Samenvatting Reflectie op Gezondheidswetenschappen
Wetenschapsfilosofie
HC1
Binnen wetenschap zijn er 2 perspectieven:
- Descriptief beschrijvend
o Wat is er gebeurd?
o Hoe is iets tot stand gekomen?
o Hoe is theorie Q uit P voortgekomen?
- Normatief
o Wat is een goede theorie?
o Hoe is wetenschappelijke kennis te rechtvaardigen?
o Onderscheid tussen echte kennis en pseudo-kennis?
o Wat is een adequate wetenschappelijke verklaring?
Wetenschap is soms een grillig proces
- In tegenstelling tot wat soms gedacht wordt
- Bijvoorbeeld
o Darwin met zijn vinken legde niet meteen de link met evolutietheorie
o Ontdekking benzeenring
Een droom was niet gerechtvaardigd
Wat is onderscheidend aan wetenschap?
- Common sense visie
o Logische afleidingen o Geen externe invloeden
o Empirisch vastgelegde feiten o Neutraal bij vraagstelling
o Theorie gebaseerd op de feiten o Onafhankelijk bij de acceptatie
o Repliceerbaarheid o Maatschappelijk waardenvrij
o Falsifieerbaarheid
o Normen en waarden doen er
niet toe
- Kan descriptief en normatief bekeken worden
- Normen en waarden kunnen ook betrekking hebben op
o Het wetenschappelijke werk
o Het gedrag van de wetenschapper
Ethiek
CUDOs normen Rober Merton
o Communism wetenschap = gemeenschappelijk bezit
o Universalism universele geldigheid en objectiviteit
o Disinterestedness persoonlijkheid onderzoeker geen invloed
o Organized Skepticism wantrouwen tegen resultaten
Kritiek op CUDOs normen slaat niet op
industriële/overheids/researchlabs
o Desciptief en normatief
Normatieve theorie mbt wetenschap
- Empirisme
o Kennis is gebaseerd op waarnemingen en experiment
o Inductief
o Logisch positivisme
Bakermat moderne wetenschapsfilosofie
Logica
Variant empirisme
1
, - Empirische cyclus
o Inductie en deductie bij elkaar
HC2
Positivisme Kennis kan alleen gebaseerd zijn op direct
zintuiglijke waarnemingen, andere claims luchtfietserij.
(Verwantschap aan naturalisme, maar zijn niet
hetzelfde)
- Logisch positivisme combineert positivisme
met inzichten uit de logica
o Inductie om waarnemingen om te zetten in theorie
o Predikaatlogica als strenge grammatica
o Kritiek
Inductieprobleem inductie veronderstelt gelijkenissen-metriek (idee van
uniformiteit) classificatie
Geen theorievrije waarneming
Popper
- Kritiek op logisch positivisme vormden aanleiding voor ideeën van Popper
- Deductie is wel logisch Poppers uitgangspunt
o Modus ponens
o Modus tollens basisstructuur voor zijn filosofie
- Theorie is wetenschappelijk als hij weerlegbaar/falsifieerbaar/testbaar is
o Theorie moet bekritiseerbaar zijn op basis van feiten
o Anti-dogmatisch
- Waarneming is altijd theoriegeladen zonder theoretisch raamwerk geen waarneming mogelijk
o Allereerste waarneming mogelijk door aangeboren verwachtingspatroon
- Wijst relativisme af wetenschap is een rationele onderneming
o Geleid door ideeën van waarheid/objectiviteit/onafhankelijkheid
- Wetenschap start met een probleem waarnemen van iets dat niet klopt met theorieën
- Vervolgens wordt er een theorie gecreëerd (trial) oplossen probleem
- Daarna worden er falsificatiepogingen gedaan
o Klopt theorie aanvaard
o Klopt niet betere theorie nodig
- Stapsgewijze eliminatie van onwaarheden waarheid benaderen
- Elke discipline legt op grond van consensus empirische basis vast
o Rationele consensus groep mensen op kracht van wederzijdse argumenten
overeenstemming
Zelfstandig tot hetzelfde oordeel
“Dwangloze dwang” betere argument
o Strategische consensus resultaat van strategische overwegingen
Kuhn
- Verwerpen falsifieerbaarheid
- Meer descriptief fases in wetenschapsontwikkeling bepaald door sociale/sociaal-
psychologische/psychologische factoren
o Normale wetenschap binnen paradigma
Wetenschappelijke groep gekenmerkt door sociologische eigenschappen
Opleiding/vak
Dubbele verantwoordelijkheid paradigma
Kennis vermeerderen (onderzoek)/continuïteit garanderen (scholen)
o Stijgen anomalieën crisis
2
, o Revolutie
o Nieuw paradigma
- Onderdelen paradigma
o Vakwetenschappelijke theorieën
Theoretisch raamwerk
o Filosofische uitgangspunten
Algemene stellingen/specifieke filosofische veronderstellingen
o Waarden van de wetenschap
Bepalen wat wel/niet mag binnen paradigma (intern wetenschappelijke ethos)
o Exemplarische voorbeelden
Praktischer doel wetenschappelijke theorieën leren toepassen op
empirische werkelijkheid
- Articulatie en puzzeloplossend vermogen nodig theorie aanpassen
- Kuhns wetenschapsgeschiedenis minder lineair en meer blokvormig want paradigma heeft
traagheid
o Test heel complex holisme in wetenschap lastig om hypothese te isoleren
- Incommensurabiliteit (semantisch) paradigma’s zijn niet goed met elkaar te vergelijken
o Geen neutrale observatietaal
o Geen 1 op 1 vertaling van P1 naar P2
o Verschillende paradigma’s categoriseren de wereld anders
o Kritiek relativisme Waarheid wordt paradigmarelatief ipv paradigma overstijgend
en objectief
Interpretatie herzien waarden incommensurabiliteit
Verschillende paradigma’s kunnen met elkaar vergeleken worden
dezelfde theoretische waarden worden gebruikt
o Accuratesse
o Consistentie intern/extern
o Bereik
o Vruchtbaarheid
o Eenvoud
Maar manier van interpretatie verschilt tussen paradigma’s & weging
van waarden verschilt
HC3
Sociologie van wetenschappelijke kennis bouwt voort op (Kuhn)
- Probleem van onderbepaling en historische illustraties daarvan
- Incommensurabiliteitsthese van Kuhn want als er geen rationele procedure is voor
paradigma/theorie keuze, dan gebeurt dit op andere gronden
o Psychologische/sociale factoren macht/autoriteit/prestige/consensusvorming
Centrale claim
- Feit = Dat waar gemeenschap van wetenschappers het over eens is (sociaal construct)
o Feit is primair volgens naturalist
o Gemeenschap primair volgens constructivist
Voorbeeld Weber met gravitatiegolven
- Sociale factoren waren doorslaggevend
In de boeken komen conclusies/feiten productie van kennis weinig aandacht vergeten/gewist
Het relativisme van het strong programme
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ldenboer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.