Samenvatting Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht
HOOFDSTUK 1: INLEIDING
Plaats van het strafrecht
- Het bestraffen van personen die een strafbaar feit hebben gepleegd
- Het strafrecht regelt wie straf kan krijgen en waarvoor
- De staat heeft het monopolie op het straffen
- Algemene regels op het gebied van het bestuursrecht vindt men in de Algemene wet
bestuursrecht (Awb)
- Officier van Justitie vertegenwoordiger van het staatsorgaan dat belast is met de
vervolging van verdachten (OM)
- Eigenrichting (het strafrecht in eigen handen nemen) is verboden
Doelen van straffen
- Twee doelen:
o Vergelding : leedtoevoeging morele genoegdoening
o Preventie : voorkomen van delicten
- Twee soorten preventie:
o Speciale preventie : voorkomen, of ontmoedigen, dat de gestrafte wederom in de
fout gaat
o Generale preventie : ook anderen dan de gestrafte trekken lering uit het feit dat er
voor het plegen van een strafbaar feit straf opgelegd kan worden
Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht
- Materieel strafrecht (overtredingen wet)
o Wat is een strafbaar feit?
o Grenzen van de strafrechtelijke aansprakelijkheid
o Bepaalt welk gedrag niet toegestaan is en welke personen daarvoor kunnen worden
gestraft
o Strafbepalingen
o Uitsluiting van strafbaarheid noodweer
o Wetboek van Strafrecht
- Formeel recht (proces)
o Strafprocesrecht/strafvordering
o Bepaalt welke regels moeten worden gevolgd wanneer een norm van het materiële
recht (vermoedelijk) is overtreden
o Wetboek van Strafvordering
- Sanctierecht (de straf)
o De voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen worden opgelegd en ten
uitvoer gelegd
o Wetboek van Sr en wetboek van Sv
, - Wet in formele zin wet die tot stand is gekomen in samenwerking tussen de regering en
de Staten-Generaal (zegt dus alleen iets over de manier waarop de wet tot stand is gekomen)
- Wet in materiële zin de betreffende wet bevat algemene regels die de burgers binden
Commuun en bijzonder strafrecht
- Strafbepalingen die behoren tot het materiële recht, maar vaak ook bevoegdheden die
behoren tot het formele recht
De opbouw van het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering
- Wetboek van Strafrecht
o Boek 1: algemene leerstukken strafuitsluitingsgronden en poging
o Boek 2 en 3: strafbepalingen omschrijvingen van gedrag dat strafbaar is, met
daarbij een aanduiding van de maximale straffen die mogen worden opgelegd
Verschil boek 2 en 3 ligt aan de ernst van de delicten
Boek 2: misdrijven
Boek 3: overtredingen
- Wetboek van Strafvordering (volgen een chronologische volgorde)
o Boek 1: algemene bepalingen belangrijkste bevoegdheden voor tijdens het
opsporingsonderzoek
o Boek 2: strafvordering in eerste aanleg regelt de vervolgingsbeslissing van de OvJ
en de hele procedure voor de berechting van een verdachte door de rechtbank
o Boek 3: rechtsmiddelen
o Boek 6: tenuitvoerlegging
HOOFDSTUK 2: DE OPBOUW VAN HET STRAFBARE FEIT IN VIER COMPONENTEN
Het vierlagenmodel
- Strafbaar feit : een menselijke gedraging die valt binnen de grenzen van een wettelijke
delictsomschrijving, die wederrechtelijk is en aan schuld te wijten
o MG : menselijke gedraging
o DO : wettelijke delictsomschrijving
o W : wederrechtelijk
o V : schuld als verwijtbaarheid
Menselijke gedraging
- De menselijke gedraging zal uiteindelijk tot uitdrukking moeten komen in de tenlastelegging
- In sommige gevallen kan het ook om een nalaten om actief op te treden een strafbare
gedraging opleveren
Wettelijke delictsomschrijving
- Gedragingen zijn pas strafbaar als zij in de strafwet terug te vinden zijn
, - De feitelijke gedraging moet een juridisch etiket krijgen kwalificatie
- Rechter moet bepalen welke wettelijke delictsomschrijving precies van toepassing is op het
bewezen verklaarde
Wederrechtelijkheid
- In strijd met de wet
- Wederrechtelijkheid van de gedraging
- De aanwezigheid van wederrechtelijkheid van bepaald gedrag is dan eigenlijk niet meer dan
de veronderstelde afwezigheid van een geldig excuus voor het vervullen van de
delictsomschrijving
- Gedraging niet wederrechtelijk rechtvaardigingsgrond
o Noodweer
Schuld
- Wie zich in redelijkheid kan onthouden van wetsovertreding, moet dat ook doen
- De aanwezigheid van verwijtbaarheid is eigenlijk niet meer dan de veronderstelde
afwezigheid van een reden die het gedrag kan verontschuldigen
- Vervullen van de delictsomschrijving, maar niet verwijtbaar schulduitsluitingsgronden
Legaliteit en interpretatie
- Artikel 16 Gw en 1 lid 1 Sr: “Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan
voorafgegane wettelijke strafbepaling
o Doel: rechtszekerheid te bewerkstelligen, voorkomt willekeur en misbruik
- Interpretatie methoden:
o Wetshistorische interpretatie
o Grammaticale interpretatie
o Systematische interpretatie
o Teleologische interpretatie
- Omdat de wet algemene regels moet geven, is zij noodzakelijkerwijs wat vaag
Bestanddelen en elementen
- Elementen : wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid
- Bestanddelen : delictsomschrijving wettekst
- De bestanddelen van een delictsomschrijving zijn de onderdelen waaruit een
delictsomschrijving is opgebouwd
Wederrechtelijkheid als bestanddeel: een moeilijk geval
- Bij alle delicten waarbij wederrechtelijkheid in de delictsomschrijving voorkomt, is de
wederrechtelijkheid geen element, maar een bestanddeel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cathalijnec. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.