DNIC) en
hormonale regulatie
- Endorfinen: endo morfinen
- Centrale pijndemping bij patiënt die in staat is gebruik te maken van een selectief
werkend zenuwstelsel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottesvannoesel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.