Kenmerkende eigenschappen en rechtsgevolgen van goederenrechtelijke rechten
en het onderscheid van verbintenisrechtelijke rechten.
Het goederenrecht valt onder het privaatrecht. In het goederenrecht staat de relatie persoon –
goed centraal en in het verbintenissenrecht staat de relatie tussen burgers onderling centraal. Er
zijn twee categorieën binnen het privaatrecht:
1. Vermogensrecht:
o Verbintenissenrecht boek 6
o Goederenrecht boek 3 & 5
2. Personenrecht:
o Natuurlijke personen boek 1 & 4
o Rechtspersonen boek 2
In onderstaand schema zie je duidelijk de positie van het goederenrecht binnen het privaatrecht:
Ook het goederenrecht kan verder onderverdeeld worden in kleinere rechtsgebieden:
Roerend
Zaken 3:2 BW
Onroerend
Goederenrecht 3:1
BW
Rechten op
Relatief
prestaties
Vermogensrechten
3:6 BW
Volledige rech
Absoluut
Beperkte rech
Wat is dan precies een verbintenis? Een verbintenis is een vermogensrechtelijke
rechtsbetrekking tussen twee of meer personen waarbij de ene partij (de schuldenaar) verplicht is
tot een bepaalde prestatie, waartoe de andere partij (schuldeiser) is gerechtigd. Voorbeeld: Piet
heeft een auto en is dus eigenaar van de auto. Hij verkoopt deze auto aan Kees. Er komt een
koopovereenkomst tot stand tussen Piet en Kees (verbintenissenrecht). Wat betekent dit
, goederenrechtelijk? Piet is verplicht om de auto te leveren aan Kees en heeft recht op betaling
van de koopsom. Kees is verplicht om de koopsom te betalen en heeft recht op levering van de
auto.
Wat is nou het verschil tussen het goederenrecht en het verbintenissenrecht?
Goederenrecht Verbintenissenrecht
Absolute werking Relatieve rechten
Weinig partij autonomie Partij-automie: de vrijheid om zelf dingen in
te vullen
Numerus clausus: alleen die Contractsvrijheid: je bent in beginsel vrij om
goederenrechtelijke rechten bestaan die te bepalen wat er in een contract komt te
door de wet met zoveel worden genoemd staan, maar je moet je wel aan bepaalde
worden regels houden (bijv. het minimumloon betalen)
Hoe is de HR in Teixeira de Mattos tot zijn oordeel gekomen
Teixeira de Mattos was een bank, dit was in de tijd dat er in de bank nog een grote kluis stond. In
deze kluis kon je dingen in bewaring geven. De heer Mulder en Peijenburg hadden certificaten
Nilmij (aandelen) in bewaring gegeven aan de bank. Mulder had drie certificaten in bewaring
geven en Peijnenburg had een één certificaat in bewaring gegeven aan de bank. De bank had
deze certificaten in de grote kluis gestopt. Partijen sloten een overeenkomst (verbintenissenrecht)
omdat het niet de bedoeling was dat de bank eigenaar zou worden, dus sloten zij een
bewaringsovereenkomst. De bank nam de certificaten in bewaring tegen een vergoeding. In de
overeenkomst was opgenomen dat al die certificaten een nummer toegewezen kregen, de bank
zou deze nummers noteren zodat ze die certificaten ook weer terug konden vinden. Vervolgens
gaat de bank failliet. De curator komt kijken en vind vier certificaten Nilmij in de kluis van de bank.
Beide heren melden zich bij de curator om hun certificaten terug te halen. De curator zegt: ‘’op
basis van de verbintenisrechtelijke aanspraak, zet ik je op een lijst bij de andere schuldeisers en
moet je wachten tot de faillissementsboedel is verkocht om te kijken of u nog wat krijgt’’. Beide
heren geven aan: ‘’Het is mijn certificaat, ik ben daar de eigenaar van’’. Dit is een
goederenrechtelijk recht en dat betekent dat je het eigendom normaal gesproken zou kunnen
opeisen. Wat is het probleem in deze zaak? De bank had een nummeradministratie moeten
bijhouden en dit hadden zij niet gedaan. Daardoor konden beide heren niet aantonen welke
certificaten nou van hen waren.
Uit het arrest is een zeer belangrijke regel van het goederenrecht voortgevloeid: als je een
geslaagd beroep wil doen op eigendom, dan moet je dat kunnen bewijzen. Je moet kunnen
bewijzen waarvan jij precies eigenaar bent. De zaak moet te onderscheiden zijn van andere
zaken en voldoende identificeerbaar zijn.
Tegenwoordig zijn deze regels ook terug te vinden in het Burgerlijk Wetboek:
Art. 3:109 BW: ‘Wie een goed houdt, wordt vermoed dit voor zichzelf te houden’.
Houden is het uitoefenen van de feitelijke macht. Als ik bijvoorbeeld de laptop van mijn
zusje meeneem naar school, heb ik die op dat moment onder mijn feitelijke macht en
wordt er geacht dat ik de bezitter ben op grond van dit artikel.
Art. 3:119 BW: ‘De bezitter van een goed, wordt vermoed rechthebbende te zijn’.
Er wordt vermoed dat ik eigenaar ben van de laptop. Mocht mijn zusje beweren dat deze
laptop van haar is, dan moet zij dus bewijzen dat de laptop van haar is.
U kunt begrippen als zaak, vermogensrecht, goed, beperkt recht, (blote) eigendom,
recht op naam, etc. omschrijven en toepassen.
Zaak (art. 3:2 BW):
Zaken zijn voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten. Slechts als men niet meer kan
spreken van ‘stoffelijk object’, of als menselijke beheersing niet mogelijk is, kan men niet van een
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper babyangel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.