Samenvatting sociaal
zekerheidsrecht
Inleiding tot de sociale zekerheid
Wat is de sociale zekerheid? Geheel van maatregelen en instellingen met als doel aan elke
burger voldoende bestaansmiddelen te waarborgen wanneer zijn bestaanszekerheid wordt
bedreigd ten gevolge van bepaalde sociale risico’s
Sociale risico’s kunnen de bestaanszekerheid van de burger aantasten door:
Het inkomen te verminderen = sociale zekerheid vangt dan het inkomstenverlies op
De uitgaven te vermeerderen = sociale zekerheid zal deze kosten (gedeeltelijk)
opvangen en terugbetalen
7 takken:
Rust- en overlevingspensioen
Werkloosheid
Arbeidsongevallenverzekeringen
Beroepsziekteverzekering
Gezinsbijslag
Ziekte- en invaliditeitsverzekering
Jaarlijkse vakantie
Daarnaast ook nog sociale bijstand:
Leefloon = vangnet, je hebt niet genoeg dagen gewerkt voor in aanmerking te komen
voor een werkloosheidsuitkering
Inkomstengarantie voor ouderen
Gewaarborgde gezinsbijslag
Tegemoetkomingen aan gehandicapten
Solidariteit = de sociale zekerheid steunt hierop door het feit dat zij die het even niet
aankunnen gedragen worden door de maatschappij
Gewaarborgd door werkenden betalen bijdragen in verhouding tot hun loon, financiering
gebeurt door de gemeenschap, sociale partners beslissen mee over het systeem
Sociale verzekeringen zijn verplicht:
Men heeft niet de keuze er al dan niet aan te willen deelnemen en enkel een eigen
persoonlijke verzekering te nemen
Men kan ook niet kiezen geen bijdragen te betalen voor takken van de sociale
zekerheid waar men geen belang bij zou hebben
Enkele kenmerken:
Omvat wetgeving van nationale en internationale oorsprong
Is in het algemeen van openbare orde
Doet een objectief recht ontstaan op prestaties in geld of natura
Loonverlies (ziekte, vakantie,…) = aanvullend inkomen
Aanvullend inkomen in geval bijkomende kosten bv. kinderlast
Rechtstreekse betaling of terugbetaling van bepaalde kosten bv. ziekte
Als je niet in staat bent om voor een inkomen te zorgen en je voldoet niet aan de
voorwaarden voor een vervangend inkomen, kan je bijstand ontvangen in één of
andere vorm
,België combineert twee systemen:
Pensioenen zijn afhankelijk van de bijdragen die je ervoor hebt betaald (Bismarck)
Iedereen heeft recht op terugbetaling van ziekenhuiskosten (Beveridge)
Stelsel voor de ambtenaren:
Plaatselijke en provinciale overheden via RSZPPO
Andere ambtenaren: rechtstreeks verzekerd via de tewerkstellende overheid
Zijn wel via algemeen stelsel van de werknemers verzekerd voor gezondheidszorgen
Stelsel voor zelfstandigen:
Verzekerd voor
Gezondheidszorgen
Invaliditeitsuitkeringen
Moederschapsuitkeringen
Gezinsbijslagen
Pensioenen
Faillissement
Stelsel van werknemers:
Financiering via het loon van de werknemers
Worden zowel door werkgevers- als werknemersbijdragen gefinancierd
Overheid subsidieert stelsel eveneens
Werkgevers- en werknemersbijdragen worden overgemaakt aan de RSZ
RSZ herverdeelt de bijdragen over de sociale parastatalen
Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV)
Federale Pensioendienst (FPD)
Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA)
Rijkdienst voor Jaarlijkse Vakantie (RJV)
Regionale Overheidsdiensten bevoegd voor gezinsbijslag
Federaal agentschap voor Beroepsrisico’s (FEDRIS)
Onderwerping aan de sociale zekerheid werknemers
Wetten en uitvoerings- en koninklijke besluiten
Territoriaal toepassingsgebied
