Samenvatting
Nederlands samenvatting literatuurgeschiedenis - De Verlichting
- Vak
- Nederlands
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Nederlands samenvatting literatuurgeschiedenis - De Verlichting
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Nederlands, Indy Faassen, V5aLiteratuurgeschiedenis - De Verlichting
Historische achtergrond
Absolutisme in Engeland en Frankrijk in de 17e eeuw
Engeland - 1683 Glorious Revolution
- Willem III was eerst stadhouder van Nederland (was protestants) en werd later koning van Engeland.
- Trouwde met Mary Stuart
Frankrijk - 1685 herroeping van Edict Nantes > de protestantse godsdienst werd verboden > geleerden vluchtten
van Frankrijk naar Nederland (Descartes)
- In de 17e eeuw absolute macht
Nederland - Tegenstanders van het absolutisme konden ideeën hier publiceren
Absolutisme: de koning was de enige die aan de macht was. Hij bepaalde alles en de macht lag bij hem
(alleenheerser)
Engeland en Nederland vochten samen oorlog tegen Frankrijk (tegen de absolute koning). Om in opstand te komen werden er
flyers verspreid (gesmokkeld naar Frankrijk)
Toelichting Engeland: De Glorious Revolution is de benaming van de machtsovername door de Nederlandse stadhouder Willem
III van Oranje-Nassau en zijn echtgenote Maria Stuart als koning en koningin van Engeland, Schotland en Ierland in 1688-1689, op
uitnodiging van een aantal protestantse leiders in Londen. Willem III moest één voorwaarde accepteren en dat was dat hij niet
buiten het Engelse parlement om mocht treden.
Toelichting Nederland: Nederland was een vrije republiek, zonder monarchie. Er was geen vorst aan de macht. Alleen
bestuurden de regenten en stadhouders en er waren meerdere gewesten. Nederland had 7 gewesten met ieder een eigen bestuur.
In Nederland was er vrijheid van drukpers en vrijheid van geloofsuiting. Andere opvattingen over de wereld konden worden gedeeld
in de republiek.
Verlichting (aufklärung, Enlightment)
● In de Renaissance greep men terug op de klassieke oudheid, maar in de Verlichting wordt iets nieuws in gang gezet.
● Verlichting kwam voort uit de wetenschappelijke, culturele en intellectuele revolutie van de zeventiende eeuw.
● Verlichting: hiervoor hebben we in duisternis geleefd. De wereld wordt helder/verlicht, omdat dingen duidelijk worden,
doordat mensen nadenken met hun verstand.
○ Het volk moet worden bevrijd van vooroordelen en bijgeloof.
● Tijdperk van het rationalisme: Ratio (verstand) stond hier centraal. Men kon met de ratio maatschappelijke en
godsdienstige begrippen onderzoeken.
● Tijdperk van het empirisme: waarneming is de bron van kennis.
● Mensen gingen nadenken over de kerk. Wat kerkelijke autoriteiten zeiden werd niet zomaar aangenomen.
Voorgangers van de verlichting:
Descartes (rationalist):
● “Ik denk dus ik ben”: Cogito ergo sum
● Rationalisme (verstand): Alleen door het gebruik van de rede en het gezonde verstand komt men tot
waarheid > alles is te verklaren met het verstand.
● Men kan met de ratio maatschappelijke en godsdienstige begrippen onderzoeken.
Spinoza: (populair in Duitsland)
● Tolerantie in de godsdienst.
● Borduurde voort op Descartes.
● Empirisme: de mens bezit geen enkele vorm van aangeboren kennis. Bij de geboorte moet de geest
worden opgevat als een onbeschreven blad. Kennis verkrijg je door zintuiglijke waarneming.
Wetenschap en onderwijs:
-Er wordt onderzoek gedaan naar hoe de wereld in elkaar zit
-Menselijk verstand is in staat alles op te lossen (maakbaarheid van de samenleving)
-Mens is in wezen goed. Verkeerd in gedrag komt door gebrek aan kennis -> onderwijs en opvoeding is belangrijk (alleen rijke
kinderen konden naar school)
-Je wordt goed geboren, maar pas als je niet goed leert (kennis), verandert je gedrag en dwaal je af.
Kenmerken wetenschappelijke revolutie:
1. Observeren (zelf waarnemen)
2. Experimenteren (zelf ondervinden)
3. Redeneren (zelf nadenken) waren belangrijk
Onderzoekers werkten samen in verenigingen.
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper indyfaassen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 51662 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen