Handhaving is de mogelijkheid die een bestuursorgaan heeft om naleving van
wetten en regels te bewerkstelligen of af te dwingen. Toezicht is met daartoe
bevoegde personen controleren of de wetten en regels in het werkgebied van het
bestuursorgaan worden nagekomen. Een toezichthouder zal altijd eerst
informatie verzamelen, daarop baseert die een handhaving waarop die mogelijk
kan ingrijpen/handhaven.
Er zijn 2 doelen voor handhaving:
- Gedrag dat we niet willen verbieden, maar wel willen regelen.
- Gedrag dat we streng verbieden.
Bestuursrechtelijke handhaving is gericht op de naleving van wetten en regels
die de samenleving ordenen in het kader van het algemene belang. Het
bestuursrecht regelt de organisatie van:
- Bevoegdheden
- Normering
- Handhaving
- Rechtsbescherming
Art. 5:4 Awb beschrijft het bestuurlijke legaliteitsbeginsel, het 1 e lid zegt dat de
bevoegdheid tot het opleggen van een sanctie alleen bestaat wanneer deze door
de wet wordt onderbouwd. Het 2e lid omschrijft dat een bestuursrechtelijke
sanctie alleen kan worden opgelegd indien de overtreding en de sanctie
onderbouwd worden in de wet.
In 2004 is bepaald door de RvS bepaald dat een bestuursorgaan dient te
handelen wanneer een wettelijk voorschrift wordt overtreden, alleen wanneer
zich speciale situaties voordoen kan een bestuursorgaan hiervan afzien.
Er zijn 3 verschillende mogelijkheden voor bestuursrechtelijke handhaving:
- Bestuursrechtelijke sancties
- Strafrechtelijke sancties
- Privaatrechtelijke sancties
Art 5:44 Awb omschrijft dat een bestuursorgaan niet alle 3 deze mogelijkheden
bij een overtreding kan gebruiken. Dit una via beginsel regelt dat
bestuursorganen slecht ‘’een weg’’ mogen bewandelen bij een overtreding.
Daarnaast is er ook in het bestuursrecht het ne bis in idem beginsel opgenomen
in art. 5:43 Awb, en omschrijft net als in het strafrecht dat je niet 2 keer voor
dezelfde overtreding kan worden gestraft.
De bestuursrechtelijke sancties zijn als volgt:
- Last onder dwangsom (5:41 Awb).
- Last onder bestuursdwang (5:31d Awb).
- Intrekking beschikking.
, - Bestuurlijke boete (5:40 Awb).
Als deze sancties behalve de bestuurlijke boete zijn herstelsanctie ’s en bedoeld
om een situatie te herstellen, de boete is een bestraffende sanctie.
Een bestuursorgaan kan dus niet sanctioneren in speciale situaties, dit wordt dan
gedogen genoemd. Gedogen is het niet optreden tegen een overtreding van wet-
of regelgeving door het daartoe bevoegde bestuursorgaan.
Er worden ook regels gesteld aan de handhaving van wet- en regelgeving art. 6
EVRM onderstreept dit onder andere en stelt dat er altijd sprake moet zijn van
een zogenaamd aanwezig criminal charge.
Ook de Nederlandse Grondwet geeft kaders aan het handhaven van wet- en
regelgeving. Art. 10 GW stelt dat eenieder zijn recht heeft op privacy en
persoonlijke levenssfeer waar de overheid niet zomaar op mag inbreken om te
handhaven. Art. 11 GW omschrijft het recht op onaantastbaarheid van zijn
lichaam en art 12 GW omschrijft dat de overheid niet zomaar een woning mag
binnentreden om te handhaven. Verder geeft dus hoofdstuk 5 van de Awb nog
meer wettelijke kaders. Ook lokale regelgeving kan worden gehandhaafd op
grond van APV’s (algemene plaatselijke verordening).
Week 2:
Toezicht is met daartoe bevoegde personen controleren of de wetten en regels in
het werkgebied van het bestuursorgaan worden nagekomen. Er zijn 3 niveaus
van toezichthouders:
Overheid:
- Landelijk opererende inspecties.
- Organisatie bij de rijksoverheid die toezicht houden voor Minister.
Provincies:
- Provinciaal opererende inspecties.
