Uitgebreide aantekeningen van de twee colleges het vak klinische orthopedagogische vaardigheden over cognitieve gedragstherapie. Dit vak wordt gegeven in de verdiepende minor orthopedagogiek. Deze collegeaantekeningen zijn te gebruiken bij opdracht C van dit vaak.
Kennis m.b.t. stroming Cognitieve Gedragstheorie
Kennis m.b.t. fasen Cognitieve Gedragstherapie
Beargumenteerde keuzes kunnen maken voor cognitief gedragstherapeutische technieken
Motivatie voor onderwerp:
Eerste aangewezen vorm van behandeling bij veel problemen in multi-disciplinaire
richtlijnen
Speelt ook in ons werkveld een grote rol: richtlijnen jeugdzorg
Cognitieve gedragstherapie is vaak de eerste keuze van behandeling
Grondbeginselen en theorieën CGt
CGt is niet zomaar ontstaan, maar door de vele invloeden van andere theorieën:
Leertheorie: Klassieke conditionering: http://www.youtube.com/watch?v=EYxUdPj-EEY
o Klassieke conditionering: leren als gevolg van gebeurtenissen en omstandigheden
en de betekenis die eraan wordt verleend
o Een prikkel of stimulus roept een ongeconditioneerde/reflexmatige respons op
(lichamelijke pijn roept grimas van pijn gezicht op)
o Als neutrale stimulus wordt gecombineerd met ongeconditioneerde stimulus kan de
neutrale stimulus een geconditioneerde stimulus worden die geconditioneerd
respons oproept (bijv. Chemotherapie en misselijkheid kan zien van verpleegkundige
volgende keer geconditioneerde misselijkheid oproepen)
o Door generalisatie kan ook de geconditioneerde respons worden opgeroepen door
stimuli die vergelijkbaar zijn met originele geconditioneerde stimulus: bijv.
Ziekenhuis roept nu ook misselijkheid op
o Uitgangspunten worden vaak gebruikt bij angststoornissen: rol van aversieve
ervaringen bij vorming van geconditioneerde angstrespons – maar kan ook gebeuren
door indirecte observatie (ziet moeder met spinfobie) (=indirect conditioneren) of
door horen over/lezen over (= conditionering door informatieoverdracht)
o Ontwikkelen van fobie is afhankelijk van individuelle verschillen (bijv.
Temperament), contextuele factoren (bijv. Intensiteit en beheersbaarheid) en
gebeurtenissen die na de ervaring plaats vinden (bijv. Andere aversieve ervaringen,
verwachtingen ten aanzien van negatieve uitkomst en vermijdingsrespons [kind dat
, gepest wordt gaat niet meer om met klasgenoten wat kans op sociale angst
vergroot)
o Behandeling: gedrag en emoties kunnen worden veranderd door gevormde
associatie tussen CS en aversieve of plezierige uitkomst te doorbereken
herhaaldelijk aanbieden van de CS zonder US = exposure er ontstaat een nieuwe
associatie die de oude onderdrukt: belangrijk voor oproep nieuwe associatie dat
context lijkt op die van de exposure therapie en oefenen zonder veiligheidssignalen
(bijv. Pillen bij zie hebben bij een paniekstoornis ook al neem ze je niet in)
o Erkenning van cognitieve variabelen in klassieke conditionering samensmelting
van cognitieve theorie en leertheorie
o Verwachtingen van iemand met angststoornis bevatten allerlei vooroordelen zoals
overmatige aandacht voor negatieve stimuli, een overschatting van de kans dat iets
negatiefs gebeurd wat bijdraagt tot ontwikkelen van geconditioneerde respons
en/of een belemmering vormt bij extinctie
o Correctie van foutieve verwachtingen door CT, aanleren van cognitieve
vaardigheden: lagere inschatting maken van kans op negatieve gebeurtenis of
intensiteit van de gebeurtenis
Leertheorie: Operante conditionering: http://www.youtube.com/watch?v=ruSXg3fiTjs
o Operante conditionering: leren naar aanleiding van gevolgen en consequenties van
gedrag (belonen, bestraffen)
o Er wordt uitgegaan van consequentie van een respons en het effect daarvan op het
optreden van die respons in de toekomst
o Associatie tussen respons en situatie wordt versterkt als gedrag wordt gevolgd door
beloning
o Positieve bekrachtiger = zorgt dat gedrag vaker optreedt (bijv. sensorische
stimulatie bij uittrekken haren; gedrag neemt toe omdat het gevolgd wordt door
sensorische stimulatie)
o Negatieve bekrachtiger = zorgt voor dat gedrag vaker optreedt door uitblijven van
de gebeurtenis (bijv. vermindering van spanning = negatieve bekrachtiger van