Algemene regel = Belgische RSZ is van toepassing op werknemers die in België
werken, voor een werkgever die in België gevestigd is of voor een in het
buitenland gevestigde werkgever die in België een exploitatiezetel heeft waarvan
de werknemer afhangt
Verschillende afwijkingen op deze algemene regel bij grensoverschrijdende
tewerkstelling
Landen waarmee België geen overeenkomst heeft
Werknemer valt in principe niet meer onder de Belgische SZ
Uitzondering = detachering (iemand tijdelijk uitzenden naar het buitenland,
met de bedoeling om daarna terug te keren) van max 6 maanden, verlengbaar
tot 12 maanden onder bepaalde voorwaarden
Landen waarmee België wel overeenkomst heeft
Bilaterale akkoorden
Sociale zekerheidswetgeving van werkland
Indien op meerdere grondgebieden = stelsel van elk land voor de daar
uitgeoefende activiteiten
Detacheringsregel
Europees verdrag inzake sociale zekerheid
Personeel toepassingsgebied
, Werkgevers en werknemers die verbonden zijn door een AO
Arbeid
Loon
Ondergeschikt verband
Bevoegdheid koning om toepassingsgebied uit te breiden
Wet in zijn geheel uitbreiden tot personen die normaal niet onder vallen
Gedeelte van de wet toepasselijk maken op personen die er normaal niet
onder vallen
Toepassing beperken voor personen die er normaal wel onder vallen
Personen uitsluiten die er normaal onder vallen
Volledige uitbreidingen bv. schouwspelartiesten, thuisarbeiders,…
Beperkte uitbreidingen bv. geneesheren in opleiding, personen in overheidssector
zoals onderwijs
Beperkte toepassingen bv. leerlingen, betaalde sportbeoefenaars,…
Uitsluitingen bv. bijkomstige betrekkingen of betrekking van wezenlijk korte duur
Gevolg van de onderwerping aan de SZ = verplichting betalen bijdragen noodzakelijk om
rechten te verwerven bv. pensioen niet altijd directe band bv. gezondheidszorg en
kinderbijslag
Verplichtingen van de werkgever:
Inschrijvingsplicht = identificatie als “werkgever in de nabije toekomst” via portaalsite
RSZ en/of onmiddellijke aangifte van tewerkstelling bij elke aanwerving van een wn
Kwartaalaangifte (DmfA) = vaststellen hoeveel SZ-bijdragen de werkgever moet
betalen aan de RSZ voor zijn personeel, eenmalig meedelen van loon- en
prestatiegegevens aan de overheid
Limosa aangifte = voor de tewerkstelling van buitenlandse werkkrachten in België niet
vallende onder de BE RSZ verplichting geldt voor zowel buitenlandse werknemers,
stagairs als zelfstandigen
Betaling van bijdragen
Verantwoordelijkheid van de werkgever = inhouding van de werknemers- en de
werkgeversbijdrage moet door de werkgever gebeuren bij elke loonuitbetaling,
niet-betaalde werknemersbijdragen kunnen door de werkgever achteraf niet meer
verhaald worden op de werknemer
Bedrag en tijdstip van de driemaandelijkse bijdrage
Maandelijkse voorschotten
Bedrag en tijdstip jaarlijkse bijdrage
Sancties
Burgerrechtelijke sancties
Bij niet-tijdige betaling van de bijdrage : opslagen en interesten
Bij niet-tijdige aangifte : forfaitaire vergoeding
Bij niet-tijdige betaling van de voorschotten : vaste vergoeding
Bij geen, onvolledige of onjuiste aangifte : vaste vergoeding
RSZ kan geheel of gedeeltelijk afzien van de sancties of ze kwijtschelden
Toezicht inspectiediensten van de FOD sociale zekerheid en van de RSZ
Strafbepalingen sociaal strafwetboek
Kruispuntbank van de SZ:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LVH10. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.