HC 1 Forensische psychologie: introductie
Het forensische werkveld
- politiebureau en HvB
- gevangenis en PPC
- Pro-justitia rapportage (NIFP)
- zorginstellingen:
● forensische psychiatrische poliklinieken deeltijdbehandeling
● forensische woonbegeleiding (F-RIBW) - niveau 1
● forensische psychiatrische afdelingen (FPA) - niveau 2
● forensische psychiatrische klinieken (FPK) - niveau 3
● forensische verslavingszorg klinieken (FVK)
● forensisch psychiatrisch centra (FPC) - niveau 4
scientist-practitioner: kritisch nadenken over klinische praktijk, vraagstukken uit de praktijk
oppakken en analyseren.
5 dadergroepen
- jeugddelinquenten: jeugdige moordenaars
- patiënten met psychopathie/psychopathische trekken: 1) antisociale kenmerken,
2) gebrekkige emotieregulatie/verwerking
- patiënten met een ontwikkelingsstoornis: 1) ADHD, 2) ASS, 3) IDD
- Zedendelinquenten: vrouwelijke zedendelinquenten
- plegers van huiselijk geweld: 1) plegen van partnergeweld en kindermishandeling,
2) overlap in huiselijk geweld.
-
oorsprong van de forensische psychologie
- Hippocrates 460-377 B.C.
- Middeleeuwen: onder curatele van familie, machtiging voor opsluiten
- 15e eeuw: dolhuizen
- 16e - 17e eeuw: bezeten door de duivel, heksenjacht
- Johannes Wier (1515-1588)
- 18e eeuw: Franse Revolutie, het verlichte denken (ommekeer: de verlichting)
- Code pénal
- 1809 in NL: crimineel wetboek
- 1811: code pénal
- 1886: invoering wetboek van strafrecht
- meer aandacht psychische afwijkingen, natuurwetenschappelijke benadering
- Engeland: ‘’moral treatment’’
- enkele wettelijke regelingen voor opsluiting psychisch gestoorden
- Pinel: ‘’manie sans délire’’ -> meer gevallen waarin delinquenten niet werden gestraft
vanwege mentale problematiek
- 1841: ‘’krankzinnigenwet’’ -> meer supervisie en verbetering zorg. later: TBS ->
zware vergrijpen, niet (Volledig) toerekeningsvatbaar, hoog recidiverisico.
strafrecht jeugdigen in 19e / 20e eeuw
- eerder: geen onderscheid tussen kind en volwassene
- tijdens Code Pénal: ‘’zonder oordeel des onderscheids’’ (als je niet weet wat goed en
fout is)
- 1905: invoering kinderwetten
- van straffen en wreking naar verbetering
, -> staat in het teken van de verschuiving naar moderne strafrecht school: belang
dader, niet de daad.
● gericht op herstel/verbetering
● rechtvaardige straf
-> mildere straffen, maar garantie veiligheid burgers?
20e eeuw
Voorstel van Hamel
- lichtere vergrijpen: maatregel of straf ter afschrikking
- zwaardere vergrijpen: behandeling en verpleging van lange duur
- zeer zware gevallen: terbeschikkingstelling van de regering. behandeling van 10
jaar en daarna verder overweging.
- 1928: psychopatenwetten, opname strafrecht: tbs van de regering en verpleging
- veel nieuwe instellingen -> stopwet in 1933
ontwikkeling na de tweede wereldoorlog
- commisie naoorlogs strafrecht: genuanceerde opvattingen
- Utrechtse school: Baan, Pompe en Kempe, internationaal toonaangevend
- betere zorg voor gevangenen en ook speciale zorg voor gedetineerden met een
psychische stoornis
- jaren ‘60, toename duur tbs maatregel
- 1995: introductie longstay-afdelingen
Basiswetgeving TBS
- in 1971 ontstond een veranderde tijdgeest met meer nadruk op zelfbeschikking en
tolerantie van andere leefstijlen (Antipsychiatrie)
- Wet Bijzonder Opneming in Psychiatrische Ziekenhuizen (Wet BOPZ)
- Binnen enkele decennia ontstond een groep patiënten met ernstige psychiatrische
ziektebeelden waaraan geen intensieve zorg en begeleiding werd gegeven en die in
sommige gevallen overlast veroorzaakten. BOPZ ingrijpen niet (lang genoeg)
mogelijk.