compulsief gedrag bij een mens met een obsessieve –compulsieve stoornis; zal
eerder weer voor compulsief gedrag vertonen omdat dit gedrag zorgt voor afname
spanning)
o Positieve bestraffer = gebeurtenis die ervoor zorgt dat gedrag afneemt (bijv fysieke
bestraffer zoals onaangename geur)
o Negatieve bestraffer = wegnemen van iets positiefs met als gevolg afname van het
gedrag (bijv time-out)
o Gedrag zonder positieve of negatieve consequentie neemt in frequentie af
o Effectiviteit van bekrachtigers en bestraffers wordt beïnvloedt door verschillende
factoren: verzadiging; of bijv. mate waarin behoefte aan een bepaalde consequentie
al is vervuld; tijd (direct na gedrag van groter invloed dan later op de dag);
contingentie (betrouwbaarheid waarmee gedrag door een consequentie wordt
gevolgd)
o Voorbeeld depressie:
o Onvoldoende responsafhankelijke positieve bekrachtigers: weinig bekrachtiging op
belangrijke levensgebieden (bijv. bij werkloosheid); drie oorzaken voor onvoldoende
positieve bekrachtiging: 1) omgeving kan voor vermindering van positieve
bekrachtiging zorgen of onvoldoende in staat zijn bekrachtigers te geven; 2) een
, persoon kan onvoldoende vaardigheden om bekrachtiging te krijgen die wel
beschikbaar is (bijv. iemand met onvoldoende sociale vaardigheden mist hierdoor
positieve bekrachtiging in sociale situaties), 3) bekrachtigers zijn wel beschikbaar
maar persoon onvoldoende in staat hiervan te genieten (bijv zo angstig in sociale
situaties dat angst belemmering vormt voor natuurlijke positieve bekrachtiging van
sociale relaties)
o Persoon met depressie ontvang geen positieve bekrachtiging voor niet-depressieve
gedragingen, wordt in eerste instantie bekrachtigd voor depressieve gedragingen
(aandacht) en verliest uiteindelijk de bekrachtiging voor elke vorm van gedrag
Behandeling: Functieanalyse om te bekijken welke factoren bijdragen aan het
ongewenste gedrag en het ontbreken van gewenst gedrag
Sociale leertheorie: Self-efficacy theorie
o Albert Bandura, leren via: observationeel leren en modelleren
o Leren door observatie: je ouders moeten het goede voorbeeld geven
Je leert in je gedrag door naar anderen te kijken
Cognitieve appraisal-theorie
o Evaluaties van gebeurtenissen leiden tot specifieke emoties; beoordeling van een
situatie veroorzaakt een emotionele of affectieve reactie; redenering en begrip van
een emotionele reactie wordt belangrijk voor toekomstige evaluaties; er zijn
individuele verschillen van emotionele reacties op dezelfde gebeurtenis.
o Expectancy-learning theorie: Verwachtingstheorie/Motivatie gaat over de mentale
processen met betrekking tot de keuze van handelingen; verklaart de processen die
een individu ondergaat om keuzes te maken.
Expectancy-learning theorie
o Expectancy-learning theorie: Verwachtingstheorie/Motivatie gaat over de mentale
processen met betrekking tot de keuze van handelingen; verklaart de processen die
een individu ondergaat om keuzes te maken.
Cognitieve gedragstheorie
o Samensmelting van cognitieve en gedragsmatige theorieën: anders leren denken en
anders leren doen
Cognitieve gedragstherapie
Anders leren denken, voelen en doen
Het gaat erom dat je anders leert denken en een andere betekenis geeft aan een
gebeurtenis
o Ik ben bang voor muizen, want ze bijten ik zet die persoon in een kamer met
muizen en zo kan die persoon ervaren dat muizen helemaal niet bijten
Door anders te denken leer je je anders te voelen en ook anders te gedragen
o Een vrouw wordt ’s nachts wakker van een geluid. In dezelfde situatie kan zij
verschillende gedachtes hebben. Ze kan bijv. denken dat het een inbreker is, wat
haar bang maakt en ze pakt een knuppel. Ze kan denken dat haar vriend thuiskomt,
wat haar blij maakt en ze gaat even met hem praten. Ook kan ze denken dat het
haar kat is die weer eens naar buiten wil, waardoor ze gefrustreerd raakt en hem
naar buiten laat.
o Ze voelt zich dus bij elke gedachte anders; hoe kan dat? door de betekenis die ze
aan het geluid geeft, begint ze zich anders te voelen en te denken
Nieuw gedrag aanleren zorgt ervoor dat je ook anders gaat denken en voelen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sndantuma1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