- Treden op namens Gedeputeerde Staten.
Gemeentes:
- Gemeentelijke instanties.
- Aangewezen door B&W.
Toezicht is beperkt tot de bevoegdheid van het bestuursorgaan, de wet- en
regelgeving is vanuit een algemeen belang vastgesteld dus is het belangrijk dat
iedereen zich eraan houdt. Ieder bestuursorgaan heeft een eigen
werk/taakgebied, de toezichthouders zelf worden bijzonder
opsporingsambtenaren genoemd.
Art. 5:11 Awb omschrijft wat een toezichthouder is, dit is een persoon bij of
krachten wettelijk voorschrift belast met het behouden van toezicht op de
naleving van het bepaalde bij of krachtens enig wettelijk voorschrift.
Verder zijn er verschillende verplichtingen voor toezichthouders beschreven in
hoofdstuk 5 van de Awb:
, - 5:12 Awb: legitimatiebewijs toezichthouder.
- 5:13 Awb: Slecht gebruiken maken bevoegdheid wanneer nodig.
- 5:14 Awb: Beperking en aanwijzing bevoegdheden toezichthouder.
De wettelijke instrumenten van toezicht staan beschreven in art. 5:15 t/m 5:20
Awb. Art. 5:15 Awb omschrijft dat een toezichthouders de bevoegdheid heeft alle
gebouwen te betreden met medeneming van de benodigde apparatuur met
uitzondering van een woning zonder toestemming van de bewoner. Hij kan zich
zo nodig met behulp van de sterke arm toegang verschaffen. Hij kan zich
daarnaast laten vergezellen door personen die daartoe door hem zijn
aangewezen.
Art. 5:16 omschrijft dat een toezichthouders bevoegd is inlichtingen te vorderen,
en art. 5:16a omschrijft dat zij een legitimatiebewijs mogen vorderen. Art. 5:17
Awb biedt hem de bevoegdheid inzage in zakelijke gegevens te vorderen,
daarnaast mag die er kopieën van maken. Op grond van art. 5:18 Awb mag hij
monsters nemen van producten. Hij mag het ook voor korte tijd meenemen. Op
grond van art. 5:19 mag hij een vervoersmiddel onderzoeken. En als laatste is
iedereen verplicht mee te werken met een toezichthouder op grond van art. 5:20
Awb.
Er kunnen in het kader van handhaving huisbezoeken worden gedaan dit kan zijn
in het kader van dienstverlening, ter controle van rechtmatigheid van een
uitkering of bij vermoeden van fraude.
Er zitten wettelijke beperking en voorwaarden aan het huisbezoek. De
beperkingen staan beschreven in het EVRM met name in artikel 8 die het recht
op privacy beschermt. Eenieder heeft recht op respect voor zijn privéleven en
geen inmenging van enige openbaar gezag is toegestaan dan zover bij de wet is
voorzien en noodzakelijk is in het belang van economisch welzijn of strafbare
feiten.
Ook in de grondwet staan beperkingen, de belangrijkste zijn art. 10 en 12 GW. In
art. 10 GW staat dat eenieder het recht heeft op eerbiediging van zijn
persoonlijke levenssfeer en het 2e lid stelt dat de wet regels stel ter bescherming
van deze persoonlijke levenssfeer. Art. 12 GW stelt regelt met betrekking tot het
toetreden van de woning en stelt dat dit alleen maar in gevallen die door de wet
zijn bepaald en alleen mag gebeuren door hen die daarvoor wettelijk zijn
aangewezen.
Ook dient een huisbezoek te voldoen aan 2 beginselen namelijk het
subsidiariteitsbeginsel en het proportionaliteitsbeginsel. Het
subsidiariteitsbeginsel stelt dat in algemene zin dient te worden afgezien van het
inzetten van een controlemiddel als er een minder ingrijpen maar even effectief
alternatief voor handen is waarmee de rechtmatigheid kan worden vastgesteld.
Het proportionaliteitsbeginsel stelt dat er een evenredig verband dient te bestaan
tussen de aard van de te onderzoeken gegevens en de wijze waarop het
onderzoek plaatsvindt. Het huisbezoek moet dus in redelijke verhouding staan tot
het doel dat we er mee willen bereiken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MarkAssen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