Achtergrond NLse forensische context: TBS
straffen of behandelen?
- Waar wordt iemand van verdacht?
- Maakt hij een zieke/gestoorde indruk (PJ-rapportages)
- Wat staat voorop: noodzaak behandelen of noodzaak bestraffen?
- welk onderzoek is vereist om een besluit te nemen over de passende maatregel die
tevens voldoet aan criteria van proportionaliteit, subsidiariteit en effectiviteit?
Basis onder opleggen maatregel:
- Delict gepleegd waarvoor minstens 4 jaar gevangenis kan worden opgelegd (ernst
is hier criterium)
- Niet (helemaal) verantwoordelijk te houden als gevolg van psychische ziekte of
stoornis
- Die indien niet behandeld tot herhaling van delict leidt
-> Dus: bij de instroom is de kans op recidive theoretisch gezien 100%. Deze moet
met de tijd afnemen. De behandeling moet tevens gericht zijn op het terugdringen
van het recidiverisico tot maatschappelijk aanvaardbare normen.
Kern van de TBS-maatregel
- TBS is een behandelmaatregel en geen strafmaatregel
- In de wet ligt niet alleen vastgelegd dat behandeling nodig is, maar wordt ook de
opdracht tot resocialisatie gegeven.
, - Beveiliging van de samenleving is het directe doel
- Verhouding controle-zorg: waarop sturen?
● Op korte termijn door hoge beveiliging van gebouwen
● Op lange termijn door de stoornis of ziekte zodanig te behandelen dat gevaar
voor herhaling voldoende geweken is
- Verlof is onderdeel van het tbs-stelsel omdat terugkeer in de samenleving
uiteindelijk doel is.
verlof en ontslag
- typen verlof: begeleid, onbegeleid, transmuraal en proefverlof
- voorbereiding verlofaanvraag en verlof evaluatie
- verlofmachtiging
- verlofverlening
- intrekken en opschorten van verlof
- terugvalpreventie
- proefverlof of voorwaardelijk ontslag
- reclasseringstoezicht
- beëindiging van de maatregel en dan?
stroomschema FP circuit
, Basiswetgeving en ontwikkelingen TBS
- 2006 Commissie Visser Parlementair Onderzoek:
● belangrijkste verbeteringen: langer volgen van tbs-gestelden na
voorwaardelijke beëindiging
● onderzoek naar risico’s en effecten van tbs-behandelingen
● betere aansluiting tussen justitiële en de reguliere zorg
● meer voorzieningen op maat
- Bij implementatie van de aanbevelingen accent eenzijdig op beveiliging maatschappij
(verlofverlening)
- politiek-maatschappelijk klimaat is verhard
- enkele incidenten bepalen beeld tbs-gestelde
- vervreemding en verdwijnende sociale structuren belemmeren integratie en
vergroten de angst (wij-zij)
Ethische dilemma’s in de praktijk:
- Balanceren belangen van de patiënt/dader en die van de staat of de maatschappij
- Wat is de ‘’juiste’’ koers om te varen
- complexe dilemma’s in forensische psychologie
- vb. risicotaxatie vb. incident
Niveau and Welle (2018)
- onderscheid in 2 vormen van ethiek:
● ‘’correctionele’’ klinische forensische praktijk: voornamelijk
deontologisch, waarbij de intentie goed is
● juridische/strafrecht praktijk: voornamelijk consequentialistisch (gebaseerd
op de ‘’bijdrage’’ utilitaristisch), met het doel rechtspraak via objectiviteit en
onpartijdigheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper miloubreewel2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.